Τρίτη, Μαρτίου 04, 2008

Ορθογραφία και ορθωγραφεία

Έπειτα από αρκετό καιρό, δημοσιεύουμε ένα νέο ανορθόγραφο κείμενο, συμπτωματικά με την πρόσφατη κυκλοφορία του ορθογραφικού λεξικού του "εθνικού" μας γλωσσολόγου...


‘Ορθοπαιδικός ή Ορθοπεδικός; Μήνυμα ή μύνημα; Εταιρεία ή εταιρία; Ταξείδι ή ταξίδι; Τρένο ή τραίνο;’ Αυτά είναι μόνο μερικά από τα διλήμματα που απασχολούν τους περισσότερους χρήστες της Ελληνικής, κατεξοχήν κατά τη διάρκεια της σχολικής τους εκπαίδευσης, όπου ενδεχόμενο λάθος κοστίζει κυριολεκτικά σε βαθμούς, αλλά και αργότερα, όπου ενδεχόμενο λάθος θεωρείται ένδειξη χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Η ορθογραφία αποτελεί ένα αγαπημένο θέμα των δασκάλων (και, αντίστοιχα, ένα αγκάθι για την πλειονότητα των μαθητών), ενώ παράλληλα αποτελεί και αγαπημένο θέμα συζητήσεων και αναζητήσεων για πολλούς που ασχολούνται με γλωσσικά ζητήματα από διάφορες σκοπιές, είτε ως μέρος της εργασίας τους είτε απλά ως χόμπυ. Τελευταία μάλιστα φαίνεται να μεγαλώνει το ενδιαφέρον για την ορθογραφία, με την έκδοση ‘ορθογραφικού’ λεξικού (!). Ξεκινώντας από την βασική σχέση γλώσσας και γραφής, θα διερευνήσουμε τη σημασία της ορθογραφίας από γλωσσική και κοινωνική άποψη, για να δικαιολογήσουμε και το όνομά μας («ανορθογραφίες»).

Α. Γλώσσα και γραφή

Σε αντίθεση με την (προφορική) γλωσσική ικανότητα, που φυσιολογικά αναπτύσσεται σε κάθε άνθρωπο, η γραφή αποτελεί επίκτητη ικανότητα, η οποία χρειάζεται μάθηση και άσκηση για να επιτευχθεί. Για τον λόγο αυτό, η γλώσσα είναι καταρχήν η προφορική γλώσσα, κοινή σε όλους τους ανθρώπους που ανήκουν σε μια γλωσσική κοινότητα. Η γραφή, από την άλλη, αποτελεί ένα αυθαίρετο σύστημα καταγραφής των ήχων από τους οποίους αποτελείται η γλώσσα (αυτό αποτελεί και ένα από τα βασικά γλωσσολογικά επιχειρήματα για την προτεραιότητα του προφορικού έναντι του γραπτού λόγου από την άποψη της γλωσσολογικής έρευνας, αν και δεν μπορούμε να επεκταθούμε εδώ σ’αυτό το θέμα).

Η γραφή, επομένως, αποτελεί ένα τρόπο καταγραφής της κατεξοχήν γλώσσας, της προφορικής. Αυτή η καταγραφή μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές, φυσικά και για την ίδια γλώσσα: η Γραμμική Β, ένα σύστημα όπου κάθε σύμβολο είχε την αξία μίας συλλαβής (αφήνοντας κατά μέρος διάφορες εξαιρέσεις που δεν έχουν ακόμα αποκρυπτογραφηθεί), θεωρείται ότι καταγράφει μία μορφή ελληνικής γλώσσας ή διαλέκτου. Το ίδιο συμβαίνει και με την αλφαβητική γραφή της Ελληνικής που είναι σε όλους μας οικεία, όπου κάθε σύμβολο έχει την αξία ενός φθόγγου της γλώσσας (πιο σωστά, ενός φωνήματος, ενός φθόγγου με διαφοροποιητική αξία, κατά την δομιστική παράδοση της γλωσσολογίας). Είναι χαρακτηριστικό ότι, στην προσαρμογή του φοινικικού αλφαβήτου που επιχείρησαν οι αρχαίοι Έλληνες, πρώτον, πρόσθεσαν τα φωνήεντα, ενώ το σημιτικό σύστημα δεν δήλωνε τα φωνήεντα της γλώσσας (όπως ακόμα και σήμερα δεν τα δηλώνει η Αραβική και η Εβραϊκή), ενώ υπήρχε και ποικιλία στο ελληνικό αλφάβητο ανάλογα με την περιοχή (π.χ. ως προς την ίδια την ύπαρξη και το σχήμα κάποιων γραμμάτων κλπ.). Είναι, λοιπόν, προφανές, ότι δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο ο τρόπος που γράφουμε είναι αυτός που είναι σήμερα, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι διαφορετικός, όπως το αποδεικνύουν και οι περιπτώσεις των γλωσσών που χρησιμοποιούν άλλα συστήματα, μη αλφαβητικά (π.χ. Κινεζική). Με αυτή την έννοια, η γραφή είναι αυθαίρετη.

Β. Πώς δημιουργείται η έννοια της ορθογραφίας

Σε ένα αλφαβητικό σύστημα, όπως αυτό της ελληνικής, η καλύτερη δυνατή αντιπροσώπευση θα απαιτούσε, προφανώς, η γραφή να ανταποκρίνεται στην ομιλία με σχέση 1:1, δηλαδή κάθε γράμμα να συμβολίζει και έναν διαφορετικό φθόγγο και το αντίστροφο, κάθε φθόγγος να συμβολίζεται με διαφορετικό γράμμα. Αυτή η λεγόμενη «φωνητική» γραφή θα βρισκόταν πάρα πολύ κοντά στην γλώσσα, αποτελώντας πιστή καταγραφή της ομιλίας.

Δύο είναι οι κύριοι παράγοντες που δεν ευνοούν αυτού του τύπου την γραφή. Ο πρώτος είναι η γλωσσική αλλαγή: ως γνωστόν, όλες οι γλώσσες αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου (ή καλύτερα, οι ομιλητές διαμορφώνουν συνέχεια τη γλώσσα τους, με αποτέλεσμα αυτή να διαφοροποιείται). Κατά συνέπεια, η προφορά ορισμένων φθόγγων / λέξεων / φράσεων διαφοροποιείται, άλλοτε με ταχείς και άλλοτε με πιο αργούς ρυθμούς. Από την άλλη πλευρά, η γραφή, και καλύτερα αυτοί που κατέχουν αυτή την ικανότητα, έχουν την τάση να αντιστέκονται σε αλλαγές, μια και χρειάζεται άσκηση και μάθηση για την απόκτησή της, και έτσι δεν προσφέρεται για συνεχείς τροποποιήσεις.

Πέρα από τους δύο αυτούς παράγοντες, η έννοια της ορθογραφίας δημιουργείται παράλληλα με την προτυποποίηση ενός τρόπου γραφής μίας γλώσσας, δηλαδή με την καθιέρωση μιας γραπτής μορφής ως προτύπου. Αυτό συμβαίνει με την υιοθέτηση της έννοιας της γραπτής «παράδοσης», η οποία θεωρείται ισχυρότερη και σπουδαιότερη από την εκάστοτε ομιλία. Έτσι, η γραφή ουσιαστικά παύει να έχει ως στόχο την καταγραφή της τρέχουσας μορφής γλώσσας, αλλά στοχεύει στην διατήρηση μίας μορφής που θεωρείται σπουδαία, ισχυρή, καλύτερη για διάφορους κοινωνικούς λόγους. Δεν υπάρχει πια ο στόχος της 1:1 σχέσης, μια και αυτό θεωρείται δευτερεύον σε σχέση με την «σωστή» γραφή, η οποία αντλεί την ορθότητά της από το κοινωνικό γόητρο της γλώσσας την οποία διασώζει. Αυτό φυσικά προϋποθέτει συνειδητές αντιλήψεις για τη γλώσσα και τη γλωσσική και γραπτή παράδοση, που μόνο σε ένα πλαίσιο κάποιας συστηματοποίησης (όχι βέβαια διεύρυνσης) της εκπαίδευσης μπορεί να προκύψει. Καθώς λοιπόν η γλώσσα αλλάζει, χωρίς όμως να την ακολουθεί και ο τρόπος καταγραφής, οδηγούμαστε στην λεγόμενη «ιστορική» ορθογραφία, δηλαδή σε ένα τρόπο γραφής που δεν ανταποκρίνεται στην παρούσα κατάσταση, αλλά διασώζει τον τρόπο γραφής προγενέστερων μορφών της γλώσσας. Και φυσικά, η ιστορική ορθογραφία συνδέεται άμεσα με υποτιμητικές αντιλήψεις για την τρέχουσα μορφή της γλώσσας, καθώς, σε διαφορετική περίπτωση, δεν θα υπήρχε κάποιος ουσιώδης λόγος διατήρησης της παλιάς γραφής, πέρα από πολιτικές σκοπιμότητες (ενιαίο έθνος και γλώσσα, επομένως και απαράλλακτος τρόπος γραφής, που έρχεται με τη σειρά του σε ένα κυκλικό σχήμα να αποδείξει αυτή την ενότητα, ενώ για χάρη αυτής διατηρείται). Όλα αυτά γίνονται εύκολα κατανοητά μέσα από το παράδειγμα της Ελληνικής, που είναι οικείο σε όλους μας.

Γ. Η περίπτωση της Ελληνικής

Τα πρώτα ελληνικά αλφάβητα δημιουργήθηκαν με στόχο να αποτυπώσουν ακριβώς τους φθόγγους της αρχαίας ελληνικής (όσο πιο πιστά είναι δυνατόν), επομένως θα έλεγε κανείς ότι εντάσσονταν σε μία προσπάθεια φωνητικής γραφής της γλώσσας. Όπως είναι πολύ γνωστό, τα πρώτα συστήματα αλφαβητικής γραφής της ελληνικής περιείχαν μόνο κεφαλαία γράμματα και καθόλου τονικά σημάδια. Στην πορεία, τα αλφάβητα αυτά διαφοροποιήθηκαν σε κάποιο βαθμό, χωρίς βέβαια να γνωρίζουμε πόσο ανταποκρίνονταν στην ομιλία της εποχής τους από ένα σημείο και μετά.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ζήτημα «ορθογραφίας» ουσιαστικά δημιουργείται στην ελληνιστική εποχή, με την παράλληλη ανάδειξη των πρώτων φιλολογικών κέντρων και την επικράτηση του λεγόμενου «Αττικισμού» στα μορφωμένα στρώματα. Ενώ δηλαδή διάφορες γλωσσικές (φωνολογικές δηλαδή) μεταβολές είχαν οδηγήσει σε προφορά διαφορετική πολλές λέξεις της ελληνικής, η ανάδειξη της Αττικής σε πρότυπο (παιδευτικό, όχι μόνο γλωσσικό) από τους διάφορους «φιλολόγους» και λογίους της εποχής οδήγησε στη διατήρηση της ίδιας γραφής των λέξεων, δημιουργώντας έτσι ένα χάσμα ανάμεσα στη προφορά και την γραφή των λέξεων. Αυτό μας είναι γνωστό χάρη στην ανακάλυψη των παπύρων (και των διαφόρων επιγραφών, βέβαια), που μαρτυρούν πάρα πολύ διαφορετικές γραφές πολλών λέξεων, φανερώνοντας έτσι τη διαφορετική τους προφορά σε σχέση με την Αττική του 5ου αιώνα π.Χ. Επιπλέον, οι ίδιοι φιλολογικοί κύκλοι επινόησαν και τα τονικά σημάδια, τα οποία δηλώνουν ουσιαστικά την προφορά των λέξεων στην Αττική, μια και στην ελληνιστική εποχή αυτή είχε διαφοροποιηθεί.

Η έννοια του ορθογραφικού λάθους είναι, επομένως, δημιούργημα της ελληνιστικής εποχής. Οι πάπυροι περιέχουν αμέτρητα παραδείγματα ορθογραφικών λαθών, αφού μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν ήταν πολύ εξοικειωμένο με την Αττική διάλεκτο του 5ου αι., και έτσι έγραφε με βάση την τρέχουσα προφορά των λέξεων. Κατ’αυτή την έννοια, και όλα τα λεγόμενα «ορθογραφικά» λάθη απλά αποτυπώνουν την εξέλιξη της προφοράς των λέξεων.

Στην ελληνιστική εποχή έχει τις ρίζες της και ο παραλογισμός των κατοπινών αιώνων: οι λέξεις γράφονταν σύμφωνα με τα πρότυπα της Αρχαίας του 5ου αιώνα, με την προσθήκη όμως των τονικών σημαδιών που αρχικά προστέθηκαν για να δείξουν την προφορά εκείνων των λέξεων! Φυσικά, όπως αναφέρθηκε, αυτή η εξέλιξη και η επικράτηση της λεγόμενης «διγλωσσίας», μιας λόγιας και μίας δημώδους παράδοσης στην Ελληνική, σχετίζεται άμεσα με την ανάδειξη ήδη από την ελληνιστική εποχή της αρχαίας Ελλάδας ως αξεπέραστο πρότυπο προς μίμηση σε όλα τα επίπεδα, επομένως και στη γλώσσα. Με άλλα λόγια, η εμφάνιση της «ορθογραφίας» και της εμμονής σε γραπτές μορφές του παρελθόντος δεν είναι αυτονόητη εξέλιξη σε κάθε γλώσσα, αλλά είναι απόρροια ιδεολογικών επιλογών.

Αυτό φαίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρα στην επόμενη, Μεσαιωνική περίοδο της ελληνικής. Τότε εμφανίζονται και τα πρώτα εκτεταμένα κείμενα στη λεγόμενη δημώδη, τα οποία μας σώζονται σε διάφορα χειρόγραφα. Η «ορθογραφία» αυτών των χειρογράφων έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις και αναζητήσεις, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν είναι συστηματική, όπως την εννοούμε σήμερα, αλλά ενέχει τεράστια ποικιλία: ένα ρήμα όπως το «ήθελα» μπορούσε να γράφεται «ύθελα, ίθελα, ίθαιλα, είθελα, ήθελα κ.ά». Ο μόνος κανόνας που φαίνεται να ισχύει είναι: μπορείς να γράψεις τις λέξεις με όποια γράμματα θέλεις, αρκεί να συμβολίζουν τον κατάλληλο φθόγγο. Δηλαδή, όλα τα «ι» είναι ίδια, και μπορούν να εναλλάσσονται σε όλα τα γλωσσικά περιβάλλοντα. Αυτό προφανώς απέχει πάρα πολύ από την σημερινή έννοια της ορθογραφίας, που δεν ανέχεται ουσιαστικά καθόλου ποικιλία.

Αυτό που είναι ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ίδιοι γραφείς που στην αντιγραφή των δημωδών κειμένων ήταν τόσο «ελεύθεροι» με την ορθογραφία των λέξεων, ήταν ταυτόχρονα και πολύ τυπικοί στην αντιγραφή των λογίων κειμένων. Αυτό καταμαρτυρά ακόμα πιο εμφατικά ότι η ορθογραφία σχετίζεται άμεσα με την αντίληψη για την γλώσσα: εφόσον τα δημώδη κείμενα ήταν προϊόντα της προφορικής, σύγχρονης παράδοσης, δεν υπήρχε λόγος η γραπτή τους μορφή να είναι συγκεκριμένη, μια και δεν υπήρχε και καθόλου τυποποιημένη μορφή της δημώδους αυτής γλώσσας. Από την άλλη, τα αρχαία κείμενα έπρεπε να αναπαράγονται ακριβώς όπως είναι, καθώς και η μορφή ήταν αναπόσπαστο μέρος του μεγαλείου τους.

Είναι ενδιαφέρον ότι ακριβώς το ίδιο φαινόμενο της ορθογραφικής ποικιλίας παρατηρείται και στις άλλες ευρωπαϊκές μεσαιωνικές γραμματείες, κάτι που φανερώνει την κοινή στάση ομιλητών διαφορετικών γλωσσών απέναντι στην μη τυποποίηση μιας γλωσσικής ποικιλίας, της δημώδους, και την άνεσή τους να χρησιμοποιούν τεράστια ποικιλία στη γραφή, χωρίς αυτό να έχει καμία συνέπεια στην επικοινωνία, τουλάχιστον απ’όσο μπορούμε να κρίνουμε σήμερα.

Φυσικά, ακόμα και οι «λόγιοι» είχαν συχνά δυσκολίες να τηρήσουν τους κανόνες της «ορθογραφίας», όπως αυτοί είχαν διαμορφωθεί από την ελληνιστική εποχή, μια και νέες λέξεις είχαν εισαχθεί στο λεξιλόγιο της ελληνικής, κυρίως δάνεια από τις δυτικές (ιταλική, γαλλική) και σλαβικές γλώσσες. Η «σωστή γραφή» αυτών των λέξεων ήταν αναγκαστικά τελείως αυθαίρετη, μια και δεν υπήρχε σημείο σύγκρισης με την αρχαία Ελληνική.

Στην πιο σύγχρονη περίοδο, η ορθογραφική απλοποίηση αποτέλεσε πάγιο αίτημα του δημοτικισμού, με διάφορες προτεινόμενες μορφές. Φυσικά το όλο θέμα αποτέλεσε μέρος μόνο του ευρύτερου γλωσσικού ζητήματος και της διγλωσσίας ανάμεσα σε καθαρεύουσα και δημοτική, με τις γνωστές κοινωνικές προεκτάσεις. Δεν θα μπούμε τώρα σε αυτό το θέμα, το οποίο είναι πολύ ευρύ και χρειάζεται ειδική διαπραγμάτευση. Ωστόσο, αξίζουν κάποιες επισημάνσεις σχετικά με την ορθογραφία της Νέας Ελληνικής όπως την εφαρμόζουμε σήμερα.

Το σημερινό σύστημα είναι, βέβαια, αποτέλεσμα όλων όσων προηγήθηκαν και αναφέρθηκαν πάρα πολύ σύντομα παραπάνω. Η επιμονή στην λεγόμενη ιστορική ορθογραφία δείχνει, φυσικά, την εμμονή στην διατήρηση της ιδέας της ενιαίας ελληνικής ως γλώσσας και γραφής με τρισχιλιετή ιστορία (φυσικά μόνο τρισχιλιετή, γιατί αν πάμε πιο πίσω, η ελληνική γραφή είναι η γραμμική Β, και αυτή δεν μπορεί να προσφερθεί για επιχειρήματα υπέρ της ιστορικής ορθογραφίας, μια και δεν είναι αλφαβητική, ευτυχώς!), κάτι που άλλωστε φαίνεται και στο ευρύτερο γλωσσαμυντορικό κλίμα που δυστυχώς επικρατεί σε μεγάλο βαθμό στη νεοελληνική κοινωνία. Επιχειρήματα υπέρ της ιστορικής ορθογραφίας συνήθως αναφέρονται α) η ίδια η ιστορία της και η σύνδεσή της με την ενότητα του ελληνισμού από την αρχαιότητα ως σήμερα (το τελευταίο συνήθως υπονοείται, αλλά είναι σίγουρα το κλειδί για το συγκεκριμένο επιχείρημα), β) το ότι φανερώνει τις ρίζες των λέξεων, γ) είναι αισθητικά πολύ πιο ωραία από υποτιθέμενες απλοποιημένες μορφές, δ) κανείς άλλος στην Ευρώπη δεν το έχει κάνει, γιατί εμείς; και ε) ενδεχόμενη απλοποίηση θα αποκόψει τους νέους από την παλιότερη γλωσσική παράδοση και γραμματεία.

Ωστόσο, όλα τα παραπάνω είναι ανεπαρκή: Η λεγόμενη ιστορική διασώζει γραφές κυρίως από την αττική του 5ου αι. π.Χ. Θα έλεγε κανείς ότι εξίσου ιστορικές είναι και ελληνιστικές και μεσαιωνικές γραφές, που αποσιωπώνται, σκόπιμα βέβαια. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς ετυμολογία, ιστορική ορθογραφία των λέξεων, επομένως η ιστορικότητα δεν μπορεί να αποτελεί το τεκμήριο για την ορθογραφία. Αυτό είναι προφανές από την φοβερή σύγχυση που προκαλούν οι διαφορετικές γραφές των λέξεων στα λεξικά της Νέας Ελληνικής, όπως έχει κατ’επανάληψη επισημανθεί (βλ. λ.χ. τα άρθρα του Γιάννη Χάρη για την ορθογραφία). Μα η ιστορική ορθογραφία μόνο αντιφάσεις μπορεί να έχει, καθώς, όπως και η γλώσσα, διασώζει γραφές από διαφορετικές φάσεις, που δεν μπορούν να νοηθούν ως ένα ενιαίο σύστημα (όπως άλλωστε και η γλώσσα συνολικότερα). Επιπλέον, το ότι η ιστορική ορθογραφία φανερώνει την ετυμολογία των λέξεων, ακόμα και αν το δεχτούμε, ισχύει μόνο για τους φιλολόγους που μπορούν να διακρίνουν τις ρίζες και ετυμολογίες, και επιπλέον, δεν έχει κάποιο ενδιαφέρον πέρα από τους φιλολογικούς κύκλους. Για την αισθητική, δεν θα επιχειρήσουμε κάποιο σχόλιο, αλλά μόνο ένα ερώτημα: αν η ποικιλία των «ι» είναι ωραία αισθητικά, γιατί να μην εφαρμόσουμε το μεσαιωνικό σύστημα και να την επεκτείνουμε σε όλες τις λέξεις, ανεξάρτητα ρίζας; Σίγουρα η ανάγνωση θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, έχουν επιχειρηθεί κατά καιρούς διάφορες απλοποιήσεις, και κυρίως έχουν σιωπηλά γίνει από τους ίδιους τους χρήστες: π.χ. neighbor αντί για neighbour. Ενδεικτικά αναφέρουμε πρόσφατη απόφαση της Σουηδικής ακαδημίας, κατά την οποία η λέξη ‘skall’ καλό είναι να γράφεται πια μόνο ‘ska’, όπως συνήθως γράφεται και προφέρεται. Γενικευμένη απλοποίηση βέβαια δεν έχει γίνει στο πρόσφατο παρελθόν, μια και το ζήτημα της ορθογραφίας συνδέεται, όπως τονίσαμε, με την αντίληψη περί εθνικής γλώσσας που αντλεί την ιστορία της από το παρελθόν του έθνους. Από την άλλη, ο Κεμάλ επέβαλε το λατινικό αλφάβητο σε μία χώρα που έγραφε με Αραβικούς χαρακτήρες, κάτι που έγινε τελείως αποδεκτό, μια και ήταν άλλα τα κοινωνικά ζητούμενα για την Τουρκία εκείνη την εποχή. Τέλος, η αρχαιολατρεία και η εμμονή στην σωστή ορθογραφία είναι πιο πιθανό να απομακρύνει τους νέους από την παλαιότερη γραμματεία, παρά μια ορθογραφική απλοποίηση.

Ας μην ξεχνάμε επίσης, ότι η ορθογραφία αποτελεί ένα από τα καλύτερα εργαλεία, σε συνδυασμό φυσικά με τη γλώσσα ευρύτερα, για τον διαχωρισμό (από το σχολείο και εξής) σε μορφωμένους και μη, σε επιμελείς και μη. Και, κάτι εξίσου σημαντικό, μία ενδεχόμενη απλοποίηση της ορθογραφίας, στην κατεύθυνση της προσέγγισης στη φωνητική γραφή (και όχι φυσικά στην κατεύθυνση της εύρεσης της σωστής ιστορικής γραφής, που μόνο σε αδιέξοδα μπορεί να καταλήξει), θα διευκόλυνε σημαντικά την εκμάθηση της ελληνικής, όχι μόνο για τους έλληνες αλλά και για όλους τους υπόλοιπους που θα ήθελαν να μάθουν ελληνικά. Το τελευταίο ζήτημα φαίνεται να αποσιωπάται από τους περισσότερους γλωσσαμύντορες, μια και το κέρδος από την ορθογραφική απλοποίηση σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ προφανές και δεν μπορεί να αντικρουστεί, επομένως αποσιωπάται ή, εναλλακτικά, υποβαθμίζεται η σημασία της εκμάθησης της ελληνικής!

Ακόμα και πολλοί που αντιτίθενται στο γλωσσαμυντορικό εθνικισμό διστάζουν να προτείνουν απλοποίηση της ορθογραφίας, κυρίως λόγω του (συναισθηματικού) δεσίματος όλων των χρηστών της ελληνικής με τον συγκεκριμένο τρόπο γραφής. Ωστόσο, το συναισθηματικό δέσιμο δεν μπορεί να προτάσσεται εις βάρος των υπόλοιπων κοινωνιο-πολιτικών προτερημάτων της απλοποίησης. Καλύτερη η νοσταλγία, παρά ο εγκλωβισμός σε αυτό το μείγμα αυθαιρεσίας που είναι η σημερινή ορθογραφία.

Δ. Συμπεράσματα

Η ορθογραφία είναι το αποτέλεσμα τυποποίησης της γραφής σε συνδυασμό με αντιλήψεις που θεωρούν παλαιότερες μορφές (και γραφές) μιας γλώσσας ως ανώτερες, ως πρότυπα, και ως μέρη ενός ενιαίου συνόλου, μίας ενιαίας γλώσσας. Είναι ένα αυθαίρετο σύστημα κατ’ανάγκη, όπως άλλωστε και η γραπτή απόδοση μίας γλώσσας συνολικά. Οι πρώτες απόπειρες αλφαβητικών γραφών της ελληνικής υπηρετούσαν μια φωνητική γραφή, σήμερα όμως, αν και επικρατεί τόσος θαυμασμός για τους αρχαίους ημών προγόνους, δεν υιοθετείται αυτή η αντίληψή τους. Αντίθετα, η ορθογραφία θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια στη μόρφωση των πολιτών, και ένα κριτήριο κατηγοριοποίησής τους (ορθογράφοι και ανορθόγραφοι). Εμείς είμαστε το δεύτερο, και οι ανορθογραφίες μας δεν αφορούν την γραφή, αλλά τις αντειλείψης που κρίβωντε πίσο απώ την αιμμονή σε γλοσσικές ιδαιωλογίαις – μίθους.

Θ. Μαρκόπουλος

«Ανορθογραφίες»



Share/Save/Bookmark

54 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

εξαιρετικό!

εμπειρικά αναφέρω ότι έχω αποπειραθεί να διδάξω ελληνικά σε τρεις ξένους ως τώρα, και κάθε φορά προέκυπτε το ερώτημα "μα γιατί αυτό γράφεται έτσι? γιατί τόσα πολλά ι και ε?" και έπρεπε να κάνω μια ολόκληρη ανάλυση και ερμηνεία. Έτυχε οι άνθρωποι αυτοί να ενδιαφέρονται και να μη βαρεθούν (αν και στη συνέχεια τα παράτησαν) -αλλά σίγουρα η πολυπλοκότητα της ορθογραφίας λειτουργεί ανασταλτικά!

Σημειώνω ακόμη ότι εκτός από τους Σουηδούς και οι Γερμανοί προέβησαν σε απλοποιήσεις, καταργώντας το ß χάριν των ss, και αυτό μόνο όπου υπήρχε κίνδυνος παρανόησης (βλ. das -το και daß-ότι).
Οι Γάλλοι κλαθε δέκα νομίζω χρόνια προχωρούν σε αναθεώρηση και απλοποιήσεις της ορθογραφίας και της γραμματικής επίσης.

Costas N. Kouremenos είπε...

Κι εγό, όταν διαβάζο λισαλέες κονταρομαχίες για ένα γράμα κε μυ τι βαράι, το γιρνάο στο φονιτικό σίστιμα, για αποτοξίνοσι. Μάλιστα, στο δίθεν επιχίριμα τον ετιμολογιστόν, ότι "ι άλι πλεβρά δέχετε τιν ετιμολογικί αρχί όταν τι σιμφέρι, κε ιοθετί τι γραφί "αφτί" αντί για "αυτί", αλά δεν τι δέχετε όταν δεν τι σιμφέρι, κι έτσι επιμένι στο "αγόρι" αντί για το "αγώρι", απαντό "νε, φισικά, κε πολί καλά κάνυμε!" Κάπχι λένε πος ίνε φοβερά δίσκολο να διαβάσις φονιτικά γραμένο κίμενο, αλά στιν πραγματικότιτα δεν ιπάρχι τίποτα πιο έφκολο, ακόμα κε για τον σινιθισμένο στιν ιστορικί ορθογραφία. Για τυς ξένυς, ας μιν το σιζιτάμε καθόλυ.
Τέλος πάντον, μια κε έχυμε το ιστορικό σίστιμα πυ έχυμε, ας το ακολυθύμε, αλά πάντα προσπαθόντας να κάνυμε ό,τι μικρές απλοπιίσις μπορύμε, κε ποτέ ιοθετόντας ετιμολογικές γραφές, εκτός κι αν μας σιμφέρι, αν διλαδί ίνε γραφές με όμικρον ί με γιότα ί με φι. Αφτί ίνε ι άποψί μυ, κε γι' αφτό γράφο "κτίριο" κε όχι "κτήριο", κε ποσός με ενδιαφέρι αν προέρχετε από τον "ευκτήριο οίκο".
Το δε γελίο τις ιπόθεσις ίνε, ότι ενό σκανδαλιζόμαστε με τιν απλογραφία όταν πρόκιτε για το ελινικό αλφάβιτο, έχυμε καταπχί αμάσιτο το μπαστύνι τον γκρίλις! Αλά κε γκρίκλις να γράψις, boris na ghrapsis me tropo fonitiko, horis difthongus klp., ke ine pali mia hara, μόνο πυ μυ λίπυν ι τόνι. Να πο εδό ότι διαφονό με τιν κατάργισι τον τόνον, όπος τι ζιτύν μερικί, άγνοστο γιατί. Στα ιταλικά πυ δεν έχυν τόνυς, μόνο προβλίματα διμιυργί αφτό, κε καμιά φορά, όταν ιπάρχι περίπτοσι σίγχισις, τυς βάζυν παρότι κανονικά δεν έχυν. Κι εμίς, πυ τυς έχυμε, θα τυς καταργίσυμε; Μι γένιτο!
Αφτά, κε να με σιγχορίτε αν μυ ξέφιγε καμιά ανορθογραφία, ξέρετε: κανένα ίτα, κανένα ομέγα (εκίνος ο άρχον Εφκλίδις φτέι για όλα!)

Ανώνυμος είπε...

Πολύ ενδιαφέρον το κείμενο (και τα σχόλια), αλλά έχω την αίσθηση ότι η προσπάθεια να καταστούν αναξιόπιστοι οι υποστηρικτές της ιστορικής ορθογραφίας αποσιωπάται το σοβαρότερο επιχείρημα υπέρ της διατήρησής της: καλώς ή κακώς το σύνολο των εν ζωή εγγράματων Ελληνοφώνων και των κειμένων που έχουν γραφτεί στην Ελληνική γλώσσα έχουν ως σημείο αναφοράς την ίδια (με ελάχιστες διαφοροποιήσεις) ιστορική ορθογραφία. Έχω την αίσθηση λοιπόν πως μια ριζική ή μαζική απλοποίηση της ελληνικής γραφής θα δημιουργούσε μεγάλες δυσκολίες σε όσους έχουν ήδη μάθει και χρησιμοποιούν την ιστορική ορθογραφία και σε μια δεύτερη χρονικά φάση θα οδηγούσε είτε στην αποκοπή από τα παλιά κείμενα όσων μάθαιναν τη νέα ορθογραφία [αυτό αναφέρεται στο κείμενο] ή στην ανάγκη μεταγραφής στη νέα ορθογραφία ενός τεράστιου όγκου κειμένων που έχουν γραφτεί με την παλιά ορθογραφία. Κοντολογίς, ο βασικός λόγος κατ' εμέ που δεν είναι επιβεβλημένη ή έστω απαραίτητη μια απλοποιημένη ορθογραφία είναι καθαρά πρακτικός, παρότι συμφωνώ σε θεωρητικό επίπεδο με όσα γράφτηκαν εδώ.

Μια άλλη ένστασή μου έχει να κάνει με τη σύνδεση που το κείμενο ισχυρίζεται ότι οικοδομείται στο σχολείο και γενικότερα ανάμεσα στην ορθογραφία και στη μόρφωση /επιμέλεια. Εργάζομαι ως φιλόλογος σε δημόσιο σχολεία (Γυμνάσια/Λύκεια) εδώ και τέσσερα χρόνια και αυτό που έχω διαπιστώσει είναι ότι το σχήμα που αναφέρεται εδώ λειτουργεί αντίστροφα. Ο αμελής ή "αδύναμος" μαθητής έχει ΚΑΙ προβλήματα ορθογραφίας (συχνά τελείως ανορθολογικά υπό την έννοια ότι είναι ανορθόγραφος στα κουτουρού και μπορεί μέσα σε μια σειρά να γράψει ανορθόγραφα μια λέξη με δύο διαφορετικούς τρόπους). Αντίθετα, οι "καλοί" ή "επιμελείς" ή "εύστροφοι μαθητές" έχουν στο γραπτό τους λόγο ελάχιστες ή και καθόλου ανορθόγραφες λέξεις. Έχω την ισχυρότατη υποψία δηλαδή ότι για την πρώτη ομάδα μαθητών καμία αλλαγή στην επίδοση δε θα έφερνε μια απλοποιημένη ορθογραφία.


krotkaya, νομίζω πως οι ερωτήσεις που σου έθεταν οι μαθητές σου οφείλονταν μάλλον στο ότι ήταν φιλομαθείς ενήλικοι, διότι τότε οι δασκάλες των αγγλικών στην Ελλάδα δε θα έκαναν τίποτα άλλο από το να εξηγούν γιατί στη μια αγγλική λέξη το a προφέρεται έτσι (πχ. mall) και στην άλλη αλλιώς (πχ. car).

Ανώνυμος είπε...

Στην τρίτη σειρά βλέπε "αποσιωπά" αντί για "αποσιωπάται"...

hominid είπε...

Για να συμπληρώσω λίγο αυτό που λέει ο gazakas, γιατί τα γερμανικά π.χ. που έχουν πολύ πιο στρωτή ορθογραφία από τα αγγλικά, θεωρούνται τόσο δυσκολότερα σαν γλώσσα; Επίσης, μήπως η καθιέρωση του λατινικού αλφαβήτου και της φωνητικής γραφής στην Τουρκία δημιούργησε κανέναν συνωστισμό από επίδοξους Ευρωπαίους τουρκομαθείς;

Τα ελληνικά, ό,τι και να κάνεις στην ορθογραφία τους, θα παραμείνουν μια αρκετά δύσκολη, απομονωμένη (abstand), μικρή γλώσσα. Η αλφαβητική και ορθογραφική τους ιδιαιτερότητα μπορεί να εκλαμβάνεται ως μια δυσκολία παραπάνω αλλά, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει και αξιοποιεί το ελκυστικότερό τους γνώρισμα, που είναι η ιστορία τους. Έχω γνωρίσει αρκετούς ξένους αρχαιομαθείς που τους εξέπληξε ευχάριστα η ορθογραφική και λεξιλογική συνάφεια μεταξύ Νέας και Αρχαίας Ελληνικής και τους κίνησε το ενδιαφέρον για τη σημερινή γλώσσα.

Μπορεί να επανέλθω, αναλόγως πώς θα πάει η κουβέντα. ;)

Ανώνυμος είπε...

Sxetika me ton praktiko logo pou anaferei o gazakas, ithela na paratiriso ta exis: de nomizoume oti tha dimiourgithei idiaitero provlima, gia 2 logous: 1) efoson stin elliniki uparxoun statheroi kanones gia to pos diavazontai oi lexeis sumfona me to uparxon orthografiko sustima, tha einai polu eukolo na to mathoun osoi tha theloun na diavasoun vivlia grammena me auto to sustima, se periptosi pou entometaxu tha exei aploipoiithei i orthografia! Arkei na matheis tis sumvaseis kai diavazeis xoris provlima! To na grapseis einai provlima stin elliniki, oxi na diavaseis! Epipleon, kai vevaia tha xreiastei metagrafi keimenon se ena neo orthografiko sustima, auto omos den apotelei provlima. Alloste, auto ousiastika sumvainei: ta arxaia kai ta mesaionika keimena einai grammena me diaforous tropous (merika keimena tis mesaionikis periodou einai grammena me latiniko alfavito, opos p.x. i Erofili kai polla alla apo tin Kriti), ostoso oi ekdotes to metatrepoun sto alfavitiko sustima pou exoume simera! Ta xeirografa periexoun polla orthografika 'lathi', omos den ftanoun pote ston anagnosti! Etsi, kai se periptosi allagis orthografias, sigoura tha metagrafoun orismena keimena, xoris auto omos na einai kati protognoro!
Gia tous kalous mathites, den diafonoume: i orthografia isxuropoiei tous diaxorismous se kalous kai kakous mathites! Den tha itan kalutera an ena orthografiko sustima voithouse polla paidia na min aisthanontai meionektika akoma kai gia ton tropo pou grafoun tin idia tous ti glossa?
Telos, gia ton hominid, emeis den anaferthikame se eukoles kai duskoles glosses genika, alla mono sto orthografiko sustima. Tha elega oti oi 'eykoles kai duskoles glosses' einai mia aplousteutiki theorisi gia tis glosses: sunithos tautizoume tin eukolia i duskolia me ton morfologiko plouto, kati pou profanos den apotelei safes kritirio! Oles oi glosses exoun eukolies kai duskolies! To thema einai, giati na diatiroume texnita tis duskolies sti grafi? To posoi endiaferontai na mathoun ta ellinika i tourkika einai analogo koinonikon paragonton, den exartatai vevaia apo tin orthografia. Omos gnorizoume oti stin Ellada uparxei zitisi gia ekmathisi tis Neas ellinikis, oxi mono apo arxaiolatres pou den tous peirazei i istoriki orthografia, alla kai apo anthropous apo alles xores kai ipeirous pou vriskontai stin Ellada kai antimetopizoun sovaro provlima me tin orthografia! As min to upotimoume auto.
Thodoris
Anorthografos

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Θα συμφωνήσω σχεδόν σε όλα με τον Γκάζακα και (γιατρέ, μου συμβαίνει ξανά:-)) με τον χομινιντ.

Και δεν ξέρω, αλλά φοβάμαι πως ο Θοδωρής υποτιμά τα αρνητικά μιας ενδεχόμενης φωνητικής ορθογραφίας ή λατινογραφής. Πάντως, επειδή τώρα ασχολούμαι (βρήκα εκείνο που δε γύρευα) με την ψηφιοποίηση παλιότερων κειμένων, μου έχει βγει η πίστη να φέρνω στο μονοτονικό τα πολυτονικά, δηλαδή ακόμα κι αυτή η εντελώς δευτερεύουσα αλλαγή δημιουργεί επαχθείς απαιτήσεις μετατροπής.

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Και κάτι άλλο, σαν πρόταση προς τους ανορθόγραφους.

Εκτός από κριτική, τι άλλο;

Θέλω να πω, τώρα είναι πανεύκολο να προβάλετε την πρότασή σας για το ορθογραφικό. Να φτιάξετε ένα σάιτ όπου όλα τα κείμενα να απηχούν τη δική σας σωστή αντίληψη περί ορθογραφίας.

Οπως έκανε ο Κακριδής όταν τύπωσε τα βιβλία του χωρίς τόνους το 1942 και αργότερα οι εφημερίδες που τύπωναν μονοτονικό από το 1970τόσο.
Οπως έκαναν οι πόντιοι κομμουνιστές όταν πήραν την εξουσία στη δεκαετία του 1920 (το εικοσαγράμματο φωνητικό αλφάβητο). Όπως δεν έκανε ο Γληνός αργότερα. Αλλά τώρα που το κόστος είναι μηδενικό για να δημοσιέψεις ένα κείμενο, δεν βλέπω το λόγο να μένετε στη θεωρητικολογία και να μην περνάτε στην πράξη.

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Φωνητικό αλφάβητο είναι λάθος. Εικοσαγράμματο αλφάβητο με φωνητική ορθογραφία.

Ανώνυμος είπε...

Gia na boresoume na kanoume dialogo, tha thelame sxoliasmo pano sta simeia pou thetoume sto keimeno kai epeita sta sxolia. 'Sumfono i diafono' xoris epixeirimata den mas lene kati. Oso gia ton Kakridi klp., euxaristoume gia ti sugrisi, kai sigoura tha epanelthoume me ena plirestero keimeno me tis theseis mas gia tin orthografia kai gia alla zitimata. Omos to zitima den einai na 'kaneis to komati sou' kai na grafeis opos esu nomizeis, alla na provlimatiseis kai na dimiourgiseis proupotheseis na allaxei mia antilipsi. Fusika, o Kakridis kai oi alloi den ekanan to komati tous, giati upirxe ena orimo aitima gia allagi.An den uparxei auto, tote i antilipsi 'grapse opos nomizeis' den voithaei idiaitera: auto akrivos upostirize kai o Poludoras kai elege na erthei 'proairetika' to polutoniko: opoios thelei...
Tora, oso gia tis metagrafes apo to polutoniko se monotoniko, den nomizoume oti einai pio kourastiko apo ton kopo pou katavalane oi mathites (kai katavaloun dustuxos tora sto gumnasio) na mathoun to 'polutoniko' sustima! Alla ta idia elegan kai tote gia tin katargisi tou polutonikou: tha apokopoume apo tin paradosi, den katalavainoun tis epiptoseis klp. Isos loipon na to epanaferoume?
Anorthografies

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Φοβάμαι ότι δεν έγινα κατανοητός. Η πρόκληση να φτιάξετε ένα σάιτ όπου να εφαρμόζεται στην πράξη η ορθογραφική σας πρόταση έγινε για να δούμε κι εμείς έμπρακτα και όχι θεωρητικά τι προτείνετε και για να δείτε κι εσείς έμπρακτα και όχι θεωρητικά αν υπάρχουν προβλήματα που δεν τα έχετε σκεφτεί. Κι έπειτα, πώς θα προβληματίσεις το κοινό αν δεν δείξεις έμπρακτα τι φρονείς;

Παράδειγμα: σε εκφράζει η ορθογραφία με την οποία έγραψες το ποστ της 10:12; Αν ναι, προτείνεις να γράφουμε με λατινικό, έτσι ακριβώς; Δηλαδή το θήτα να το γράφουμε th; Προτείνεις να καταργήσουμε τα διπλά σύμφωνα;

Ορίστε, αμέσως-αμεσως δυο απορίες.

Επειτα, όταν λες "να κάνεις το κομμάτι σου" και το βάζεις σε εισαγωγικά, το είπα εγώ αυτό κάπου ή έστω το υπονόησα; Αντίθετα, σέβομαι και τιμώ και τον Κακριδή και τους πόντιους κομμουνιστές. Σε παρακαλώ μη μου αποδίδεις λόγια που δεν τα είπα και δεν τα πιστεύω.

Επίσης με ενόχλησε η ρητορική ερώτηση με την οποία τελειώνεις την απάντησή σου για το μονοτονικό, λες και εγώ υποστήριξα κάτι τέτοιο! Είπα ότι αν αυτή η εντελώς δευτερεύουσα αλλαγή (το μονοτονικό) δημιουργεί επαχθείς ανάγκες μετατροπής, φαντάσου πόσες ανάγκες θα δημιουργήσει μια πιο ριζική ορθογραφική αλλαγή.

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Επειδή όμως θέλετε, και με το δίκιο σας, παρατηρήσεις στο κυρίως κείμενό σας, έχω να παρατηρήσω ότι το κείμενο προσπερνάει τα ομόηχα της ελληνικής που είναι παρα πολλά, και κυρίως είναι και μέσα στους λεκτικούς τύπους της ίδιας λέξεις.

Διότι, μπορεί τα συμφραζόμενα να σε βοηθούν να ξεχωρίσεις το ρήμα λείπει από τη λύπη κι από τα λίπη κι από τον Μαρτσέλο Λίπι, αλλά δεν σε βοηθούν πάντα να ξεχωρίσεις το "πιστεύεται" από το "πιστεύετε" χωρίς να το διαβάσεις δεύτερη φορά. Και όχι μόνο αυτό, αλλά όλα τα ανάλογα ρήματα.

Για να σε προλάβω: μπορεί να μου πεις ότι ανάλογα επιχειρήματα λένε οι πολυτονιάτες και ότι σαυτά έχω απαντήσει στις σελίδες και στο βιβλίο μου. Θα σου πω ότι οι πολυτονιάτες όλες κι όλες προβάλλουν πέντε περιπτώσεις, ενώ με τη φωνητική ορθογραφία που (φαντάζομαι ότι, γιατί δεν είναι 100% σαφές) προτείνεις εσύ τα ομόηχα γίνονται χίλιες φορές περισσότερα. Τι χίλιες, δέκα χιλιάδες.

Επειτα, νομίζω ότι υπερτιμάς τη δυσκολία της εκμάθησης της ορθογραφίας από τους ξένους και ειδικά τους μετανάστες. Στο κάτω-κάτω, και τα αγγλικά έχουν "αυθαίρετη" ορθογραφία αλλά αυτό δεν εμπόδισε την Αμερική να απορροφά μετανάστες, ούτε τη Γερμανία, ούτε τη Γαλλία. Στο άρθρο παραθέτεις κάποιες ελάχιστες απλοποιήσεις που έγιναν από τους σουηδούς κι από τους αμερικάνους, αλλά βέβαια πολύ περισσότερες απλοποιήσεις έχουμε κάνει κι εμείς (κόκαλο, βόλεϊ, τρόλεϊ και άλλα αναρίθμητα). Η σχολική ορθογραφία άλλωστε δεν είναι ιστορική, αλλά απλοποιημένη ιστορική.

Και τρίτο, και σταματάω εδώ για να διευκολύνω το διάλογο, κι αν χρειαστεί επανέρχομαι, δεν συμφωνώ ότι μόνο οι φιλόλογοι μπορούν να διακρίνουν τις ετυμολογίες και ότι μόνο αυτούς ενδιαφέρει. Δεν μιλάμε για το 10-20% που είναι δύσκολες περιπτώσεις, μιλάμε για τις άλλες, που είναι απλές. Το παιδί το εφτάχρονο που θα δει "υποπλοίαρχος" καταλαβαίνει ότι είναι κάποιος που βρίσκεται κάτω από τον πλοίαρχο, ενώ ότι ο "ιπποκόμος" είναι κάποιος που έχει να κάνει με την ιππασία.

Ανώνυμος είπε...

Να προσθέσω ένα ακόμα επιχείρημα υπέρ της απλοποίησης της ορθογραφίας: Όπως είναι τώρα, αποτελεί τεράστιο πρόβλημα και εμπόδιο μάθησης για τους δυσλεκτικούς - και όσους έχουν άλλες μαθησιακές δυσκολίες. Και μιλώ γι' αυτούς που έχουν μαθησιακές δυσκολίες, με φυσιολογικό ή και μεγαλύτερο IQ, και αναγκάζονται να μένουν πίσω στη μόρφωση και τη ζωή (το ίδιο ισχύει και για τους νοητικά καθυστερημένους, αλλά με τους δυσλεκτικούς το επιχείρημα είναι σαφέστερο για τους "πολλούς"). Δεδομένου ότι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες έχει περίπου το 10% του πληθυσμού, φαίνεται πόσο σημαντικό είναι να προχωρήσουμε στην αποδέσμευση από τις τυπολατρείες του παρελθόντος.

Ανώνυμος είπε...

Πολύ σωστά όσα λέει ο κύριος Σαραντάκος.

Τα έχει σκεφτεί καλά και δεν επιδέχονται αντίρρηση.

Και το λέω εγώ που διαφωνώ σε άλλα μαζί του (δεν είναι της ώρας).

Πραγματικά απορώ πως ο κύριος Μαρκόπουλος εγραψε τόσο ελφρά τη καρδία αυτό το κείμενο. Είναι άραγε φιλόλογος;

καλό είναι να είμαστε πιο προσεκτικοί όταν εκφέρουμε δημόσια απόψεις που 'βάζουν φωτιά στα τόπια' και κυρίως στο όνομα, δήθεν, του ορθολογισμού...

Φιλόλογος της Μ.Ε.

Ανώνυμος είπε...

Katarxin, na euxaristisoume ton Th. xruso gia to sxolio tou, pragmatika to zitima tis duslexias einai polu simantiko, mia kai ena meros ton paidion me "dyslexia" exoun aplos dysgrafia, diladi diskolia sti grafi, kai i orthografia einai simantiko empodio stin prospatheia tous na antapokrithoun stis anages.
Tora, gia osa leei o nikos sarantakos, na episimanoume oti to thema den einai poia orthografia proteinoume emeis, alla an uparxei anagi aplopoiisis i oxi. Ap'oti fainetai, kata ton ko sarantako, den uparxei, eno gia emas uparxei. Oso gia tis omoixies, den iparxei pote provlima, to perikeimeno einai panta para polu dieukrinistiko. Alloste, stin proforiki katanoisi, den exoume ti voitheia tis grafis, kai oles oi amfisimies den ebodizoun se tipota tin katanoisi. Akoma kai an einai polles xiliades oi omoixies (nomizoume mia mikri upervoli sto noumero diakrinetai eukola), se elaxistes periptoseis tha dimourgeitai amfisimia. ektos an ennooume amfisimia tin oudeteropoiisi tis diaforas anamesa sto 'upo\ tou upoploiarxou kai tou ippokomou (sigoura, pantos, ena eftaxrono paidi mallon den exei tis ikanotites pou tou apodidei o nikos o sarantakos!), pou sigoura den epireazei tin euruteri katanoisi.
Telos, gia tous metanastes: oi duskolies ekmathisis tis orthografias aforoun olous, katarxin tous fusikous omilites tis ellinikis (nomizo oloi exoume ametrita paradeigmata apo anthropous guro mas) alla kai fusika kai tous metanastes! Den simainei oti den borei kapoios, eite fusikos eite mi fusikos omilitis na mathei tin elliniki orthografia!
Apla to thema paramenei: einai skopimi (i kai anagaia) mia orthografiki aplopoiisi? emeis leme nai, gia tous logous pou exigisame sto keimeno mas.
Anorthografies

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Δυο παρατηρήσεις:
* Για τους μετανάστες, δέχομαι ότι η ορθογραφία είναι μια επιπλέον δυσκολία για να μάθουν ελληνικά, αν και θα την έκρινα παρωνυχίδα σε σύγκριση με τις άλλες που συναντούν. Ωστόσο, η αγγλική ορθογραφία είναι παροιμιωδώς αυθαίρετη, κι όμως οι ΗΠΑ φτιάχτηκαν εξολοκλήρου από μετανάστες, κατά πλειοψηφία μη αγγλόφωνους.

* Γράφει ο φίλος από τους ανορθόγραφους, σχετικά με την εκτίμησή μου για χιλιάδες ομοηχίες:
nomizoume mia mikri upervoli sto noumero diakrinetai eukola.

Θα επιμείνω ότι οι ομοηχίες με πλήρως φωνητική ορθογραφία είναι χιλιάδες, και την απόδειξη τη βρίσκω στην παραπάνω πρότασή του που περιλαμβάνει και ένα παράδειγμα ομοηχίας: διακρίνεται / διακρίνετε. Η ομοηχία αυτή υπάρχει σε κάθε ρήμα που έχει μέση και ενεργητική φωνή (αυτό λύνεται - εσείς λύνετε, αυτό παίζεται - εσείς παίζετε κτλ.) και επειδή αυτά τα ρήματα είναι χιλιάδες, χιλιάδες είναι και οι περιπτώσεις ομοηχίας, μόνο σ' αυτή την κατηγορία. Τολμώ μάλιστα να πω ότι ίσως και γι' αυτό ο φίλος ανορθόγραφος υποσυνείδητα ΔΕΝ τήρησε φωνητική ορθογραφία, μόνο έγραψε "diakrinetai" αντί για "diakrinete".

Αμφισημία τελικά μπορεί να μην δημιουργείται σχεδόν ποτέ, αν διαβάσουμε ολόκληρη την πρόταση, αλλά δεν θέλουμε να αναγκάσουμε τους αναγνώστες να διαβάζουν δυο και τρεις φορές μια πρόταση για να βγάλουν νόημα. (Παρεμπιπτόντως, και η πρώτη φράση της παραγράφου έχει αμφισημία σε φωνητική γραφή)

Όσο για τον προφορικό λόγο, είναι γνωστό ότι εκεί ο επιτονισμός προσθέτει πληροφορίες που δεν υπάρχουν στον γραπτό λόγο, οπότε εκεί οι ομοηχίες ενοχλούν απείρως λιγότερο.

Ξαναλέω ότι για το πολυτονικό, που βοηθούσε κι αυτό να διαλυθούν πεντέξι αμφισημίες, το κέρδος από την απλοποίηση είναι χίλιες φορές ανώτερο από την απώλεια λόγω αμφισημιών. Στην περίπτωση της φωνητικής ορθογραφίας φοβάμαι πως η πλάστιγγα γέρνει από την άλλη μεριά

Agobooks είπε...

Πολύ πολύ χρίσιμο!
Καλή Σαρακοστή!

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Και πάλι για τις αμφισημίες, από τη σημερινή Ελευθεροτυπία:
Ρωτάει ο δημοσιογράφος τον διευθυντή της ΔΕΗ και μεταγράφω εγώ φωνητικά: ti exete na apadisete ston kosmo pou taleporite?

Ποιος ταλαιπωρεί τον κόσμο;

Σε μια ζωντανή συνέντευξη δεν υπάρχει αμφισημία, στον προφορικό λόγο αν ο δημοσιογράφος πίστευε ότι η διοίκηση της ΔΕΗ ταλαιπωρεί τον κόσμο θα έλεγε "pu ton taleporite". Ομως αυτή η συνταξη δεν θεωρείται κομιλφώ για τον γραπτό λόγο, νομίζω (αλλά μπορεί να λαθεύω) πως κι ο Κριαράς την έχει αποδοκιμάσει.

Βέβαια με αναδιατύπωση της ερώτησης αίρεται η αμφισημία.

- ston kosmo ton opio taleporite
- ston kosmo o opios taleporite

Οπότε, αν επιβληθεί η φωνητική ορθογραφία ίσως να ατονήσει η χρήση του "που" για να καταλαβαίνουμε ποιος ταλαιπωρεί ποιον. Οπότε θα χαρούν από σπόντα κι οι γλωσσαμύντορες (glosamidores) που θα έχει υποχωρήσει ο μισητός (κατ' αυτούς) πουπουισμός.

hominid είπε...

Με την ευκαιρία, να διατυπώσω μία από τις μεγαλύτερες γλωσσικές μου απορίες: Ο διαιτητής στο ποδόσφαιρο δείχνει "παίζετε" (προστακτική προς τους παίκτες) ή "παίζεται" (το παιχνίδι); Εγώ το καταλάβαινα πάντα ως "παίζεται", αλλά οι απόψεις διίστανται. ;)

Βασιλης είπε...

ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ POST!KAI ΠΟΛΥ ΧΡΗΣΙΜΟ!
ΚΑΛΗ ΣΟΥ ΕΒΔΟΜΑΔΑ!

Ανώνυμος είπε...

Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω παραθέτοντας ένα απόσπασμα από το μνημειώδες έργο «Το Αλφάβητο» του διακεκριμένου φιλολόγου Κ. Σιαμάκη.

Εκείνο που δεν αντιμετωπίζεται ποτέ και με καμία γραφή είναι η αλλοίωση της προφοράς κάθε γλώσσης με το πέρασμα των αιώνων. εννοώ το φωνητικό μόνο μέρος της εξελίξεως κάθε γλώσσης και όχι το λεξιλογικό και το κλιτικό και το συντακτικό. τρία είναι τα στοιχεία ενός γραπτού κειμένου. η γραφική παράσταση, η φωνητική αξία και η νοηματική αξία. το δεύτερο μετά από μερικές γενιές, άγνωστο πόσες, αλλοιώνεται και χάνεται, διότι δεν πιάνεται με τίποτε, παρά μόνο με μαγνητόφωνο. πιάνεται δε πολύ λίγο και με την γραφική παράσταση φωνών ζώων και άλλων φυσικών ήχων που δεν εξελίσσονται. πιάνεται ακόμη λιγότερο με την μεταγραφή αμεταφράστων λέξεων και ιδίως κυρίων ονομάτων από μια γλώσσα σε άλλη, εφ’όσον η εξέλιξη των δύο γλωσσών θα εξακολουθήσει να μην είναι παράλληλη. αλλά ευτυχώς η προφορά δεν είναι ουσιαστικό στοιχείο για το πνεύμα του κειμένου. είναι κάτι καιρικό και άχρηστρο. η γραφική παράσταση μπορεί να αλλάξεικαι με χωρίς ζημιά και με ζημιά. χωρίς ζημιά αν αλλάξει μόνο η μορφή των γραμμάτων, με ζημιά αν αλλάξει και η ταυτότης και η ποσότης των γραμμάτων. η μετάβαση, για παράδειγμα, από το μωσαϊκό αλφάβητο στο αραμαϊκό ή από τη μεγαλογράμματη γραφή μας στη μικρογράμματη δεν προκάλεσαν καμιά πνευματική ζημιά. ήταν σαν να αποτυπώνεται ένα έντυπο με τυπογραφικά στοιχεία άλλης οικογένειας. υπάρχει όμως η περίπτωση η αλλαγή της γραφικής παράστασης να βλάψει τη νοηματική αξία του κειμένου. αυτό γίνεται, αν με τη νέα γραφική παράσταση προσπαθήσει να παραστήσει κανείς την τρέχουσα ζωντανή προφορά, νομίζοντας ότι κάνει κάτι σπουδαίο, όπως αποπειρώνται κατά καιρούς να κάνουν μερικοί υπερμοντέρνοι. για να παραστήσουν ένα μάταιο πράγμα, τη φωνητική αξία, που αλλάζει κάθε 300 χρόνια οπωσδήποτε, απειλούν να καταστρέψουν ανεπίστρεπτα το κύριο και ουσιαστικό και πνευματικό, τη νοητική αξία. αν το έκαναν αυτό οι έξυπνοι της γης κάθε 300 χρόνια, όπως θα χρειαζόταν, θα είχαμε χάσει πριν από αιώνες όλα τα καταγραμμένα αρχαία νοήματα. τη λέξη ποιότης αν τη μεταγράψω poiotes, παρ’ όλο που δεν ακριβολογώ στην προφορά, συμφέρει πνευματικά, διότι μπορώ κάποτε να την ξαναπάρω σαν ποιότης, χωρίς να έχει φθαρεί η έννοια της καθόλου. θυσιάζω τη φωνητική ακρίβεια, για να κερδήσω τη νοηματική. αν όμως τη μεταγράψω piotis, φωνητικώς ακριβέστερα, όταν θα την ξαναπάρω σαν πιότης, δηλαδή λιπαρότης, θα έχει χάσει τη νοηματική της αξία. και αυτό για να κερδίσω την προφορά, κάτι που και άχρηστο είναι και εν τέλει δεν μένει από 300 χρόνια. συνεπώς το φωνητικά ακριβές αλφάβητο είναι άχρηστο. διότι το αλφάβητο των 20 -30 γραμμάτων παριστάνει μόνο τους βασικούς φθόγγους της ανθρώπινης φωνής. αν πούμε να παραστήσουμε όλους τους λεπτούς και ιδιαίτερους φθόγγους της θα μας χρειαστούν χιλιάδες γράμματα οπότε επιστρέφουμε στις πρωτόγονες εικονογραφικές γραφές, και σε κάτι χειρότερο βέβαια, διότι δεν θα κερδίζουμε από κάθε γράμμα μια ολόκληρη έννοια και λέξη, όπως γίνεται τουλάχιστον στις πρωτόγονες εικονογραφικές γραφές ούτε είναι εφικτό να έχουμε μια φθογγική γραφή σαν το αλφάβητο με 5.000 γράμματα και τα γράμματα σα σκαριφήματα να είναι τόσο απλά και εύγραπτα. για να είναι 5.000 πρέπει να είναι ζωγραφιές, δεν γίνεται αλλιώς. ένα όμως αλφάβητο, που να παριστάνει 5.000 φθόγγους, θα μας χρειαζόταν μόνο αν ήμασταν κοτσύφια ή χελιδόνια ή κορυδαλλοί, με φωνή γεμάτη φθόγγους αλλά χωρίς ούτε μία έννοια. ο άνθρωπος μιλάει έννοιες και γράφει για να εκφράσει αυτές τις έννοιες. δεν συνεννοείται με σκέτους φθόγγους. γι’αυτό δεν του χρειάζεται η ακριβής παράσταση των φθόγγων της φωνής του.
Δημιουργείται βέβαια με το πέρασμα πολλών αιώνων κάπιια συσσώρευση απαρχαιωμένων και νεκρών γραμμάτων ή γραμμάτων αλλοιωμένων και διχασμένων στην προφορά. αυτό που λέμε ιστορική ορθογραφία. τέτοια συσσώρευση έχουμε μέτρια οι Έλληνες, οι Γάλλοι, οι Γερμανοί, πάρα πολλή οι Άγγλοι, οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι, και ανυπόφορη μερικά άλλα έθνη, ιδίως όσα δεν χρησιμοποιούν το αλφάβητο, όπως οι Ινδοί, Ιάπωνες και Κινέζοι. εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι μια συσσώρευση στο βαθμό της αγγλικής, για την οποία μάλιστα λέγεται χαρακτηριστικώς, ότι στη αγγλική κανείς άλλα βλέπει κι άλλα διαβάζει, ή ότι μια λέξη που δεν τη ξέρει κανείς δεν τη διαβάζει κιόλας, δεν εμποδίζεικαθόλου την πρόοδο των σχετικών εθνών και στα γράμματα και στις επιστήμες και στην τεχνολογία. δεν τα εμποδίζει ούτε από το να είναι στον κόσμο πρώτα. συνεπώς δεν αξίζει για κανένα λόγο να αλλάζει ένα έθνος την ορθογραφία του κάθε 300 χρόνια για να καταστρέφει κάθε τόσο ό,τι δημιουργεί.

Oblivion είπε...

Μια ερώτηση έχω να κάνω.
Είναι μαλακεία ή μαλακία?
Αν είναι μαλακία, τότε γιατί λέμε βλακεία και όχι βλακία?
Ευχαριστώ

Ανώνυμος είπε...

Κυριοι
Παρατηρώντας τις γλώσες του κόσμου βλέπουμε ότι όλες έχουν ομόηχες λέξεις οπότε αν τις γράφουμε τις λέξεις με τόσα γράμματα όσοι και οι φθόγγοι θα γίνονται παρανοήσιες, παρβ στην αγγλική to & two & too..... Για να λύσουν οι αρχαίοι Έλληνες αυτό το πρόβλημα επινόησαν τα ομόηχα γράμματα ο & ω, ι & η & υ & ει ... που τα χρησιμοποιούμε με κανόνες για διάκριση των ομοήχων, πρβλ π.χ. λύρα & λίρα, αυτή και αφτί και αυτοί.....
(Περισσότερα βλέπε στην ιστοσελίδα www.krassanakis.gr)

Ανώνυμος είπε...


Κυριοι
Παρατηρώντας τις γλώσες του κόσμου βλέπουμε ότι όλες έχουν ομόηχες λέξεις οπότε αν τις γράφουμε τις λέξεις με τόσα γράμματα όσοι και οι φθόγγοι θα γίνονται παρανοήσιες, παρβ στην αγγλική to & two & too..... Για να λύσουν οι αρχαίοι Έλληνες αυτό το πρόβλημα επινόησαν τα ομόηχα γράμματα ο & ω, ι & η & υ & ει ... που τα χρησιμοποιούμε με κανόνες για διάκριση των ομοήχων, πρβλ π.χ. λύρα & λίρα, αυτή και αφτί και αυτοί.....
(Περισσότερα βλέπε στην ιστοσελίδα www.krassanakis.gr)

Greek Rider είπε...

Για μια συμβολή στη συζήτησή σας κοιτάξτε αν έχετε χρόνο στο τελευταίο μου άρθρο:
http://greekrider.blogspot.com/2008/04/blog-post.html

Ανώνυμος είπε...

Είναι εκπληκτικό πόση διάρκεια είχαν τελικά οι ονειρώξεις του Γληνού και των χτιστών της "Ρομεικης Γκλοτσας"... Kali doulia paidia sinehiste ston idio rithmo... Ti diaolo, gia na to kani o Kemal, proodeftiko tha ine:))

Ανώνυμος είπε...

Χαχαχα... Κράζουν τον Μπαμπινιώτη για το "αγώρι" και κάτι τέτοια, ενώ οι ίδιοι είναι... μετριοπαθέστατοι. ΜΟΝΟ φωνητική γραφή και λατινικό αλφάβητο θέλουν. Χαρά στο πράγμα.

Ανώνυμος είπε...

Ουσιώδες ποστ με άποψη και τεκμηρίωση και ουσιώδης συζήτηση με σαφή αντεπιχειρήματα. Τελικά νομίζω ότι, εκτός σχολείου, θα πρέπει να ενθαρρύνουμε κάθε προσπάθεια γραπτής έκφρασης. Ας μη γίνει το αίτημα ορθής γραφής άλλοθι λογοκρισίας.

Ανώνυμος είπε...

epitelous
akoma ena blog aksias kai oxi ahdias!
eyge kai mprabo!!!!

Ανώνυμος είπε...

Θοδωρή,

καλό το σημείωμα, αλλά έχει κάποιες ανακρίβειες. Ο ισχυρισμός, λ.χ., ότι η ιστορική ορθογραφία στηρίζεται στην Αττική διάλεκτο του 5ου αιώνα δεν στέκει ως έχει. Καταρχήν κάπως ορθότερο θα ήταν να μιλήσεις για την Αττική διάλεκτο του 4ου αιώνα π.Χ. Κατά δεύτερον, ακόμα ορθότερη είναι η ερμηνεία που ανάγει την ιστορική ορθογραφία στην Ελληνιστική κοινή, η οποία βέβαια στηρίζεται στην Αττική διάλεκτο (του 4ου π.Χ. αιώνα). Αυτή η θεωρία είναι ιστορικά επαρκέστερη, αλλά δεν μπαίνω σε λεπτομέρειες λόγω έλλειψης χρόνου.
Η άλλη μου ένσταση αφορά στον ισχυρισμό σου περί του πότε δημιουργήθηκε η έννοια του ορθογραφικού λάθους. Η απάντηση θα μπορούσε να είναι: ταυτόχρονα σχεδόν με την δημιουργία ενός συστήματος γραφής και την υιοθέτηση είτε από την πλειοψηφία είτε από την κυρίαρχη τάξη ενός ορθογραφικού μοντέλου. Και αυτό φαίνεται να συνέβη πολύ πριν την ελληνιστική περίοδο. Το πλέον σημαντικό σύνολο Αθηναϊκών γραπτών μνημείων του 5ου αιώνα π.Χ. δείχνει ακριβώς αυτό. Αναφέρομαι στα χιλιάδες όστρακα που χαράκτηκαν καθόλη την διάρκεια του αιώνα αυτού (και μέχρι το 416/5 π.Χ. περίπου) στα πλαίσια της λεγόμενης οστρακοφορίας. Εκεί από ορθογραφικής άποψης γίνεται το μάλε-βράσε. Το τι Θεμισθοκλης παίζει δεν περιγράφεται. Διπλά σύμφωνα εκεί που δεν υπάρχουν, παράλειψη διπλών συμφώνων εκεί που θα έπρεπε να σημειωθούν, δέλτα αντι ζήτα και τούμπαλιν κτλ κτλ. Πρόκειται κυρίως για μειοψηφικό φαινόμενο, αλλά υπαρκτό. Και ειναι σημαντικό αυτό για δύο λόγους: 1) επειδή στην οστρακοφορία συμμετείχε ο κάθε πικραμένος, από τον σοφιστή ως τον χασάπη της διπλανής πόρτας (επομένως το δείγμα δεν είναι ταξικά χρωματισμένο)· 2) επειδή στα επίσημα κείμενα της ίδιας περιόδου (κυρίως ψηφίσματα) δεν εμφιλοχωρούν παρόμοιοι "ανορθόγραφοι" τύποι, τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό. Λόγω όγκου υλικού το στατιστικό σφάλμα αποκλείεται, επομένως ήδη τον 5ο αιώνα π.Χ. βλέπουμε γραφείς/χαράκτες δύο ταχυτήτων και επόμενως έχουμε σιωπηρή απόδειξη της έννοιας του ορθογραφικού λάθους.
Τέλος πάντων, οι ενστάσεις μου είναι σε μεγάλο βαθμό φιλολογικού χαρακτήρα. Η θέση μου είναι ότι για πρακτικούς λόγους το σύστημα ιστορικής ορθογραφίας δεν πρέπει να καταργηθεί. Α, και κάτι άλλο: νομίζω οτι υποτιμάς το βαθμό ευμολογικών συσχετισμών που μπορούν να γίνουν ακόμη και από τους μη-επαΐοντες βάσει της ιστορικής ορθογραφίας. Πιθανώς κάποιες θα είναι φρικαλέες παρετυμολογίες, αλλά αρκετές στέκουν. Και αυτό το επιβεβαιώνω προσωπικά όχι από την γνώση μου της ελληνικής ως μητρικής, αλλά από την δυνατότητα που έχω να ετυμολογήσω τύπους της Αγγλικής, που την διδάχθηκα ως δεύτερη γλώσσα και η οποία είναι επίσης δύσκολη περίπτωση ιστορικής ορθογραφίας.

Ανώνυμος είπε...

Sxetika me to proigoumeno (anonymo, molonoti apefthunetai eponuma se mena) sxolio, tha ithela na apantiso ta exis:
Sxetika me to vasiko mas thema, den mas exigeis giati tha prepei na parameinei i istoriki orthografia gia praktikous logous. Nomizo oti anaferthikan polloi alloi logoi -kai praktikoi- gia tous opoious kalo tha itan na allaxei. Auto einai to vasiko mas thema.
Gia ta upoloipa zitimata, opos les ki esu kurios filologikou xaraktira: auto pou ennoousame legontas oti i istoriki orthografia vasizetai stin Attiki einai oti i grafi ton lexeon opos einai simera stis perissoteres periptoseis itan istoriki IDI stin ellinistiki epoxi, afou polla apo ta fonologika fainomena pou allaxan tin profora ton lexeon prepei na xronologountai stin arxi tis ellinistikis periodou, sumfona me tis marturies apo papurous kai epigrafes. Me auti ti logiki, i istoriki orthografia den diasozei profores tis ellinistikis, alla tis attikis periodou (panta kata pleiopsifia).
Oso gia to thema ton ostrakon, einai endiaferousa i paratirisi. Apla na paratiriso oti: oi parallages sti grafi onomaton den sunistoun aparaitita 'orthografiko lathos', alla borei na antiprosopeuoun kai poikilia sti profora i poikilia ston tropo apodosis tis proforas. 'Orthografiko lathos' tha itan ston vathmo pou katadikazontan apo ta upoloipa meli tis glossikis koinotitas os lathi. Fusika kai upirxe kapoio eidos glossikou protupou kai stin Attiki, ostoso mas einai mallon ligo gnosto poso auto epivallotan kai ti anagi upirxe gia kati tetoio, poios logos -koinonikos- tha to epevale.
Thodoris
Anorthografies

hominid είπε...

Πάντως, o Allen (Vox Graeca) μόνο τη μεταβολή της προφοράς του "ει" τοποθετεί στην αρχή της ελληνιστικής περιόδου. Τα περισσότερα φωνήεντα μάλλον συνέχισαν να προφέρονται "αττικά" μέχρι και τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. (Το ίδιο ισχύει και για τη διάκριση μακρών-βραχέων, καθώς και για τον προσωδιακό τονισμό). Οπότε, σε γενικές γραμμές, η προφορά της κλασικής περιόδου διατηρήθηκε και κατά το μεγαλύτερο μέρος της ελληνιστικής.

Ανώνυμος είπε...

Το άρθρο με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο.

Η ομωνυμία δεν μπορεί κατά τη γνώμη μου να αποτελέσει αντεπιχείρημα για την καθιέρωση της φωνητικής ορθογραφίας.

1) Αν υπήρχε πραγματικό πρόβλημα σε φωνολογικό επίπεδο, θα υπήρχαν ριζικές αλλαγές και σε μορφο-συντακτικό προκειμένου να διασφαλιστεί η επικοινωνία. Αυτό δηλαδή που συνέβη και στα λατινικά. Η κατάργηση της διάκρισης μεταξύ βραχέων και μακρών φωνηέντων και η πτώση των τελικών συμφώνων προκάλεσε την κατάρρευση του κλιτικού συστήματος της λατινικής και την εμφάνιση εμπρόθετων συνταγμάτων με συντακτικές λειτουργίες που παλιότερα αποτυπώνονταν μέσω της μορφολογίας. Εάν η κοινή νεοελληνική «ανέχεται» το ομόηχο ζεύγος πιστεύεται / πιστεύετε, σημαίνει πως αυτό δεν επηρεάζει αρνητικά την επικοινωνία.

2) Αν εξαιρέσει κανείς το παραπάνω παράδειγμα , η ελληνική ανήκει στις γλώσσες με σχετικά λίγα ομόηχα ζεύγη. Εμένα μου έρχονται ελάχιστα στο μυαλό, ενώ μπορώ να αναφέρω πολυάριθμα παραδείγματα από τη γαλλική. Δεν είναι τυχαίο πως τα λογοπαίγνια (όπως calembours και contrepèteries) παίζουν σημαντικό ρόλο στη γαλλική κουλτούρα, αλλά όχι τόσο στη δική μας. Π.χ Ο Λουδοβίκος ΧVIII προτού πεθάνει είπε στους γιατρούς του. « Allons ! Finissons-en, Charles attend ! » (charlatans) Εμπρός να τελειώνουμε, ο Κάρολος (ο αδελφός του και διάδοχος) περιμένει. Οι τελευταίες λέξεις είναι ομόηχες με το «τσαρλατάνοι».

3) Η χρήση της ιστορικής ορθογραφίας δεν είναι καμία εγγύηση για τη σαφήνεια του γραπτού λόγου . Εξαρτάται κυρίως από τη χρήση που του κάνουμε αφού τίποτα δεν μας απαλλάσσει από την υποχρέωση να αναζητάμε έναν τρόπο έκφρασης που να αποκλείει κάθε αμφισημία. Αυτή η στρατηγική ακολουθείται και στην περίπτωση της ομωνυμίας σε μια ενδεχόμενη φωνητική ορθογραφία .

4) Ακόμη και σε κείμενα με ιστορική ορθογραφία, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί πως ο συγγραφέας που έγραψε «πιστεύεται» δεν ήθελε να γράψει «πιστεύετε». Έμένα ποιος με βεβαιώνει πως δεν πρόκειται για ορθογραφικό η τυπογραφικό λάθος , κάτι που συμβαίνει πολύ συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις. Επομένως, είτε πρόκειται για κείμενο με φωνητική η με ιστορική ορθογραφία, κάθε ανάγνωση προϋποθέτει ερμηνεία γιατί τίποτα δεν είναι δεδομένο από τη γραφή και μόνο.

5) Γιατί ομώνυμες λέξεις (ίδιο signifiant μα διαφορετικό signifié) θα έπρεπε να είχαν διαφορετικά γραφήματα, ενώ μια λέξη (ένα signifiant) με πολυσημία (πάνω από ένα signifié) θα έπρεπε να είχε ένα και μόνο γράφημα? Θεωρητικά κι εκεί υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης αφού δεν εξασφαλίζεται η μονόσημη σχέση ένα μόνο γράφημα=ένα μόνο signifié που διεκδικούν όμως μερικοί στην περίπτωση της ομωνυμίας.

Antonio

Agobooks είπε...

Εύχομαι από καρδιάς, η Ανάσταση του Θεανθρώπου, να φέρει υγεία για σένα και αυτούς που αγαπάς!

Ανώνυμος είπε...

Έπεσα στα χέρια ειδικών που με απροσανατόλισαν και με ξεπουπούλιασαν οικονομικά.

Έχω μια κόρη 14 ετών που έχει μαθησιακές δυσκολίες. Δεν γράφει στραβά ή ανάποδα, διαβάζει κανονικά, δεν μπορεί να μάθει/ αποστηθίσει/ συλλέξει σημαντικά στοιχεία/ συνοψίσει/ επιλέξει κυριότερά του (ο,τιδήποτε φανταστείτε) μπροστά σε μια σελίδα βιβλίου του σχολείου, κυρίως ιστορίας ή γεωγραφίας.
Λόγω της δυσκολίας της σε κάθε σχολείο επιλέγει να κάνει παρέα μόνο με προβληματικά/ παραβατικά παιδιά και μας φέρνει πάντα μπροστά σε τετελεσμένα γεγονότα που μας σπρώχνουν σε απελπισμένες πράξεις (αλλαγή σχολείου, αλλαγή "ειδικών" κλπ). Ότι χαρίσματα έχει φροντίζει με κάθε τρόπο να τα εξαφανίσει, προκειμένου να μη διαφέρει στην προβληματική φίλη της (φρόντισε να ξεχάσει τα πορτογαλικά της, αποπειράται να κάνει το ίδιο στα γαλλικά της, στράβωσε τα μπροστινά της δόντια για να βάλει σιδεράκια όπως η φίλη της, καθόταν με τα γόνατα να συγκλίνουν προς τα μέσα και να ενώνονται ώστε να στραβώσουν ενώ η ίδια παλιάέτρεχε με τα δυνατά πόδια της σαν δρομέας, προσπαθεί σε πάρτυ να τρώει τούρτα ενώ τη σιχαίνεται κλπ).

Έχει μεγάλη κλιση στο μπαλέτο και στο πιάνο (όπου μαθαίνει και προετοιμάζει περισσότερα από ότι της δίνεται κλπ) Μακάρι να υπήρχε ένας κόσμος που να μπορούσε να αξιοποιήσει αυτά τα ταλέντα χωρίς να χρειάζονται και οι λοιπές γνώσεις. Δυστυχώς έχω παρακολουθήσει προφορικές εξετάσεις του ΑΣΕΠ για πρόσληψη καθαριστριών από το δημόσιο και για λόγους συναγωνισμού τις ρώταγαν τι γνωρίζουν για τη Συνθήκη της Λωζάνης.

Οι θεραπευτικές εισηγήσεις των ειδικών στα χέρια των οποίων έπεσα και με αφαίμαξαν ήσαν (δεν είναι όλες οι απόψεις του ίδιου ατόμου):

- Δεν έχει δυσλεξία (Λες και υπάρχει ένας διαχρονικά ισχύων ορισμός της δυσλεξίας.Και εγώ είχα δυσλεξία τα χρόνια μου και την αντιμετώπισαν με το ξύλο και τον εξευτελισμό).

- Θα ασχοληθούμε με την προσωπικότητά της μόνο. (Δεν μου απαντάνε όμως στο ερώτημά μου "Δέστε δημοσίευμα της Καθημερινής υπάρχουν ορισμένες μέθοδοι για να μαθαίνουν τα δυσλεκτικά παιδιά. Γιατί αυτές τις μεθόδους να τις ανακαλύψουμε εμείς -μαζί με τους κατάλληλους ειδικούς - όταν η κόρη μου θα είναι 26 ετών και όχι τώρα;

- Αφήστε τη να μείνει στην ίδια τάξη. Καλό θα της κάνει( Όμως εγώ έχει διαβάσει διάφορα βιβλία και άρθρα για τη δυσλεξία, και πουθενά δεν λέει ότι θεραπεύεται με το να μείνει το παιδί στην ίδια τάξη).

- Πηγαίνετε στον τάδε που είναι ειδικός στο να προετοιμάζει δυσλεκτικά παιδιά στο σχολείο και στο τέλος τους περνάει η δυσλεξία. Πήγα και πέρασα τη χρονιά με άθλιες συνθήκες. Ο ειδικός κάθε φορά απήύδηζε προσπαθώντας να της μάθει κάτι, δεν τα κατάφερνε, έλεγε ότι η κόρη μου κουράστηκε και "έχει κατεβάσει τα ρολλά" και μου έδινε μερικές σελίδες γεμάτες με κείμενο το οποίο εγώ ο μή ειδικός θα αναλάμβανα να της τα περάσω στο μυαλό -σαν να ήταν ένα φάξ - προτού κοιμηθεί το βράδυ.

- Να κάνετε οικογενειακή θεραπεία. Εσείς η κόρη σας και η γυναίκα σας. Θα είμαι εγώ και ένας άλλος συντονιστής. Γιατί ο άλλος (ο μπακαλόγατος); Γιατί έτσι γίνεται η ομαδική θεραπεία. Μπορείτε κυρία μου να μου δείξετε σε ένα από τα βιβλία της ομαδικής θεραπείας που έχετε στη βιβλιοθήκη σας να αναφέρει ότι θα υπάρχει και δεύτερος θεραπευτής; Έτσι γίνεται στην Ελλάδα. Και τι με αυτό; Και στη Βραζιλία σε ορισμένες περιοχές κάνουν βουντού. Πόσο θα κοστίσει; 140 η συνεδρία (70 αυτή και 70 ο ειδικευόμενος μπακαλόγατος). Τι λέτε κυρία μου;(Και η θεραπεύτρια καπνίζει σαν φουγάρο μπροστά στην κόρη μου χωρίς να ζητάει συγγνώμη ή άδεια, παρόλο που απαγορεύεται από το Υπουργείο Υγείας. Σκέψου να προστεθεί και ο μπακαλόγατος που να καπνίζει τσιμπούκι!)
- (στη γυναίκα μου) Να μετάσχετε σε ομαδική θεραπεία (σε ένα κατερειπωμένο σπίτι). Θα είναι γονείς παιδιών; Όχι αποκλειστικά, μπορεί μερικοί να είναι γονείς αλλά μπορεί και να μην είναι. Θα το σκεφτώ. Προτού φύγετε, παρακαλώ να με πληρώσετε. 150 Ευρώ. Θα σας ετοιμάσουμε την απόδειξη την επόμενη βδομάδα, να τη ζητήσετε από την κυρία Βάνα.

- Δεν έχει μαθησιακά προβλήματα. Είναι ιδιοφυϊα η κόρη σας. Εσείς οι γονείς έχετε πρόβλημα. Θα πρέπει να κάνετε ατομικές θεραπείες ο καθένας σας. Και η κόρη μας; Η κόρη σας δεν έχει τίποτα. 120 Ευρώ. Θα μου δώσετε απόδειξη; Όχι, δεν δίνω αποδείξεις, είμαι πανεπιστημιακός. τότε και εγώ δεν πληρώνω. Μα μου φάγατε την ώρα.. Λυπάμαι. Ωραία θα σας δώσω απόδειξη για 30 ευρώ. Τότε και εγώ θα σας πληρώσω 30 ευρώ.

Σας παρακαλώ, μπορείτε να μου δώσετε κάποια κατεύθυνση ως προς το τι να κάνω; Η κόρη μου με τόσες επισκέψεις και τέτοια παραπληροφόρηση δεν ξέρει τι ακριβώς συμβαίνει. Ακόμα και αν είμαστε φοβεροί εγκληματίες η γυναίκα μου και εγώ (φανταστείτε με να είμαι σαν τον Αυστριακό!), πάλι υπάρχει υποχρέωση των ειδικών να τη βοηθήσουν σήμερα και όχι όταν γίνει 26 ετών. Οι ειδικοι της έχουν βάλει στο μυαλό ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις μας και γι' αυτό εκείνη δεν μπορεί να μάθει τη μετάφραση των Αρχαίων.

Φυσικά (στην Ελλάδα πάντα έχουμε συμβουλές και επιχειρήματα) μπορεί να πεί κανείς «γιατί δεν πάτε σε κάποιο ειδικό κέντρο του δημοσίου για τα παιδιά που έχουν μαθησιακά προβλήματα;» Σε αυτούς τους φορείς αν δοκιμάσετε να τηλεφωνήσετε για να κλείσετε ραντεβού, θα πάρετε την απάντηση ότι έχετε σειρά προτεραιότητας για να σας δουν μετά από ένα χρόνο. Δοκιμάστε!

Αν προσφύγετε στο Συνήγορο του Πολίτη σας απαντούν ότι α) "ναι μεν η ιατρική περίθαλψη είναι συνταγματικό σας δικαίωμα, αλλά εδώ υπάρχει αντικειμενική αδυναμία, όπως δηλώνουν οι συγκεκριμένοι φορείς", β)"μπορείτε να κάνετε αγωγή αποζημίωσης κατά του δημοσίου για παραλείψεις των οργάνων του, με βάση το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα εάν θεμελιώσετε τη βλάβη που υπέστη η κόρη σας από την παράλειψη...

Η αγωγή εκδικάζεται μετά από 3 1/2 με 4 χρόνια και αν υπολογίσουμε ότι στην καλύτερη περίπτωση κερδίσετε, το δημόσιο θα κάνει έφεση και αναίρεση οπότε μπορείτε να έχετε την απόφαση που θα σας δικαιώνει τελεσίδικη μετά από 7-8 περίπου χρόνια.

Βέβαια δεν είναι εύκολο να έκτέλέσετε απόφαση κατά του δημοσίου, οπότε μπορείτε να προσφύγετε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Στρασβούργο), αλλά θα πρέπει να προσέξετε να ασκήσετε την προσφυγή εντός 6 μηνών από την έκδοση της τελεσίδικης απόφασης (μετά από αναίρεση κλπ). Η εκκρεμοδικία κρατάει περίπου 8-10 χρόνια και μάλλον θα κερδίσετε την υπόθεση με μια συμβολική αποζημίωση, εκτός αν στο μεταξύ ο αρμόδιος φορέας αποφασίσει να καλέσει την κόρη σας για εξέταση..".

Ανώνυμος είπε...

Pros ton teleytaio anonymo(kai 1000 sygnomh gia to greeklish):
Ka8e Tetarti meshmeri, 13:00-14:00 mazi me ton Mario Dionellh, sto radiofoniko sta8mo 105,5 "Sto Kokkino", kanoyme mia ekpomph poy onomazetai "Pisw Selides". O Marios einai ka8e mera teteia wra. Parakalw, an to gegonos poy anafereis edw, 8a 8elate na to kanoyme gnosto kai radiofonika, elate se epafh mazi moy sto mail : agonec(@)gmail.com
Sas eyxaristw!
N.Ago

fanfarone είπε...

Πολύ ενδιαφέρον το κείμενό σας.
Δεν καταλαβαίνω όμως ποια κοινωνική ανάγκη οδηγεί σήμερα σε τέτοιες ραγδαίες αλλαγές στην ορθογραφία.

Το επιχείρημα ότι η ελληνική ορθογραφία είναι δύσκολη δε νομίζω ότι είναι σοβαρό. Σε πολλούς μαθητές φαίνονται δύσκολα και τα μαθηματικά αλλά δε νομίζω ότι εκεί μπορεί να αλλάξει κάτι όσον αφορά στη δομή και στο συμβολισμό τους.

Ζούμε στην εποχή της ευκολίας. Στην εποχή που τα θέλουμε όλα τη στιγμή που τα θέλουμε χωρίς να θέλουμε να προσπαθήσουμε για αυτό.

Είναι καλό οι μαθητές να προετοιμάζονται κατάλληλα για την κοινωνία στην οποία θα ζήσουν. Δηλαδή να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις αδικίες που υπάρχουν, τον αθέμιτο ανταγωνισμό και πάνω από όλα να μάθουν να προσπαθούν γι αυτό που θέλουν και να διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Το να δίνεις ευκολίες και μασημένη τροφή σε ένα παιδί απλά του κάνεις εύκολα τα μαθητικά του χρόνια, ενώ παράλληλα το αφήνεις γυμνό να προχωρήσει μόνο του στον άθλιο κόσμο που ζούμε.

Πιστεύω ότι οι κάθε γενιά είναι περισσότερο προικισμένη από την προηγούμενη. Περισσότερες πληροφορίες, ερεθίσματα, συσσωρευμένη γνώση κλπ. Γιατί άραγε η σημερινή γενιά δυσκολεύεται τόσο πολύ με την ορθογραφία; Πως γίνεται τα παιδιά αυτά που έχουν τόσα πολλά ταλέντα και σπουδαία αντιληπτική ικανότητα να μη μπορεί να γράψει τα ρήματα με ωμέγα; Δε φταίει η γλώσσα λοιπόν.

Αν υπάρξει κοινωνική ανάγκη για τέτοιες αλλαγές, η γλώσσα δε θα χρειαστεί να ρωτήσει κανέναν μας για να τις κάνει.

Τέλος, με τις αλλαγές που προτείνονται θα υπάρξει ένα σοβαρό θέμα στις αυτόματες μεταφράσεις (από Η/Υ), πάνω στις οποίες έχουν γίνει τεράστιες προσπάθειες.

Vasilis Simeonidis είπε...

Ουσιώδης δημοσίευση και ενδιαφέρουσα συζήτηση. Παραμένω υποστηρικτής των απλοποιήσεων προς τη φωνητική εκδοχή της γραφής

Ανώνυμος είπε...

Στο μεταξύ -μέχρι να συμφωνήσουν οι φιλόλογοι για την ελληνική γλώσσα και να την αξιολογήσουν, εφόσον βέβαια την γνώρισαν και την κατέχουν καλά-, τα παιδιά μας και οι νέες γενιές κατάντησαν κανονικά πειραματόζωα.
Φευ τοις στραβοίς τη κρίσει.
Κι αλλοίμονο στα "πειραματόζωα" που θα επιζήσουν του πειράματος...

Kamvysis είπε...

Εγώ θα το πάω αλλού το πράγμα.
Αν δεν απατώμαι, η πρώτη βαρβάτη προσπάθεια ομογενοποίησης της ορθογραφίας μιας γλώσσας ανά εθνική κλίμακα ήταν με τη γαλλική Ακαδημία του Ρισελιέ. Από τότε φαινόταν ότι η ομογενοποίηση της γλώσσας είχε να κάνει με τις κοινωνικές συνθήκες
Πέρα από τα ειδικά προβλήματα της νέας ελληνικής, (ιστορική ορθογραφία, καθαρεύουσα, διαλεκτικά μορφώματα, πολυτονικό κ.λπ.)εγώ νομίζω ότι είναι η ευθραυστότητα ἐως και η ανυπαρξία αυτού που λέμε ελληνικό κράτος, με την έννοια μιας πνευματικής αυθεντίας.
Ως γνωστόν στην Ελλάδα η σύνδεση με τους αρχαίους ημών προγόνους είναι μια παράδοση εφευρημένη.
Η δε ιστορική ορθογραφία και ο αττικισμός δεν προέρχοντια από την αρχαία Ελλάδα κατευθείαν, αλλά κυρίως από τη γλώσσα της Εκκλησίας, που ήταν ο μόνος (δυστυχώς) πνευματικός οργανισμός με κάποιαν ισχύ
Ήδη λοιπόν και απ'τον καιρό του ελληνικού διαφωτισμού, η απόπειρα νομοθέτησης μιας ενιαίας γραπτής γλώσσας για τους απανταχού Έλληνες είναι απόπειρα, χιμαιρική πολλές φορές, δημιουργίας κράτους εκ του μηδενός.
Σήμερα ποιος είναι το κράτος, από γλωσσική άποψη;Ο Μπαμπινιώτης;
Τα λέω λίγο σπασμωδικά, αλλά κάτι προσπαθώ να πω.

Διονύσης είπε...

κ. Θοδωρή αυτά με τους "μύθους" περί ιστορικής ορθογραφίας καλύτερα να τα πείτε σε τίποτε Άγγλους, Γάλλους ή Σουηδούς.

Ανώνυμος είπε...

Διαφωνώ οριζοντίως, καθέτως, διαγωνίως και εγκαρσίως. Οι λόγοι τόσοι πολλοί που θα έγραφα βιβλίο.
Όσοι ασχολείστε τους γνωρίζετε.

Παραπέμπω για πρώτο διάβασμα:
http://abnet.agrino.org/htmls/G000.htm

RO

nick nikolas nestanaios είπε...

Γεωγραφια η γεογραφια;
Γεωπονια η γεοπονια;
Γεωμετρια η γεομετρια;
Γεωδαισια η γεοδαισια;
Εκ της γενικης ενικης ΓΕΟΣ ειναι η συνθεσις. κατα την συνθεσιν των λεξεων αποβαλεται το ληκτικον Σ.

Και μη ξεχνααμε... ηδονται δε Αθηναιοι το Ο τρεπειν εις Ω προηγουμενου του Ε. Αλλα, τα κατα διαλεκτον ιδιαζοντα ου δει δε ομως εις κοινον παραλαμβανειν.

Διαφερει η των Ελληνων γλωσσα των αλλων διαλεκτων. Αι ξεναι διαλεκτοι περιοριζονται εις τα λεξικα. Τας λεξεις αυτων των λεξικων δυνανται να χρησιμοποιουν. Η Ελληνικη γλωσσα δεν ειναι ενα φρουριο με στρατιωτακια. Η Ελληνικη γλωσσα δεν εχει ουτε ΤΕΙΧΟΣ ουτε ΤΟΙΧΟΣ. Και οσοι ειχαν την επινοησιν να συνταξουν λεξικα, παλαιοι τε και νεοι, ειναι ΑΠΥΡΟΙ ( ναι με Υ)του Ελληνικου στοιχειου. Και Πλατων...στοιχειον, το συναγον και διαλυον τα συνθετα.

Η ελληνικη γλωσσα δεν εχει λεξεις.
Η ελληνικη γλωσσα ειναι ενας μηχανισμος παραγωγης λεξεων προς επιτευξιν του λογου εις ολας τας διαλεκτους αυτης. Νεοελληνικα, Γαλλικα, Αγγλικα, Κινεζικα, Αραβικα. ΤΑ ΑΛΛΑ ΤΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ.

Νομιζω, πρεπει να παωμεν πισω να μαθωμεν την Αλφαβητον εις βαθος. Αι λεξεες γιγνονται εκ των στοιχειων. Και οχι μονον, διοτι πρεπει να μαθωμεν οτι ολα τα γραμματα της αλφαβητου δεν ειναι στοιχεια.

nick nikolas nestanaios είπε...

Τὸ μὲγα ἐρὼτημα...γρὰφωμεν ὅπως ὁμιλὰωμεν ἤ ὀμιλὰωμεν ὄπως γρὰφωμεν;

Κατ’αρχὴν γρὰφομεν ὄπως ὁμιλὰομεν. Στὴν συνὲχεια ἀσκοῦμεν κριτικὴν στὰ καταγεγραμὲνα, τὰ διορθὼνουμε και ὁμιλὰομεν ὄπως γρὰφωμεν πὰντοτε μὲ κριτὴριον τὰς ἀρετὰς τοῦ λὸγου ὄπως εἶναι ἡ σαφὴνεια, ἡ εὐσυνθεσὶα, ἡ συντομὶα, ἡ εὐπρὲπεια και ἡ κυριολογὶα.


Ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες δὲν βρησκὸμαστε εἰς τὴν ἀρχὴν διὰ νὰ γρὰφωμεν ὄπως ὁμιλὰωμεν. Ἔχουν περὰσει πολλὲς χιλιὰδες χρὸνια ἀπὸ τὴν ἀρχὴ. Τοὺς τὸτε τοὺς Ὀνομὰζομεν ἀρχαὶους ἐκ τῆς ἀρχῆς.

Δὲν γνωρὶζομεν τὸν χρὸνον τῆς ἀρχῆς. Τὸ μὸνο τὸ ὀποῖον γνωρὶζομεν εἶναι ὄ, τι οἱ γνωστοὶ τοῦ παρελθὸντος δὲν εἶναι ἀρχαῖοι. Εἶναι ναὶ μὲν παλαιοὶ, πολὺ παλαιοὶ, ἀλλὰ ὄχι ἀρχαῖοι.

Αὐτοὶ οἱ ὀποῖοι προσπαθοῦν νὰ γρὰφουν ὄπως ὁμιλοῦν, κατ’αρχὴν δὲν εἶναι Ἑλληνες. Κατὰ δεὺτερον, εἶναι προτὸγονοι μὴ ἔχοντας κληρονομὶσει τὰ στοιχεῖα τῆς γλῶσσας ἐκ τῶν πατὲρων τους. Οἱ Ἑλληνες γνωρὶζουν τὰ στοιχεῖα τῆς γλῶσσας. Τὴν γνὼσιν τὴν ἔχουν κληρονομὶσει καὶ δὲν χρηὰζεται νὰ ξεκινὴσουν ἀπὸ τὸ μηδὲν.

Ἄν οἱ Γὰλλοι καὶ οἱ Γερμανοὶ καὶ πολλοὶ ἄλλοι ἀφαιροῦν γρὰμματα ἀπὸ τῖς λὲξεις ἤ ἀπλοποιοῦν τὴν γραμματικὴν τους αὐτὸ ὀφεὶλεται εἰς τὴν ἀσὰφεια, τὴν μακρολογὶα, τὴν ἀκυρολογὶα, την κακοσυνθεσὶα καὶ τὴν ἀπρὲπεια ποὺ διακρὶνουν τὴν γλῶσσα τους. Και ὄλαι αὐταὶ λὲγονται κακὶαι τοῦ λὸγου καὶ ἐνυπὰρχουν εἰς τὴν γλῶσσαν τὴν μὴ Ἐλληνικὴν.

Ἡ νεοελληνικὴ ἔχει κληρονομὶσει καὶ ἀρετὲς καὶ κακὶες. Δὲν παὺει ὄμως νὰ ὑπερὲχη τῶν ἄλλων γλωσσῶν. Ποτὲ δὲν ἦταν και δὲν θὰ εἶναι μὶα μικρὴ γλῶσσα διὸτι παρὲχει εἰς τοὺς γνὼστες αὐτῆς τὴν δυνατὸτητα τῆς εὐσυνθεσὶας, τῆς συντομὶας, τῆς κυριολογὶας, τῆς σαφὴνειας καὶ τῆς εὐπρεπεῖας τοῦ λὸγου. Καὶ ἀδαεὶς εἶναι αὐτοὶ οἱ ὀποὶοι σκὲπτονται νὰ συγκρὶνουν τὴν Ἑλληνικὴν μὲ μὶαν διὰλεκτον αὐτῆς ὄπως εἶναι ὄλαι αἱ ξὲναι γλῶσαι. Δὲν θὰ τὶς ὀνομὰτὶσσω, τὶς γνωρὶζετε.

Ἐμεῖς οἱ Ἑλληνες ἔχομεν ἀξιοποιὴσει αὐτὰ τὰ ὀποῖα κληρονομὴσαμεν ἀπὸ τοὺς ΓΡΑΙΚΟΥΣ (τοὺς κατοὶκους αὐτοῦ τοῦ πλανὶτη πρὸ τοῦ Δευκαλὶωνος κατακλησμὸν). Οἱ ἄλλοι λαοὶ μᾶς ὀνὸμασαν Γραικοὺς (greeks, griecos) καὶ αὐτοὶ ἔχουν περιφρωνὴσει αὐτὰ τὰ ὀποῖα τοὺς δὸθησαν καὶ τὰ τελευταῖα 100 μὲ 200 χρὸνια και μερικοὶ πολὺ παλαιὸτερα καὶ ξὲρετε ποὶοι εἶναι, ζητοῦν ἀπὸ ἐμὰς νὰ τοὺς δὼσωμεν μὲρος τῆς κληρονομιᾶς μας. Τὴν δικὴ τους τὴν καταχρὰστηκαν.

Ἡ κληρονομιὰ εἶναι πὰρα πολὺ μεγὰλη. Καὶ οἱ φὸροι κληρονομιᾶς πὰρα πολὺ μεγὰλοι. Και γνὴσια τὲκνα τῶν κληροδοτῶν οἱ ἀποδὲκται τῆς κληροδοσὶας. Καὶ μὴ ξεχνὰτε τὸν Αισχὺλο. ὦ παῖδες Ἑλλήνων, ἴτε... Ἔχετε ποτὲ ἀναρωτηθεῖ γιατὶ δεν εἶπε ὥ Ἐλληνες ἴτε...; Ὁ γιὸς τοῦ μαραγκοῦ δὲν εἶναι ὑποχρεωτικὰ μαραγκὸς. Ὁ γιὸς τοῦ στρατηγοῦ δὲν εἶναι ὑποχρεωτικὰ στρατηγὸς. Καὶ γιατὶ ὁ γιὸς τοῦ Ἑλληνος νὰ εἶναι ὑποχρεωτικὰ Ἕλλην τῇ συνειδὴσει; Ἄν θὲλωμεν νὰ εἶμαστε Ἕλληνες, ὀφεὶλομεν νὰ ἀποδεχτοῦμε τὴν κληρονομιὰ καὶ νὰ πληρὼσομεν τοὺς φὸρους κληρονομιᾶς.

Πρὶν χιλιὰδες χρὸνια ἕνας Πλὰτων ἔλεγε... στοιχεῖον τὸ συνὰγον καὶ διαλὺον τὰ σὺνθετα. Σὺνθετα εἶναι τὰ ὀνὸματα, τὰ ρὴμματα καὶ τὰ ἄλλα μὲρη τοῦ λὸγου.

Πρὶν χιλιὰδες χρὸνια ἕνας Ἀριστοτὲλης ἔλεγε... Ὄνομα μὲν οὖν ἐστὶ φωνὴ σημαντικὴ κατὰ συνθήκην ἄνευ χρόνου, ἧς μηδὲν μέρος ἐστὶ σημαντικὸν κεχωρισμένον.

Ἔχοντας αὐτοὺς προγὸνους, Οἱ Ἑλληνες δὲν δὲχονται νὰ συγκριθοῦν μὲ τοὺς πρωτογὸνους τῆς γλὼσσας τοῦ εἱκοστοῦ πρὼτου αἰῶνος μετὰ τὴν χρηστιανικὴν ἐποχὴ.

Διαμαρτὺρονται οἱ νεοὲλληνες γιὰ τὰ καμὲνα-χαμὲνα βιβλὶα και οὐδεὶς δὲν ἔχει διαβὰσει οὔτε ἕνα ἀπὸ τὰ μὴ καμὲνα-χαμὲνα βιβλὶα.
ὄλοι ἔχουν βιβλιοθῆκες στὸ σπὶτι τους. Μαζὶ τους δὲν φὲρουν κανὲνα βιβλὶο. Εἶναι πολὺ βαρὺ.

Τοὺς χὰρισε μὶα ΕΛΛΗΝΙΔΑ τὴν χαμὲνη γλὼσσα τους καὶ ἀντὶ νὰ τῆς ἀναρτὴσουν μαρμὰρινο-χρυσὸ ὀμοὶομα σὲ κὰθε πλατεῖα τῆς χὼρας, και ἀντὶ νὰ τὴν ἔχουν σὲ κὰθε μεταλικὸ νὸμισμα, καὶ αντὶ νὰ τὴν ἀποκαλὲσουν Προμυθεῖα, καὶ ἀντὶ νὰ τὴν ἀποκαλὲσουν τὴν δεκὰτη τρὶτη θεὰ, καὶ ἀντὶ νὰ χρηματοδωτὴσουν διὰ τοῦ κρατικοῦ προυπολογισμοῦ το ἔργον της, τὴν ἐξεδὶωξαν καὶ ἔχουν τὸ θρὰσος νὰ αὐτοκαλοῦντε Ἕλληνες.

Ἡ Marianna McDonald δὲν εἶναι ἡ μὸνη Ἑλληνὶδα ἐκδιωχθεῖσα ἀπὸ αὐτὸν τὸν τὸπο. Θυμιθεῖται, Αἰσχὺλο, Ἀριστοτὲλη, Εὐρυπὶδη, Θεμηστοκλὴ. Θυμιθεῖται τὰ θὺματα τῶν ’ἑλλὴνων’. Παυσανὶα, Σωκρὰτη, Κολοκοτρὼνη, Μπουμπουλὶνα, Μαντὼ, Καποδὶστρια. Τοὺς ἄλλους τοὺς ξεχνῶ.

Ἐδῶ θὰ θὲσω μὶα ἐρὼτησιν. Τὴν ἀπὰντησιν δὲν τὴν γνωρὶζω. Ὑπὰρχη περὶπτωσις νὰ ἔχουν ἀπομεὶνη εἰς αὐτὸν τὸν τὸπο οἱ δοῦλοι ( βοηθητικὸν προσωπικὸν) τῶν τὸτε Ἑλλὴνων καὶ οἱ Ἑλληνες νὰ Ἔφηγαν;

Τὰ προειρημὲνα εἶναι ἀπλὲς σκὲψεις δικὲς μου καὶ δὲν ζητῶ και σὲ καμμὶαν περὶπτωσιν δὲν ἀπαιτῶ νὰ τῖς δεχθεῖτε.

J95 είπε...

"Διότι, μπορεί τα συμφραζόμενα να σε βοηθούν να ξεχωρίσεις το ρήμα λείπει από τη λύπη κι από τα λίπη κι από τον Μαρτσέλο Λίπι, αλλά δεν σε βοηθούν πάντα να ξεχωρίσεις το "πιστεύεται" από το "πιστεύετε" χωρίς να το διαβάσεις δεύτερη φορά. Και όχι μόνο αυτό, αλλά όλα τα ανάλογα ρήματα."

Μα δε διαφέρει σε κάτι το "πιστεύετε" από το "πιστεύεται", όπως δε διαφέρει σε κάτι το "αλήτη (αιτιατική)" από το "αλήτη (κλιτική)". Το ρήμα πολύ απλά δεν έχει διαφορετικό τύπο για το γ' ενικό της παθητικής και το β' πληθυντικό της ενεργητικής. Η "διαφορά" συντηρείται τεχνητά στο γραπτό λόγο.

Ο μέσος άνθρωπος δε νομίζω να έχει καταλάβει (όταν χρησιμοποιεί το "πιστεύετε" και το "πιστεύεται") ότι [θα έπρεπε σε έναν ιδανικό φιλολογικό κόσμο να] είναι διαφορετικές λέξεις, όπως π.χ. ο μέσος άγγλος δε θεωρεί διαφορετική λέξη το "do" στο "I do" από το "do" στο "We do".

Κι ακόμα και αν το καταλαβαίνει δεν του είναι καθόλου προφανές ότι -αι = γ' ενικό παθητικής φωνής και -ε = β' πληθυντικό ενεργητικής: οι περισσότεροι από αυτούς που γράφουν "(εσείς) πιστεύεται" γράφουν επίσης με αξιοθαύμαστη συνέπεια "(από τον κόσμο) πιστεύετε ότι".

Ανώνυμος είπε...

Εγώ συμφωνώ με την (ή τον) krοtkaya, πλήρως. Είναι μεγάλη η ντροπή που νοιώθω για την ελληνική γλώσσα, επειδή δεν μπορώ να καταλάβω τί τον χρειαζόμαστε τόσον πλούτο - σκουπίδια, αν δεν μπορούν να τον καταλάβουν οι Γάλλοι και οι άλλοι Δυτικοί. Είναι ντροπή η ελληνική γλώσσα. Έχει περί τα 35 εκατομμύρια λέξεις, σύμφωνα με σχετικές μελέτες γλωσσολόγων και μας μπερδεύει αυτή η επαίσχυντη δυνατότητα να έχουμε πολλές λέξεις έννοιες για κάθε τι. Οφείλουμε, αν θέλουμε να υπηρετούμε σωστά ως σερβιτόροι τους πολιτισμένους λαούς,όπως οι Γάλλοι. Σκεφθείτε ότι αυτοί δεν έχουν τέτοιες βλακείες. Έχουν μόνο 80.000 λέξεις και για να μπεί ΜΙΑ καινούργια λέξη στο λεξιλόγιό τους περνάνε έως και δέκα χρόνια. Μάλιστα! Είναι η πιο φτωχή ευρωπαϊκή διάλεκτος. Είναι ντροπή λοιπόν για μας να μην μπορούν να μας καταλάβουν αυτοί και οι Σουηδοί και και και... Και να ρωτάνε γιατί το γράφουμε έτσι εμείς και εγώ να ντρέπομαι. Γι' αυτό, να ζητησουμε από τους επικεφαλής των πανεπιστημίων και των σχολείων μας να επισπεύσουν το έργο της απλοποίησης των ελληνικών που έχουν αρχίσει, για τους λόγους ακριβώς που σημειώνει η/ο krotkaya. Μπράβο. Εξαιρετικό!

nick nikolas nestanaios είπε...

Ἐπαναλαμβὰνω. Ἡ Ἑλληνικὴ ποτὲ δὲν ἦταν καὶ δὲν θὰ εἶναι μὶα μικρὴ γλῶσσα διὸτι παρὲχει εἰς τοὺς γνῶστες αὐτῆς τὴν δυνατὸτητα τῆς εὐσυνθεσὶας, τῆς συντομὶας, τῆς κυριολογὶας, τῆς σαφὴνειας καὶ τῆς εὐπρεπεῖας τοῦ λὸγου. Καὶ ἀδαεὶς εἶναι αὐτοὶ οἱ ὀποὶοι σκὲπτονται νὰ συγκρὶνουν τὴν Ἑλληνικὴν μὲ μὶαν διὰλεκτον αὐτῆς ὄπως εἶναι ὄλαι αἱ ξὲναι γλῶσαι.

Ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα διαφὲρει τῶν ἄλλων γλωσσῶν στὸ ὄτι παρὲχει τὴν χρὴσιν ὄλων τῶν γλωσσικῶν στοιχεὶων καὶ καταστὰ (καθιστᾶ) ἐαυτὸν μηχανισμὸν παραγωγῆς λὸγου. Δὲν ἔχει λὲξεις. Παρὰγει τὶς ἀπαραὶτητες λὲξεις κατὰ συνθὴκην.
ἕνα μικρὸν παρὰδειγμα. Τὰ δασὲα φ,χ,θ καὶ τὰ μὲσα β,γ,δ, φὲρουν δυσκολὶαν εἰς τοὺς ξὲνους νὰ τὰ προφὲρουν. Μὴ ξεχνᾶμε τὰ λὸγια τοῦ μεγὰλου ποιητοῦ. "Ἡ βαρβαρὸτητα τοῦ ἀνθρὼπου φαὶνεται εἰς τὸ πὸσο καλὰ δὺναται νὰ προφὲρη τὸ στοιχεῖον γὰμα."

Οἱ ξὲνοι μποροῦν νὰ γὶνουν πιὸ πολιτισμὲνοι ἄν μὰθουν Ἑλληνικὰ. Καὶ εἶμαι σὺγουρος ὄτι θὰ εἶναι περὶφανοι ποῦ μιλοῦν Ἑλληνικὰ.

Ἐμεῖς, ντρεπὸμαστε ποῦ δὲν μᾶς καταλαβαὶνουν οἰ ξὲνοι διὸτι ποτὲ δὲν μὰθαμε τὴν γλῶσσα μας καλὰ.

Δὲν πρὲπει νὰ ξεχνᾶμε ὄτι στὴν Ἑλληνικὴ δὲν ὑπὰρχουν συνὸνυμα. Κὰθε ὄνομα (λὲξις) ἔχει τὴν δικὴ της σημασὶα, τὴν δικὴ της ἱστορὶα.
Μὶα ὁμὰδα στοιχεὶων συνὰγει διαφορετικὸν σὺνθετον μιᾶς ἄλλης ὁμὰδας στοιχεὶων.

Ανώνυμος είπε...

Σωστά και καλά, κ. Nick Nickolas, αλλά όχι "συνόνυμα"! Συνώνυμα. Φαντάζομαι, εκ παραδρομής το λάθος...
Συνώνυμα, διώνυμα, παρώνυμα, επώνυμα, κατώνυμα, περιώνυμα, επωνομασμένα, κατωνομασμένα, παρωνομασμένα και ούτω καθ' εξής. Γιατί... άλλο που δεν θέλουν αυτοί!

nick nikolas nestanaios είπε...

Θὰ ἐπιμεὶνω στὸ συνὸνυμα ἐκ τῆς προθὲσεος (προθεσεως) σὺν + ὄνομα διὸτι δὲν εἶμαι Ἀθηναῖος ἀλλὰ Ἀρκὰς.

Δὲν πρὲπει νὰ ξεχνᾶμαι ὄτι ἥδονται δὲ Ἀθηναῖοι τρὲπειν τὸ ο εἰς ω. Οὑ δεῖ δὲ ὁμως τὰ κατὰ διὰλεκτον ἰδιὰζοντα εἰς κοινὸν παραλαμβὰνειν.

Αντώνης Γιάγκος είπε...

Θα ήθελα να σας συγχαρώ! Βρίσκω τα άρθρα σας πολύ ενδιαφέροντα!


http://blog.bitcomet.com/post/134088/
http://agiagkos.blogspot.com/

ED είπε...

Να πω και εγώ την άποψη μου, σαν ανορθόγραφη.

Καθώς η Ελληνική δεν είναι η μητρική μου γλώσσα, δυσκολεύτηκα πάρα πολύ με την ορθογραφία: στο δημοτικό δεν την έγραφα, την αντέγραφα, στο γυμνάσια και στο λύκειο ''την άκουγα'' από τους καθηγητές για τα ορθογραφικά μου λάθη και στο Πανεπιστήμιο εργασίες που έπαιρναν 10 ήταν γεμάτες κοκκινίλες... Μαντέψτε γιατί???

Παρόλα αυτά και παρόλο που δεν σπούδασα φιλολογία θεωρώ πως η ιστορική ορθογραφία όπως την αναφέρεται έχει κάποιο λειτουργικό χαρακτήρα στην Ελληνική γλώσσα. Νομίζω πως το πιο κάτω παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό: τύχη και τοίχοι. Κάποιος θα έλεγε πως δύσκολα θα μπερδεύαμε τις λέξεις αυτές καθώς έχουν διαφορετικό γένος και αριθμό. Ας μην ξεχνάμε όμως πως η ομορφιά αλλά και η λειτουργικότητα της Ελληνικής γλώσσας είναι πως συνδέοντας δυο λέξεις μπορούμε να δημιουργήσουμε μια καινούρια λέξη. Έτσι η "καλοτιχία" τι θα σήμαινε??? καλοτυχία ή καλοτοιχία (μια καλοφτιαγμένη σειρά τοίχων!!!!)

Δεν ξέρω αν το παράδειγμα της "καλοτιχίας" ήταν πετυχημένο, ελπίζω να καταλάβατε τι εννοώ.

Με εκτίμηση ED

Antzela είπε...

Το σηημείο Γ. ειναι διδακτικό. Καντε μια μεταφραση κειμένου για να δουν και οι ξένοι καποια πραγματα...

Unknown είπε...

Ο κύριος Μαρκόπουλος υποτίθεται οτι έγραψε αυτό το κείμενο για να αποδομήσει την έννοια και σημασία της ορθογραφίας. Το μόνο που καταφέρνει είναι να απογυμνώνει την προκατάληψη του σχετικά με τη σημασία της κλασικής Ελλάδας, οπως εχει υπογραμμιστεί ιστορικά από δεκάδες γενιές, ανεξαρτητως εθνικότητας. Η αναγνώριση φυσικά είναι και παροντική, από ανθρώπους που καμιά σχεση δεν έχουν με την Ελλάδα αλλά και με την όποια πολιτισμική συνεχέια που τόσο φοβάται ο συγγραφέας.

Κλειδαράς Σπανός είπε...

Κλειδαράς Γλυφάδας Σπανός
Άνοιγμα πόρτας
Άνοιγμα αυτοκινήτου
Πόρτες ασφαλείας

Ο καλύτερος κλειδαράς των νοτίων προαστίων

24 ώρες

Τηλ άμεσης εξυπηρέτησης: 6996.777.777