tag:blogger.com,1999:blog-192469632024-03-07T21:02:59.529+02:00ανορθογραφίεςή γιατί τελικά δεν έδωσαν τη γλώσσα μου ελληνικήανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.comBlogger42125tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-21675934896538361292010-01-15T17:31:00.016+02:002010-01-16T20:40:10.261+02:00Δίκη για το 132ο Δημοτικό στις 22 Γενάρη - Δίωρη στάση εργασίας της ΔΟΕ στην Αττική<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibMnH7ScCdBfKJQ5wgPyGY_CNWnywHXhHSoH1nhwKOcmslj1XHfV9Txf7t1sHgY84jYgkJFCkcNOlpjF3AHqsstN6-B_6LKRwvA07bnAV7SyrLF-3MVR94Ed_STnFXDo2tlhHn/s1600-h/main_theme_1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibMnH7ScCdBfKJQ5wgPyGY_CNWnywHXhHSoH1nhwKOcmslj1XHfV9Txf7t1sHgY84jYgkJFCkcNOlpjF3AHqsstN6-B_6LKRwvA07bnAV7SyrLF-3MVR94Ed_STnFXDo2tlhHn/s400/main_theme_1.jpg" /></a><br />
</div>Δίκη για τη Στέλλα Πρωτονοταρίου και το <a href="http://132grava.net/">132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Γκράβα)</a> στις 22 Γενάρη για τη διδασκαλία στους μαθητές του σχολείου με μετανάστες γονείς της μητρικής τους γλώσσας. <b>Αναγκαία η παρουσία όλων στο δικαστήριο</b> (11:00 στην πρώην Σχολή Ευελπίδων). Ακολουθούν τα σχετικά κείμενα -καλέσματα της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας (ΔΟΕ) και tων δασκάλων και των γονιών του σχολείου.<br />
<br />
Διαβάστε επίσης <a href="http://anorthografies.blogspot.com/search/label/%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82%20%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82">παλιότερα σχετικά κείμενα</a> και <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2007/12/132.html">συνέντευξη της Στέλλας Πρωτονοταρίου στις "ανορθογραφίες"</a>.<br />
<div style="text-align: center;">======<br />
</div>Αθήνα, 14/1/2010<br />
Προς: Τους Συλλόγους Εκπ/κών Π.Ε.<br />
<a href="http://www.blogger.com/goog_1263666528402"><br />
</a><br />
<div style="text-align: center;"><a href="http://www.doe.gr/index.php?categoryid=17&p2_articleid=5905">Ανακοίνωση με αφορμή τη δίκη </a><br />
<a href="http://www.doe.gr/index.php?categoryid=17&p2_articleid=5905">της Δ/ντριας του 132ου Δημ. Σχολείου Αθήνας </a><br />
</div><br />
Στις 22 Ιανουαρίου 2010, στο Μονομελές Πρωτοδικείο της Αθήνας, δικάζεται η πρώην Δ/ντρια του 132ου Δημοτικού Σχολείου της Αθήνας, Στέλλα Πρωτονοταρίου καθώς και η συνάδελφος που μετείχε στη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των μαθητών που προέρχονται από άλλες χώρες.<br />
<br />
Το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. εκφράζει την αλληλεγγύη του στις διωκόμενες συναδέλφους και καλεί τους εκπαιδευτικούς του Λεκανοπεδίου σε συγκέντρωση που θα πραγματοποιηθεί στις <b>22 Ιανουαρίου 2010</b>, ημέρα της δίκης, και <b>ώρα 11:00 π.μ.</b> στο <b>Α' Μονομελές Πλημμελειοδικείου Αθηνών (πρώην Σχ. Ευελπίδων)</b>. Για το λόγο αυτό κηρύσσει <b>δίωρη διευκολυντική στάση εργασίας (στο διδακτικό ωράριο του καθενός) για τους εκπαιδευτικούς του Λεκανοπεδίου και 24ωρη απεργιακή κινητοποίηση για τους συναδέλφους του 132ου Δημ. Σχολείο Αθηνών.</b> <br />
<br />
<b>Από τη Δ.Ο.Ε.</b><br />
<br />
<div style="text-align: center;">======<br />
</div><br />
<div style="text-align: center;"><a href="http://132grava.net/node/431">Κάλεσμα δασκάλων από το 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών</a><br />
</div><br />
Ενώ η αρμονική συνύπαρξη στο σχολείο παιδιών Ελλήνων και μεταναστών αποτελεί ισχυρό ζητούμενο της ελληνικής κοινωνίας και πρόσταγμα της ελληνικής πολιτείας, στο Α' Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών <b>δικάζεται στις 22 Ιανουαρίου 2010 η Στέλλα Πρωτονοταρίου, πρώην διευθύντρια του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών</b>, με την κατηγορία ότι παραχώρησε τους χώρους του σχολείου για τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των αλλόγλωσσων μαθητών. <b>Μαζί της δικάζεται και η δασκάλα η οποία δίδαξε τη μητρική γλώσσα στους μαθητές του σχολείου</b>. Μάρτυρας κατηγορίας ο νυν διευθυντής του 132ου Δημοτικού Σχολείου κ. Γιουτλάκης.<br />
<b><br />
</b><br />
<b>Εμείς, οι εκπαιδευτικοί του σχολείου,</b> οι οποίοι συναποφασίσαμε με την πρώην διευθύντρια τις εκπαιδευτικές παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν στο 132ο Δημοτικό Σχολείο, <b>καλούμε όλους και όλες εσάς που αγωνιζόσαστε καθημερινά για μια καλύτερη εκπαίδευση, να παρευρεθείτε την ημέρα της δίκης στο δικαστήριο</b> για να βεβαιώσουμε με την παρουσία μας όχι μόνο την αμέριστη συμπαράστασή μας στην Στέλλα Πρωτονοταρίου αλλά και την πρόθεσή μας να αγωνιστούμε για έναν δικαιότερο κόσμο και ένα σχολείο που θα περιλαμβάνει ισότιμα όλους τους μαθητές και μαθήτριες μας.<br />
<br />
Αξίζει να σημειωθεί ότι με <b>δεύτερη αναφορά</b> του ίδιου προσώπου έχει σχηματιστεί δικογραφία και <b>διεξάγεται προκαταρκτική εξέταση από την αστυνομία σε βάρος της Στέλλας Πρωτονοταρίου για δήθεν παράβαση καθήκοντος</b>, επειδή μαζί μας εφάρμοσε προγράμματα διδασκαλίας της αλβανικής μητρικής γλώσσας και μαθήματα ελληνικών στους μετανάστες γονείς.<br />
<br />
<b>Δάσκαλοι που εργάστηκαν και εργάζονται στο 132ο Δημοτικό Σχολείο</b>:<br />
<br />
Κορρέ Χρυσή, Μακρυγιάννης Γεώργιος, Μάστορα Πολυξένη, Παπαδοπούλου Ευρώπη, Βασιλάκου Παρασκευή, Παυλοπούλου Ολυμπία, Βουλαλάς Κλεάνθης, Τσιροπούλου Μαρία, Σκαρτσίλας Σωτήρης, Ευθυμίου Τερέζα, Σταυροπούλου Ηλιάνα, Γεμιδοπούλου Αικατερίνη, Χαραβιτσίδης Πέτρος, Ταζοπούλου Στεργιανή<br />
<br />
<div style="text-align: center;">======<br />
</div><div style="text-align: center;"><br />
</div><div style="text-align: center;"><a href="http://www.blogger.com/goog_1263666302625">Ψήφισμα του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων</a><br />
</div><div style="text-align: center;"><a href="http://www.blogger.com/goog_1263666302625">του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών για την επικείμενη δίκη</a><br />
</div><div style="text-align: center;"><a href="http://132grava.net/node/432">της Στέλλας Πρωτονοταρίου, πρώην διευθύντριας του σχολείου μας</a><br />
</div><br />
Στις 22 Ιανουαρίου 2010, η πρώην διευθύντρια του 132ου Δημ. Σχολείου Αθηνών, κα Στέλλα Πρωτονοταρίου, θα καθίσει στο εδώλιο, κατηγορούμενη για « χρήση αιθουσών του σχολείου για διδασκαλία της αλβανικής γλώσσας σε μαθητές αλβανικής καταγωγής, χωρίς γραπτή άδεια από τη υπηρεσία». Συγκατηγορούμενή της είναι η (διορισμένη από την υπηρεσία) δασκάλα Αλβανικών και μάρτυρας κατηγορίας ο διάδοχός της στη διεύθυνση του σχολείου κος Εμ. Γιουτλάκης.<br />
<br />
Το κατηγορητήριο εστιάζει στη διδασκαλία της αλβανικής γλώσσας, απομονώνοντας τη συγκεκριμένη δράση από ένα ευρύτερο πλαίσιο δράσεων και πρακτικών που η κα Πρωτονοταρίου είχε συναποφασίσει με το σύλλογο διδασκόντων του σχολείου, με στόχο την ομαλή ένταξη των μαθητών και των οικογενειών τους, την καταπολέμηση της μαθητικής διαρροής και τη συνοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι δράσεις αυτές είχαν εγκριθεί και χρηματοδοτηθεί στα πλαίσια του προγράμματος Ολυμπιακής Παιδείας και συνεχίστηκαν μετά το πέρας του προγράμματος σε εθελοντική βάση. Περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, διδασκαλία Ελληνικών σε μετανάστες γονείς, ώστε να μπορούν να βοηθούν τα παιδιά τους στα μαθήματα, αλλά και να επικοινωνούν καλύτερα με το σχολείο. Τα μαθήματα μητρικής γλώσσας ( αλβανικής και αραβικής) αποσκοπούσαν , όπως ενημερωθήκαμε, στη βελτίωση της γλωσσικής ικανότητας των αλλοδαπών μαθητών και στην καλύτερη σχολική τους επίδοση, σύμφωνα με τα πορίσματα της παιδαγωγικής επιστήμης, αλλά και την πρακτική που εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Είναι αυτονόητο ότι τέτοιες πρωτοβουλίες επηρεάζουν θετικά το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού του σχολείου (και τους Έλληνες μαθητές), αφού αντισταθμίζονται τα ελλείμματα και ανεβαίνει το γνωστικό επίπεδο. Εξάλλου η επί της ουσίας διαπολιτισμική προσέγγιση στο χώρο του σχολείου εφοδιάζει τα παιδιά μας με αξίες, εμπειρίες και δεξιότητες πολύτιμες για την μετέπειτα ζωή τους.<br />
<br />
Η επιλεκτική αναφορά στα μαθήματα Αλβανικών στοχεύει προφανώς στην πρόκληση εθνικιστικών αντανακλαστικών και στην απόδοση «ύποπτων» κινήτρων στην κα Πρωτονοταρίου και τους συναδέλφους της.<br />
<br />
Ως γονείς του 132, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε από πρώτο χέρι το ήθος της κας Πρωτονοταρίου, την παιδαγωγική της ευαισθησία, την αποτελεσματικότητα με την οποία άσκησε επί σειρά ετών τα διευθυντικά της καθήκοντα. Στη διάρκεια της θητεία της, το σχολείο μας αναβαθμίστηκε, κέρδισε διακρίσεις και εύσημα.<br />
<br />
Για όλους τους παραπάνω λόγους, ο σύλλογός μας αισθάνεται την ανάγκη και την ηθική υποχρέωση να ενώσει τη φωνή του με τους δεκάδες συλλόγους και φορείς που έχουν δηλώσει τη συμπαράστασή τους στις διωκόμενες εκπαιδευτικούς και να ζητήσει:<br />
<br />
- Να απαλλαχθούν από κάθε κατηγορία<br />
- Να δικαιωθούν η κα Πρωτονοταρίου και οι δάσκαλοι του 132 για τις παιδαγωγικές τους επιλογές<br />
- Να δοθεί ένα ηχηρό μήνυμα απόρριψης του σκοταδισμού και της ξενοφοβίας, ένα αισιόδοξο μήνυμα για την παιδεία και την κοινωνία του αύριο<br />
<br />
<b>Για το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνωντου 132ου Δημ. Σχολείου Αθηνών</b><br />
<br />
Η πρόεδρος: Χατζηδιαμαντή Ελένη<br />
Η γραμματέας: Ολυμπία Παγουλάτουανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-36684320156676204112009-11-15T13:08:00.007+02:002009-11-16T12:37:23.666+02:0020/11: Εκδήλωση στα Γιάννενα για τα αρχαία ελληνικά στο σχολείο, παρουσίαση από τις "ανορθογραφίες"<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBGafDKTuXkDwJG29Pj7k53V85Hy0f_NF0XFm6IrCrx-E8TfVp-KPJTBBlmcFypRoYTT17g-iEvNXCzQrv5XQQpgcBaTengajdhRIbXNiwOGDO-qa0w811QUK4-MONS1nAM-_7/s1600-h/%CE%B1%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%B1+-+%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%811.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBGafDKTuXkDwJG29Pj7k53V85Hy0f_NF0XFm6IrCrx-E8TfVp-KPJTBBlmcFypRoYTT17g-iEvNXCzQrv5XQQpgcBaTengajdhRIbXNiwOGDO-qa0w811QUK4-MONS1nAM-_7/s400/%CE%B1%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%B1+-+%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%811.jpg" /></a><br />
</div><div style="font-family: "Helvetica Neue",Arial,Helvetica,sans-serif;"><br />
</div><div style="font-family: "Helvetica Neue",Arial,Helvetica,sans-serif;"><br />
</div><div style="color: #990000; font-family: "Helvetica Neue",Arial,Helvetica,sans-serif; text-align: center;"><b>Τα αρχαία ελληνικά στο σχολείο:<br />
νεοκαθαρευουσιανισμός, αρχαιολατρία και εθνικισμός</b><br />
</div><div style="font-family: "Helvetica Neue",Arial,Helvetica,sans-serif; text-align: center;"><br />
παρουσίαση από την ομάδα "<b style="color: #990000;">ανορθογραφίες</b>"<br />
<br />
<b>Παρασκευή, 20 Νοεμβρίου 2009, ώρα 8:00</b><br />
</div><div style="font-family: "Helvetica Neue",Arial,Helvetica,sans-serif; text-align: center;"><b><br />
Αυτοδιαχειριζόμενος Κοινωνικός Χώρος στα Γιάννενα</b> <a href="http://akoixi.blogspot.com/">http://akoixi.blogspot.com</a><br />
</div><div style="font-family: "Helvetica Neue",Arial,Helvetica,sans-serif; text-align: center;"><b> </b> (Πλατεία Νεομ. Ιωάννη 5, απέναντι από το Δημοτικό Ωδείο)<br />
</div>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-32938899782433178972009-10-09T18:42:00.009+03:002009-10-09T19:33:53.368+03:00Θα αλλάξει η Άννα Διαμαντοπούλου τη γλωσσική πολιτική του Υπουργείου Παιδείας;Η τοποθέτηση της Άννας Διαμαντοπούλου στη θέση της υπουργού «Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων» έχει ήδη προκαλέσει τις πρώτες «εθνικές ανησυχίες». Λίγο που ο Γιώργος Παπανδρέου θεωρείται «άνθρωπος των Αμερικάνων» σε αντίθεση με τον υποτιθέμενα πιο «ελληνόψυχο» και «φιλορώσο» Κώστα Καραμανλή, λίγο που καταργήθηκε το Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης (διάδοχο υπουργείο της Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας για την ενσωμάτωση των κατειλημμένων εδαφών μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και προπύργιο εθνικοφροσύνης και αντικομμουνισμού), λίγο που το υπουργείο από «Εθνικής Παιδείας» έγινε απλώς «Παιδείας», ήταν αναμενόμενο τα πατριωτικά πληκτρολόγια να πάρουν φωτιά.<br /><br />Ειδικά όμως το πρόσωπο της Διαμαντοπούλου ήδη συγκεντρώνει αισθητά περισσότερο τα πυρά του πατριωτικού χώρου. Ο λόγος βέβαια είναι η πρόταση της από το 2001 «να γίνουν τα αγγλικά δεύτερη επίσημη γλώσσα στην Ελλάδα». Ήδη από τότε αποτελούσε κοινή πεποίθηση ότι η πρόταση αυτή συνιστά εθνική προδοσία και προσπάθεια να «πολτοποιηθεί» η ελληνική εθνική συνείδηση μέσα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Η κριτική αυτή, όπως τότε έτσι και τώρα, προέρχεται από τον «πατριωτικό χώρο», όπως πολύ εύστοχα <a href="http://www.iospress.gr/ios2009/ios20091004.htm">έχει ονομάσει</a> ο Ιός τη Ελευθεροτυπίας τη σύγκλιση σε μια εθνικιστική ατζέντα δυνάμεων που ξεκινούν από την ακροδεξιά και την εκκλησία, περνούν από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ και φτάνουν στην αριστερά.<br /><br />Το πρόβλημα όμως με την τοποθέτηση της Άννας Διαμαντοπούλου στη θέση του Υπουργού Παιδείας δεν είναι κάποια υποτιθέμενα «μειωμένα εθνικά αντανακλαστικά». Είναι σαφές ότι, όταν συζητάμε για τις διαφορές της σοσιαλδημοκρατίας από τη δεξιά γύρω από το ζήτημα του έθνους, δεν έχουμε να κάνουμε με μια άρνηση του εθνικού συμφέροντος από τη σοσιαλδημοκρατία αλλά με μια διαφορετική αντίληψη για το πώς αυτό εξυπηρετείται. Δεν πρόκειται λοιπόν για κάποια σύγκρουση ανάμεσα σε Έλληνες και ανθέλληνες, αλλά για σύγκρουση ανάμεσα σε δύο απόψεις για το πώς εξυπηρετείται το εθνικό συμφέρον. Παρά τις διαφορές στην πολιτική τους, δεξιά και σοσιαλδημοκρατία ξεκινούν από την ίδια ιδεολογική και πολιτική παραδοχή: του έθνους και των ενιαίων συμφερόντων του.<br /><br />Αντίθετα, η τοποθέτηση της Διαμαντοπούλου σε αυτήν τη θέση θα έπρεπε να προκαλέσει ανησυχίες σε έναν εντελώς διαφορετικό τομέα. Η Διαμαντοπούλου είναι γνωστή για τις θέσεις της υπέρ της νεοφιλελεύθερης αντιμεταρρύθμισης στο χώρο της εκπαίδευσης. Ανέλαβε λοιπόν αυτό το υπουργείο για να προωθήσει αλλαγές όπως τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, τη μετακύλιση του κόστους σπουδών στους φοιτητές και τους σπουδαστές , την παραπέρα υπαγωγή των πανεπιστημίων και ειδικότερα της έρευνας στις ανάγκες των επιχειρήσεων κλπ. Θα είναι δηλαδή , όπως και η Μαριέττα Γιαννάκου παλαιότερα, αυτή που θα προσπαθήσει να εφαρμόσει όλη τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα στην εκπαίδευση. Σε αυτά τα ζητήματα βέβαια ο πατριωτικός χώρος δεν έχει καμία αντίρρηση, μάλιστα επικροτεί και υπερθεματίζει. Σε αυτά τα ζητήματα, επίσης, δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα θετικό από την Άννα Διαμαντοπούλου.<br /><br />Στο τομέα όμως του περιεχομένου της εκπαίδευσης και του ρόλου της ελληνορθόδοξης εκκλησίας θα μπορούσαν να υπάρξουν πραγματικές διαφορές από τη συντηρητική και ελληνοχριστιανική ατζέντα των κυβερνήσεων Καραμανλή. Από τον περιορισμό των σκανδαλωδών προνομίων της ελληνορθόδοξης εκκλησίας , συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής κατήχησης στο σχολείο μεταμφιεσμένης σε μάθημα, και την ανέγερση τζαμιού στην Αθήνα μέχρι το μετριασμό της εθνικής μυθολογίας στη διδασκόμενη ιστορία και τον περιορισμό της μονογλωσσίας και της αρχαιολατρίας.<br />Και είναι ακριβώς στη γλωσσική πολιτική, με βάση και τα ειδικά ενδιαφέροντα των «ανορθογραφιών», που θα θέλουμε να σταθούμε. Σε αντίθεση με τους περισσότερους, πιστεύουμε ότι η Άννα Διαμαντοπούλου θα έπρεπε να κάνει πραγματικότητα τους φόβους του «πατριωτικού χώρου», θα έπρεπε να δράσει στα ζητήματα γλωσσικής πολιτικής ακριβώς με βάση τις δηλώσεις και τις δημόσιες τοποθετήσεις της όλα τα προηγούμενα χρόνια.<br /><br />Το πρώτο ζήτημα είναι <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2006/09/blog-post.html">η καθιέρωση της αγγλικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας στην Ελλάδα</a>.<span class="fullpost"> Η πρόταση αυτή είχε το νόημα της δραστικής ενίσχυσης της αγγλομάθειας, της εκμάθησης των αγγλικών ως ξένης γλώσσας, στο δημόσιο σχολείο. Παρόλο που τα αγγλικά διδάσκονται στα ελληνικά σχολεία στις περισσότερες τάξεις, ήδη από την Γ’ Δημοτικού, η επιτυχία της διδασκαλίας είναι πολύ περιορισμένη. Όποιος ξέρει αγγλικά στην Ελλάδα, σίγουρα δεν τα έχει μάθει στο δημόσιο σχολείο, τα έχει μάθει κυρίως στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών. Το κόστος των μαθημάτων στα φροντιστήρια συνήθως ξεπερνά τα 100 ευρώ το μήνα, ένα δυσβάσταχτο κόστος που αναπαράγει και δημιουργεί κοινωνικές διακρίσεις. Και πάλι, όμως, τα αγγλικά που μαθαίνουμε στα φροντιστήρια, παρόλο που φέρνουν την Ελλάδα στην αγγλομάθεια σε καλύτερη θέση από τη Γαλλία, την Ιταλία ή την Ισπανία, πολύ απέχουν από το σαφώς υψηλότερο επίπεδο γνώσης που υπάρχει στις σκανδιναβικές χώρες ή την Ολλανδία, όπως φαίνεται τόσο από τις στατιστικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και από την προσωπική εμπειρία του καθένα. Πέρα από τη σύγκριση με άλλες χώρες όμως, το ζήτημα είναι ότι η πλειοψηφία στην Ελλάδα δεν μπορεί να επικοινωνήσει άνετα στα αγγλικά, να συμμετάσχει σε μια συζήτηση ή να ακούσει κάποιον να μιλάει χωρίς να ψάχνει τις λέξεις και χωρίς κενά κατανόησης. Είναι σαφές ότι αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την υιοθέτηση του στόχου της αγγλομάθειας από το –δημόσιο και δωρεάν- σχολείο. Εξάλλου, παρά τις υποκριτικές αποδοκιμασίες για την πρόταση Διαμαντοπούλου, η αγγλομάθεια στα σχολεία και στα πανεπιστήμια ενισχύεται. Ήταν ήδη επί υπουργίας Πέτρου Ευθυμίου που τα αγγλικά στο σχολείο θεσμοθετήθηκε να ξεκινούν από την Γ’Δημοτικού, ενώ ήταν η Μαριέττα Γιαννάκου που έδωσε τη δυνατότητα να διδάσκονται πανεπιστημιακά μαθήματα στα αγγλικά. Τίποτε από αυτά όμως δε έχει τη ριζοσπατικότητα και την αποτελεσματικότητα της πρότασης Διαμαντοπούλου. Αρκεί να μην την έκανε απλώς για να διαμορφώσει ριζοσπαστικό και καινοτόμο προφίλ, αλλά να θέλει πράγματι να την εφαρμόσει και σήμερα ως υπουργός.<br /><br />Ένα δεύτερο ζήτημα, λιγότερο γνωστό, είναι η στάση που κράτησε η Άννα Διαμαντοπούλου στην παρέμβαση από την κυβέρνηση Καραμανλή για να σταματήσουν <a href="http://www.132grava.net/">οι διαπολιτισμικές δράσεις στο 132ο Δημοτικό Σχολείο στην Αθήνα</a>. Η ΝΔ απομάκρυνε τη διευθύντρια Στέλλα Πρωτονοταρίου, στην οποία μάλιστα ασκήθηκε και ποινική δίωξη, και σταμάτησε, ανάμεσα σε άλλα, τη διδασκαλία αραβικών και αλβανικών στα παιδιά των μεταναστών και τη διδασκαλία ελληνικών στους γονείς μετανάστες. Τότε, η Άννα Διαμαντοπούλου με ερωτήσεις στη Βουλή, με δελτία τύπου και με συμμετοχή σε εκδήλωση της ΔΟΕ είχε καταδικάσει τη στάση του υπουργείου και είχε στηρίξει τους εκπαιδευτικούς του σχολείου. Θα αποκαταστήσει τώρα τη Στέλλα Πρωτονοταρίου; Θα πάψει η δίωξη εναντίον της; Θα ξαναξεκινήσουν οι διαπολιτισμικές δράσεις του σχολείου; Θα κατοχυρωθεί νομικά η διδασκαλία και της μητρικής γλώσσας των παιδιών μεταναστών , όπως ζητάει τόσο η ΟΛΜΕ όσο και η ΔΟΕ; Η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας είναι απόλυτα αναγκαία, τόσο ως βάση για την εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας που για πολλά παιδιά μεταναστών είναι η ελληνική, όσο και για την ισότιμη ένταξη και όχι τη βίαιη αφομοίωσή τους στην ελληνική κοινωνία.<br /><br />Ένα τρίτο ζήτημα είναι η <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2005/11/blog-post_113286062875593963.html">διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών από το πρωτότυπο στα σχολεία</a>. Η μεταρρύθμιση Ράλλη είχε περιορίσει τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο Λύκειο και μόνο. Η ΝΔ, όμως, με τον Μητσοτάκη πρωθυπουργό, το Σουφλιά υπουργό και τον Μπαμπινιώτη πρόεδρο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, επανέφερε τα αρχαία από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο. Παρόλο που ο Αρσένης περιόρισε κάπως τις ώρες, η ΝΔ με τη Γιαννάκου αυτή τη φορά επανήλθε δριμύτερη. Αύξησε τη διδασκαλία τους κατά μία ώρα σε κάθε τάξη του Γυμνασίου και κατά δυο ώρες στην Α΄ τάξη του Λυκείου, κατά μία ώρα στη Θεωρητική Κατεύθυνση στη Β’ Λυκείου και έκανε τη διδασκαλία του Επιτάφιου του Περικλή από το Θουκυδίδη μάθημα Γενικής Παιδείας στην Γ’ Λυκείου. Τα αρχαία ελληνικά από το πρωτότυπο, όμως, με την κεντρική μάλιστα θέση που έχουν στο ελληνικό σχολείο, είναι ένα κατάλοιπο της κυριαρχίας της καθαρεύουσας, καλλιεργούν αρχαϊστικά πρότυπα και δε βοηθούν τους μαθητές να μάθουν καλύτερα τα νέα ελληνικά, συνιστούν ταύτιση της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας με την εκμάθηση της αττικής διαλέκτου του 5ου-4ου π.Χ. αιώνα, εμποδίζουν την επικοινωνία του μαθητή –που δε μπορεί να συγκριθεί με τον ερευνητή φιλόλογο- με το περιεχόμενο των κειμένων και στερούν πολύτιμες ώρες από άλλα, αναγκαία αντικείμενα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η Άννα Διαμαντοπούλου και το ΠΑΣΟΚ δεν είχαν πάρει τότε μια σαφή θέση ενάντια στα νεοσυντηρητικά μέτρα της ΝΔ για τη γλώσσα. Αυτό όμως δε δικαιολογεί τη διατήρησή τους, όταν μάλιστα είχαν καταδικαστεί από την εκπαιδευτική και επιστημονική κοινότητα και όταν ήδη η κυβέρνηση Σημίτη, σιωπηρά και στην πράξη, είχε περιορίσει τη γλωσσική αντιμεταρρύθμιση του Σουφλιά. Θα αντιστρέψει λοιπόν η Διαμαντοπούλου τις νεοκαθαρευουσιάνικες παρεμβάσεις της ΝΔ στην εκπαίδευση; Θα πάρει πίσω την ενίσχυση των αρχαίων τόσο από το Σουφλιά όσο και από τη Γιαννάκου, μέτρο που έχει καταδικάσει και η ΟΛΜΕ; Αυτά θα έπρεπε να είναι τα πρώτα βήματα της νέας υπουργού. Τα πρώτα, αλλά όχι τα μόνα. Γιατί τα αρχαία στο σχολείο θα έπρεπε να διδάσκονται, για όσο καιρό διδάσκονται ακόμη, με τη μεθοδολογία που διδάσκονται και οι ξένες γλώσσες, όπως έχει επισημάνει επανειλημμένα ο Εμμανουήλ Κριαράς(που συμπεριλήφτηκε και στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΠΑΣΟΚ), και όχι σαν μια παραλλαγή των νέων ελληνικών. Και, επίσης, γιατί το τέλος των επιπτώσεων της καθαρεύουσας στην εκπαίδευση θα ήταν η διδασκαλία των αρχαίων μόνο από μετάφραση, ο μόνος τρόπος να ωφεληθεί ο μαθητής από τη μελέτη τους, αντί να μαθαίνει αορίστους β’ και την τρίτη κλίση.<br /><br />Μια τέτοια νέα γλωσσική πολιτική από τη νέα υπουργό είναι αναγκαία, αλλά δεν είναι επαρκής, αφού δε γίνεται καν λόγος για τα δικαιώματα των ομιλητών των μειονοτικών γλωσσών ή μια νέα ορθογραφική μεταρρύθμιση. Αυτά τα τρία μέτρα, όμως, που περιγράψαμε παραπάνω είναι μια γλωσσική πολιτική που η Άννα Διαμαντοπούλου και το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσαν και θα έπρεπε σήμερα να ακολουθήσουν, όχι με βάση το τι θα θέλαμε εμείς σαν «ανορθογραφίες», αλλά με βάση το πώς έχουν πολιτευτεί ως τώρα, τι έχει δημόσια διατυπώσει η νέα υπουργός ως γλωσσική της πολιτική. Οι αντιδράσεις είναι βέβαιες, αλλά θα μπορούσαν να είναι περιορισμένες στο βαθμό που η εκπαιδευτική και ακαδημαϊκή κοινότητα και ειδικότερα τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών προσέφεραν την ενεργή στήριξή τους στη νέα γλωσσική πολιτική. Και τα ίδια τα συνδικάτα βέβαια, παρά κάποιες θετικές ανακοινώσεις, κάθε άλλο παρά είναι αμόλυντα από νεοκαθαρευουσιάνικες και κινδυνολογικές απόψεις για τη γλώσσα. Το ερώτημα όμως είναι πώς θα μπορούσε να οικοδομηθεί μια τέτοια συμμαχία, όταν η Διαμαντοπούλου θα αποξενώσει τους μόνους πιθανούς συμμάχους της με την απεχθή, νεοφιλελεύθερη πλευρά της πολιτικής της. Αυτή η αντίφαση θα είναι και το κυριότερο εμπόδιο για να γίνει αυτή η νέα γλωσσική πολιτική πράξη.<br /><br /><div style="text-align: right;"><span style="font-weight: bold;">ομάδα «ανορθογραφίες»</span><br />9.11.2009<br /></div><br /><br />Γίνε μέλος στο <a href="http://www.facebook.com/group.php?gid=148153803084">σχετικό group στο Facebook</a>.<br /><br /><a title="View Άννα Διαμαντοπούλου &quot;Η ξένη γλώσσα ως συστατικό του ανθρώπινου κεφαλαίου&quot; on Scribd" href="http://www.scribd.com/doc/20793581/Άννα-Διαμαντοπούλου-Η-ξένη-γλώσσα-ως-συστατικό-του-ανθρώπινου-κεφαλαίου" style="margin: 12px auto 6px auto; font-family: Helvetica,Arial,Sans-serif; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; font-size: 14px; line-height: normal; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; -x-system-font: none; display: block; text-decoration: underline;">Άννα Διαμαντοπούλου "Η ξένη γλώσσα ως συστατικό του ανθρώπινου κεφαλαίου"</a> <object codebase="http://download.macromedia.com/pub/shockwave/cabs/flash/swflash.cab#version=9,0,0,0" id="doc_158793036646120" name="doc_158793036646120" classid="clsid:d27cdb6e-ae6d-11cf-96b8-444553540000" align="middle" height="500" width="100%" > <param name="movie" value="http://d1.scribdassets.com/ScribdViewer.swf?document_id=20793581&access_key=key-axoca19guno9cc2if8t&page=1&version=1&viewMode="> <param name="quality" value="high"> <param name="play" value="true"> <param name="loop" value="true"> <param name="scale" value="showall"> <param name="wmode" value="opaque"> <param name="devicefont" value="false"> <param name="bgcolor" value="#ffffff"> <param name="menu" value="true"> <param name="allowFullScreen" value="true"> <param name="allowScriptAccess" value="always"> <param name="salign" value=""> <embed src="http://d1.scribdassets.com/ScribdViewer.swf?document_id=20793581&access_key=key-axoca19guno9cc2if8t&page=1&version=1&viewMode=" quality="high" pluginspage="http://www.macromedia.com/go/getflashplayer" play="true" loop="true" scale="showall" wmode="opaque" devicefont="false" bgcolor="#ffffff" name="doc_158793036646120_object" menu="true" allowfullscreen="true" allowscriptaccess="always" salign="" type="application/x-shockwave-flash" align="middle" height="500" width="100%"></embed> </object><br /><br /><a title="View Διαμαντοπούλου Δελτία Τύπου για 132ο Δημοτικό on Scribd" href="http://www.scribd.com/doc/20849327/Διαμαντοπούλου-Δελτία-Τύπου-για-132ο-Δημοτικό" style="margin: 12px auto 6px auto; font-family: Helvetica,Arial,Sans-serif; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; font-size: 14px; line-height: normal; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; -x-system-font: none; display: block; text-decoration: underline;">Διαμαντοπούλου Δελτία Τύπου για 132ο Δημοτικό</a> <object codebase="http://download.macromedia.com/pub/shockwave/cabs/flash/swflash.cab#version=9,0,0,0" id="doc_616042314185992" name="doc_616042314185992" classid="clsid:d27cdb6e-ae6d-11cf-96b8-444553540000" align="middle" height="500" width="100%" > <param name="movie" value="http://d1.scribdassets.com/ScribdViewer.swf?document_id=20849327&access_key=key-ifiiaebew23a7q1uiaw&page=1&version=1&viewMode="> <param name="quality" value="high"> <param name="play" value="true"> <param name="loop" value="true"> <param name="scale" value="showall"> <param name="wmode" value="opaque"> <param name="devicefont" value="false"> <param name="bgcolor" value="#ffffff"> <param name="menu" value="true"> <param name="allowFullScreen" value="true"> <param name="allowScriptAccess" value="always"> <param name="salign" value=""> <embed src="http://d1.scribdassets.com/ScribdViewer.swf?document_id=20849327&access_key=key-ifiiaebew23a7q1uiaw&page=1&version=1&viewMode=" quality="high" pluginspage="http://www.macromedia.com/go/getflashplayer" play="true" loop="true" scale="showall" wmode="opaque" devicefont="false" bgcolor="#ffffff" name="doc_616042314185992_object" menu="true" allowfullscreen="true" allowscriptaccess="always" salign="" type="application/x-shockwave-flash" align="middle" height="500" width="100%"></embed> </object> <br /> <br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com13tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-79475479021767354552009-02-03T01:32:00.003+02:002009-02-03T01:48:06.815+02:00Τα «καλά ελληνικά» του κ. ΚαρατζαφέρηΕίναι γνωστό. Η νεολαία, περισσότερο από όλους τους άλλους, δεν τα πάει καλά με τα ελληνικά. Μιλάει με 50, 100, 200 λέξεις (οι προστάτες της γλώσσας μας δεν έχουν συμφωνήσει στο ακριβές νούμερο), οι μισές αγγλικά συν κάτι βρυχηθμοί και κραυγές. Ο Σαράντος Καργάκος έχει συνοψίσει σε δύο λέξεις το πρόβλημα: αλεξία και αλαλία.<br /><br />Ο κ. Καργάκος μάς τα έχει πει και μας τα έχει ξαναπεί όλα αυτά. Λίγες φορές πάντως έχει αναφέρει και μερικούς που αντιστάθηκαν στη κυρίαρχη –κατά αυτόν- τάση των φτωχών και κακών ελληνικών. Κυρίως είναι οι μεγάλοι συγγραφείς του νεοελληνικού λογοτεχνικού κανόνα που ανήκουν σε αυτό το διακεκριμένο, κλειστό γλωσσικό κλαμπ. Πρόσφατα όμως έδωσε το σχετικό παράσημο και σε κάποιον που, ακόμα και μιλώντας για τον Καργάκο, δε θα το περίμενε κανείς.<span class="fullpost"><br /><br />Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από <a href="http://new.enet.gr/?i=issue.el.home&id=12973">το δημοσίευμα του Ιού της Κυριακής (1.02.2009)</a>:<blockquote><br />«Ο Σαράντος Καργάκος συνομιλεί με τον Γιώργο Καρατζαφέρη για το σήμερα και το αύριο της Ελληνικής Πολιτείας».<br />Εκπομπή του «ΤΗΛΕ-ΑΣΤΥ» (14.1.09) που διανεμήθηκε ως DVD από την κομματική «Αλφα Ενα» (και) για την πρόσφατη νεανική εξέγερση.<br />Μεταξύ ύμνων του επιφανούς φιλολόγου προς το ΛΑΟΣ («τη μόνη κοινοβουλευτική ομάδα που αρθρώνει πολιτικό λόγο σήμερα»),<span style="font-style: italic;"> <span style="color: rgb(255, 0, 0);">την εκ μέρους του απονομή ευσήμων στον Καρατζαφέρη (για τη «λεξιτεχνία» και τα άψογα ελληνικά του)</span></span> και την κατάθεση των υποψιών του ότι «τα επεισόδια» του Δεκέμβρη έγιναν για ν' αποσπαστεί προληπτικά η προσοχή της ελληνικής νεολαίας από... τη μελλοντική σφαγή της Γάζας, απολαμβάνουμε στιχομυθίες όπως η παρακάτω:<br />Σ.Κ.: «Εκείνο που έχει κυριαρχήσει σήμερα στην Ελλάδα, και στην πολιτική και στην Παιδεία, είναι η περίφημη κουλτούρα των Εξαρχείων. Αλλά η κουλτούρα των Εξαρχείων έχει να κάνει περισσότερο με την Αμερική, παρά με τις ελληνικές παραδόσεις. Εάν κοιτάξετε όλες τις επιγραφές αυτών των υποτίθεται επαναστατημένων νεαρών, θα δείτε ότι όλες έχουν έναν ενιαίο ανθελληνικό χαρακτήρα».<br />Γ.Κ.: «Αρα, μιλάτε για όργανα της Νέας Τάξης Πραγμάτων;»<br />Σ.Κ.: «Θα έλεγα για αταξία πραγμάτων. Μιλάω για ένα χάος όπου κυρίαρχο στοιχείο στον τόπο μας είναι ο μηδενισμός». </blockquote><br /><br />Μάλιστα. Ο Καργάκος βρήκε επιτέλους και έναν πολιτικό που μιλάει καλά τα ελληνικά. Είναι ο Γιώργος Καρατζαφέρης, ηγέτης του ακροδεξιού ΛΑ.Ο.Σ. , ο Καρατζαφέρης των άψογων ελληνικών και της «λεξιτεχνίας». Μια απλή φιλοφρόνηση του Καργάκου στο συνομιλητή του; Όχι και τόσο απλή, με την έμφαση που δίνει ο Καργάκος στα ζητήματα της γλώσσας και το προνόμιο που διεκδικεί για τον εαυτό του να μας υποδεικνύει ποιος ξέρει καλά ελληνικά και ποιος όχι.<br /><br />Αυτό που διακυβεύεται σε τέτοιες συζητήσεις, μεταξύ Καργάκου και Καρατζαφέρη, αλλά και στον έμμεσο διάλογο Καργάκου και νεολαίας, δεν είναι στην πραγματικότητα τα ελληνικά. Ο Καργάκος βρίσκει καλά τα ελληνικά του Καρατζαφέρη, άψογα και με «λεξιτεχνία», κρίνοντας όχι από την υποτιθέμενη σωστή γραμματική του ή το υποτιθέμενο πλούσιο λεξιλογίο του, αλλά κυρίως από τη συμφωνία του πρώτα απ’ όλα στο περιεχόμενο των όσων λεει ο Καρατζαφέρης. Συμφωνία που φαίνεται από το γενικότερη σύγκλιση απόψεων στην οποία κινείται η συζήτηση, αλλά και από το ίδιο το γεγονός ότι ο Καργάκος βγαίνει στο –ακροδεξιό- κανάλι του –ακροδεξιού- Καρατζαφέρη και συζητά μαζί του. Αντίστροφα, ήδη από τη δεκαετία του 1980, το πρόβλημά του Καργάκου με τη νεολαία δεν ήταν η γλώσσα της, αλλά ότι ήταν αρκετά προοδευτική και εξεγερσιακή για τα δικά του γούστα.<br /><br />Υπάρχει, από την άλλη, και μια σύγκλιση των δύο μεγάλων μαστόρων της γλώσσας μας που εξηγεί επίσης τον καλό λόγου του Καργάκου, τη σύγκλισή τους στο ύφος με το οποίο μιλάνε. Και στους δύο αρέσει να μιλάνε με τον ίδιο πομπώδη και επιδεικτικό τρόπο, ύφος κατάλληλο όταν ο ρήτορας θέλει να μας πείσει κυρίως για την αυθεντία του, για το πόσο ανώτερος και καλύτερος είναι από τον ακροατή/τηλεθεατή του. Ύφος όμως ιδιαίτερα χρήσιμο και για να χειραγωγήσει το νόημα, για να πείσει κανείς ότι το μαύρο είναι άσπρο, δηλαδή να βαφτίσει ό,τι αντιδραστικό και αντιδημοκρατικό προοδευτικό και πραγματική δημοκρατία. Ύφος πολύ κοντινό με αυτό της περιόδου 1967-1974, χωρίς καθαρεύουσα βέβαια, αλλά, έτσι είναι, ακόμα και ο συντηρητικός πρέπει να αλλάζει για να μένει το μήνυμά του επίκαιρο. Ο Καρατζαφέρης, βέβαια, δεν μπορεί να συναγωνιστεί τον Καργάκο στο τσιτάρισμα δόκιμων συγγραφέων - αλλά και στη χειραγώγηση των όσων λένε μέσα από την εκτός και εναντίον του συγκειμένου παράθεσή τους- αφού ο Καργάκος, πέρα από την επαγγελματική του ιδιότητα σα φιλολόγος, έχει κάνει δεύτερη φύση τη γνωστή αυτή, ενοχλητική και ματαιόδοξη στρατηγική λόγου των παλιών δασκάλων. Στα τσιτάτα του Καργάκου, αλλά και στη μανία του με την επινόηση νεολογισμών που μόνο αυτός χρησιμοποιεί, ο Καρατζαφέρης έχει να αντιτάξει κυρίως ευφυολογήματα και λογοπαίγνια, με εμφανή την καταγωγή τους από το διαφημιστικό παρελθόν του. Δε φτάνει το μεγάλο δάσκαλο, αλλά ο μεγάλος δάσκαλος τον αναγνωρίζει – και αυτό είναι που μετράει.<br /><br />Μοιάζουν λοιπόν οι δύο δεξιοτέχνες του ελληνικού λόγου, αλλά δε μοιάζουν στα λόγια πρώτα απ’ όλα. Μοιάζουν κατ’ αρχήν στο πώς βλέπουν τη νεολαία. Ας θυμηθούμε εδώ μια άλλη φιγούρα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς, τον Ζαν-Μαρί Λεπέν, και ένα περιστατικό με το οποίο έγινε ιδιαίτερα γνωστός στη Γαλλία: χαστουκίζοντας έναν νέο, έναν «αλήτη» (με την προστασία των σωματοφυλάκων του φυσικά). Οι Καρατζαφέρης και Καργάκος δε χαστουκίζουν κυριολεκτικά νέους –για αυτό το σκοπό υπάρχουν εξάλλου τα «ηρωικά» ΜΑΤ και «αγανακτισμένοι πολίτες». Φροντίζουν όμως να επιτίθενται στη νεολαία, ειδικά ο Καργάκος υποστηρίζοντας ότι δεν μπορεί καν, δεν ξέρει να αρθρώσει λέξη, για να την καταδικάσουν στη σιωπή. Τουλάχιστον όσο η νεολαία αυτή δεν έχει τα σωστά, εθνικοπατριωτικά βεβαίως βεβαίως, ιδεώδη. Αν είναι για τη Μακεδονία μας, ας πούμε, ας εκφράζεται ελεύθερα χωρίς άγχη για τη γραμματική και το λεξιλόγιό της.<br /><br />Αυτά ήταν πάντα τα καθόλου γλωσσικά, αλλά πολύ πολιτικά διακυβεύματα της επίθεσης στη γλώσσα των νέων, ήδη από τη δεκαετία του 1980, επίθεση όπου ο Σαράντος Καργάκος έπαιξε κεντρικό ρόλο από την αρχή. Μπορεί να έπαιρνε τη μορφή των κατηγοριών για λεξιπενία και να είχε το χαρακτήρα ψευδο-επιστημονικής κατάθεσης, αλλά ήταν μια σειρά από κλασικές αντιδραστικές θέσεις δεξιάς και ακροδεξιάς προέλευσης. Απλά τώρα βλέπουμε την ωρίμανση αυτού του συντηρητικού ρεύματος και τις νέες πολιτικές συμμαχίες που έχει διαμορφώσει.<br /><br />Last, but not least, ο Καργάκος έχει την τάση να θυμίζει από δω κι από κει τι υπέφερε ως παλιός αριστερός για να αποκλείσει οποιαδήποτε ταύτισή του με την ακροδεξιά και να παρουσιάσει ως προοδευτικά τα όσα λεει. Επιχείρημα βέβαια που χρησιμοποιούν και πολλοί άλλοι προστάτες της γλώσσας μας με αριστερό παρελθόν. Ποτέ δεν κατάλαβα βέβαια από πού και ως πού κάποιος που έχει βασανιστεί έχει εξορισμού παντού και πάντα δίκιο ή, επειδή είχε δίκιο τότε, πρέπει να αποδεχτούμε τη γνώμη του σε όλα και για όσα λεει και για τα επόμενα 40 χρόνια. Ωραίος ο συναισθηματικός εκβιασμός, αλλά καλύτερα είναι να κρίνει κανείς θέσεις και όχι χαρακτήρες. Τα πράγματα όμως είναι κάπως χειρότερα για τον Καργάκο και τους Καργάκους αυτού του κόσμου, γιατί το θέμα δεν είναι τι έκαναν και τι υπέφεραν 40 χρόνια πριν, αλλά τι έκαναν τα τελευταία 40 χρόνια – στην εμπροσθοφυλακή των εθνικιστών, των νεοσυντηρητικών και των νεοκαθαρευουσιάνων<br /><br />Μιχάλης Καλαμαράς<br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com10tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-91865402312751889882008-12-28T18:50:00.002+02:002008-12-28T18:54:35.030+02:00«Τώρα που κόπασε ο θόρυβος...»Παρά το ότι δεν πρόκειται για γλωσσικό θέμα, τα γεγονότα των τελευταίων ημερών νομίζουμε ότι επιβάλλουν και ένα μικρό σχόλιο από την πλευρά μας, κυρίως για τα όσα συμβαίνουν τώρα, δύο εβδομάδες μετά την δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου. <br /><br />Αυτό που είναι πραγματικά εντυπωσιακό είναι η ευκολία της επιστροφής στην καθημερινότητα, στο shopping therapy των Χριστουγέννων, για μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Και ας κυριαρχεί η παγωμάρα, το σφίξιμο και όπως αλλιώς θέλουν να το πουν τα μέσα ιδιωτικής προπαγάνδας, που πρωτοστατούν στην προσπάθεια να πάμε παρακάτω, γιατί η στάση είναι επικίνδυνη, η σκέψη είναι επικίνδυνη, καλύτερα να ψωνίζουμε. Πραγματικά εναγώνιες λ.χ. οι προσπάθειες του ΣΚΑΙ να τονωθεί η αγορά τις τελευταίες μέρες, με ρεπορτάζ από το κέντρο, με εκκλήσεις από καταστηματάρχες ότι όλα είναι ασφαλή τώρα, το κέντρο έχει τα καλύτερα μαγαζιά και άλλες παρόμοιες μεγαλειώδεις δηλώσεις.<span class="fullpost"><br /><br />Και όλα αυτά, ενώ το «χριστουγεννιάτικο δέντρο» του δημάρχου Αθηναίων φρουρείται και στολίζεται με γουρουνοκεφαλές και άλλα ωραία και γιορτινά στολίδια, γίνονται διαδηλώσεις, διακόπτονται παραστάσεις, στα γήπεδα επικρατεί αναβρασμός. Αλλά όχι, μάλλον αυτά είναι υποκινούμενα, είτε από πράκτορες, είτε από τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε από άλλους παρόμοιους, οι οποίοι φανταζόμαστε προσπαθούν να επιβάλλουν σε εμάς τον περιούσιο λαό τον «ινδο-ευρωπαϊκό μύθο» και άλλα παρεμφερή. Και σε κάθε περίπτωση, εντάξει παιδιά, σπάσαμε, κάναμε το παιχνίδι μας, αφήστε τους κακόμοιρους τους μαγαζάτορες να κάνουν ωραίες γιορτές! Όχι άλλο κάρβουνο!<br /><br />Ναι, να πάμε παρακάτω, όχι όμως στο ίδιο παρακάτω: δηλαδή πιο κάτω και από κει που ήμασταν, με την κρατική και ψυχολογική βία που ασκείται στους πολίτες να παραμένει στο μάξιμουμ, και όλοι να θεωρούν ότι έτσι είναι. Δεν είναι έτσι. Δεν μπορούμε να προσπερνάμε αδιάφορα όταν δολοφονείται ένας μαθητής και ο υπουργός πηγαίνει στο γήπεδο να δει τον Πανθρακικό!<br /><br />Και μέσα σε όλα, έχουμε και διάφορους που θλίβονται επειδή δεν είναι κίνημα αυτή η εξέγερση, ή επειδή κάηκε μέρος της βιβλιοθήκης της Νομικής, ενώ ακόμη και στις Βερσαλλίες σεβάστηκαν τον Ρέμπραντ (σύμφωνα τουλάχιστον με την Σώτη Τριανταφύλλου: δεν γνωρίζουμε αν στέκει η πληροφορία, αλλά μάλλον δεν ήταν «βελούδινη» και η γαλλική επανάσταση, ή μήπως και αυτή έγινε με διάλογο ή με όρους κινήματος;).<br />Ας συνεχιστεί το ξέσπασμα. Ας μην αφήνουμε τίποτα πια να πέφτει κάτω, μόνο το χρηματοπιστωτικό σύστημα (άλλωστε, εκεί θα παρέμβει σίγουρα ο Κωστάκης και η παρέα του: ποιος θα χρηματοδοτεί τα σουβλάκια του Μπαϊρακτάρη για να τρώει ο πρόεδρος;). Παρεμβάσεις παντού και σε όλα!<br /><br />Και στη γλώσσα. Είναι πια θλιβερό να βλέπεις συγγραφείς, επιμελητές, κριτικούς, δημοσιογράφους και άλλους να αναπαράγουν τραγικά στερεότυπα περί ελληνικής γλώσσας ως αυτονόητα. Ο παραλογισμός φτάνει σε τρομερά ύψη: ο Βασίλης Αλεξάκης αισθάνεται ειδικός όχι μόνο για την ελληνική, αλλά και για την αγγλική, αφού διαπιστώνει ότι «δεν θα ήθελα να ήμουν τώρα Άγγλος συγγραφέας. Τι ποίηση πια να βγει μέσα απ’όλη τη φθορά;» (Κ, 14/12/2008). Ίσως γι’αυτό δεν υπάρχουν πια καλοί Άγγλοι συγγραφείς, θα προσθέταμε εμείς: τι να γράψει κανείς με τόση φθορά; Δεν είναι σίγουρο αν μιλάνε πια οι Άγγλοι ή γρυλίζουν...<br /><br />Δεν μπορούμε να ανεχόμαστε πια άλλα τέτοια παραληρήματα. Δεν τα αναμασάμε μεταξύ μας. Παρεμβάσεις!<br /><br />Καλό αγωνιστικό 2009.<br />«ανορθογραφίες»</span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-19101697155515238392008-08-20T13:49:00.002+03:002008-08-20T14:01:55.369+03:00Γλωσσολογία και πολιτική ΙΙ: Η μακεδονικήΤο σύντομο σημείωμα που ακολουθεί δεν εξαντλεί το θέμα της μακεδονικής γλώσσας, ούτε ασχολείται εξονυχιστικά με την γλωσσολογική ουσία του πράγματος. Αυτό που μας ενδιαφέρει να αναδείξουμε είναι το παράλογο του κυρίαρχου ελληνικού λόγου (τόσο στα ΜΜΕ όσο και στην επίσημη ελληνική θέση) σε σχέση με την μακεδονική γλώσσα της (Πρώην Γιουγκοσλαβικής) Δημοκρατίας της Μακεδονίας.<br /><br /><div style="text-align: center; font-weight: bold;">Γλωσσολογία και πολιτική ΙΙ: Η μακεδονική<br /></div><br /> Τον τελευταίο καιρό, φαίνεται να έρχεται στο προσκήνιο από την πλευρά της Δημοκρατίας της Μακεδονίας το ζήτημα της μακεδονικής γλώσσας, σε συνδυασμό με το ζήτημα μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα. Εμείς δεν θα ασχοληθούμε συνολικά με το ζήτημα αυτό (θα επανέλθουμε πιο αναλυτικά), αλλά με την αντίδραση από την ελληνική πλευρά σε σχέση με το θέμα της γλώσσας.<br /><br /> Καταρχήν, είναι εντυπωσιακή η ευκολία με την οποία το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού τύπου (και των ΜΜΕ γενικότερα) έχει ενσωματώσει τον κυρίαρχο λόγο του ελληνικού κράτους περί «δήθεν μακεδονικής» και «προκλητικής απαίτησης των Σκοπιανών». Αν εξετάσουμε λίγο τα επιχειρήματα που προβάλλονται από όλους τους υποστηρικτές αυτής της θέσης, θα δούμε ότι είναι τελείως ανεδαφικά. Συγκεκριμένα:<span class="fullpost"><br /><br />α) Σε πρώτο επίπεδο, υπάρχει η γνωστή επωδός ότι δεν μπορούν να αναφέρονται οι γείτονες σε καμία γλώσσα με το όνομα «μακεδονική», γιατί αυτός ο όρος αναφέρεται είτε στην αρχαία μακεδονική (που κατά τη γνώμη τους ταυτίζεται με αρχαία ελληνική διάλεκτο, αλλά βλ. παλιότερο άρθρο μας <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2005/11/blog-post_113300606443661734.html">«Η "Μακεδονική": γλωσσολογία και πολιτική»</a> γι’αυτό το θέμα) είτε σε κάποια μακεδονική διάλεκτο στην Ελλάδα ή, τέλος πάντων, όπως το όνομα «Μακεδονία» είναι ελληνικό έτσι και ο όρος «μακεδονική» πρέπει να αναφέρεται στην Ελλάδα. Όμως, όπως και στην περίπτωση του ονόματος, έτσι και στην περίπτωση της γλώσσας κάτι τέτοιο είναι μάλλον αστείο. Από τη μια, αυτό το όνομα χρησιμοποιούν οι ομιλητές για να προσδιορίσουν τη γλώσσα τους, όνομα που προϋπήρχε και της δημιουργίας του κράτους. Πέρα από αυτό όμως, ένα κράτος που έχει αναγνωριστεί σχεδόν από όλους με το όνομα «Μακεδονία» είναι φυσικό να ονομάζει τη γλώσσα του «μακεδονική», γιατί, όπως είναι προφανές, η γλώσσα μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ ισχυρό εργαλείο δημιουργίας ταυτότητας. Θα ήταν πραγματικά αξιοπερίεργο η επίσημη γλώσσα ενός κράτους να έχει όνομα που να μην παραπέμπει στο κράτος αυτό (υπάρχουν φυσικά παραδείγματα, αλλά έχουν να κάνουν με διαφορετικούς τρόπους δημιουργίας των κρατών, όπως λ.χ. στην Αφρική). Άλλωστε, είναι γνωστό ότι μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, τα ανεξάρτητα πια κράτη (π.χ. η Κροατία ή η Σερβία) έχουν επιδοθεί σε μία προσπάθεια διαχωρισμού της γλώσσας τους από αυτήν των γειτονικών κρατών. Ένα ακόμα παράδειγμα αποτελεί η πρώην Τσεχοσλοβακία, όπου τώρα έχουμε δύο γλώσσες, την τσέχικη και την σλοβάκικη, μολονότι φαίνεται να υπάρχει αρκετή επικάλυψη και πιθανότητα αλληλοκατανόησης μεταξύ των ομιλητών των δύο γλωσσών. Όμως, και στην Ελλάδα τι έγινε; Ο όρος «ελληνικά» καθιερώνεται μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, για να συνδέσει το νεοσύστατο κράτος με την αρχαιότητα, κάτι που δεν πετύχαινε βέβαια ο κοινός όρος «ρωμαίικα». Συμπερασματικά, η Δημοκρατία της Μακεδονίας δεν κάνει τίποτα αξιοπερίεργο χρησιμοποιώντας το όνομα «μακεδονική» για τη γλώσσα των κατοίκων της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διεθνή βιβλιογραφία έχει καθιερωθεί ο όρος «Macedonian» για την γλώσσα της γειτονικής χώρας, αλλά βέβαια στην Ελλάδα υπάρχει ένα είδος δηλωμένης ή και σιωπηλής λογοκρισίας: αναφέρουμε απλά ότι στην ελληνική έκδοση του βιβλίου «Οι Γλώσσες των Κόσμου» (Εκδ. Σαββάλας), ενός πραγματικά πολύ ωραίου εκλαϊκευτικού βιβλίου για τις διάφορες γλώσσες του κόσμου, υπάρχει αναφορά στην «Σλαβική των Σκοπίων», ενώ φυσικά η πρωτότυπη, αγγλική έκδοση έχει τον όρο «Macedonian». Αναρωτιέται κανείς γιατί η «διόρθωση» αυτή γίνεται σιωπηρά...<br /><br />β) Όμως, πέρα από το καθαρά τυπολογικό κομμάτι, υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα που τίθεται από ελληνικής πλευράς: η «γλώσσα των Σκοπίων» δεν μπορεί να λέγεται μακεδονική, γιατί βασικά είναι μία βουλγαρική διάλεκτος, και ονομάστηκε μακεδονική τεχνητά για να αποφεύγονται οι συσχετισμοί με την Βουλγαρία και τη βουλγαρική γλώσσα. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό αυτό που γράφει ο Μπαμπινιώτης σε πρόσφατο άρθρο στο «Βήμα» (03.08.2008), ότι δηλαδή έχει «εκσερβιστεί» τεχνητά. Φυσικά, στην Ελλάδα γνωρίζουμε από τέτοιες τεχνικές, μια και η ελληνική «εξελληνίζεται» συνεχώς τους τελευταίους 2 αιώνες, σε μία συνεχή προσπάθεια να σβηστούν ανεπιθύμητα σημάδια (από την τουρκική, κυρίως, αλλά και από άλλες γλώσσες, όπως η ιταλική ή η γαλλική)! Από την άλλη, δε διακρίνουμε βέβαια την ίδια ετοιμότητα να ονομαστούν και τα πομάκικα βουλγαρικά, παρόλο που είναι πράγματι μια βουλγαρική διάλεκτος. Όμως ακόμα και αν δεχτούμε το σενάριο της στενής συνάφειας της μακεδονικής την βουλγαρική, αυτό σε καμία περίπτωση δεν μας λέει ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ο όρος «βουλγαρική» για την ονομασία της γλώσσας της Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Και η ολλανδική έχει στενή συνάφεια με την γερμανική, αλλά η Ολλανδία δεν έχει επίσημη γλώσσα κάποια «γερμανική», όπως βέβαια ούτε η Δανία και οι υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες. Πολύ απλά, «γλώσσα είναι μία διάλεκτος με στρατό και ναυτικό». Από την στιγμή που μία διάλεκτος έγινε το κύριο όργανο ομιλίας σε μία κρατική οντότητα, ουσιαστικά αποκτάει αμέσως και την προσωνυμία της γλώσσας, της οποίας το όνομα δεν μπορεί να καθοριστεί από την απώτερη καταγωγή της διαλέκτου.<br /><br />Φυσικά, το όλο θέμα είναι άλλο: πέρα από αυτά τα επιχειρήματα, που δεν στέκουν από καμία πλευρά, το ζήτημα είναι φυσικά οι σλαβόφωνοι στην ελλάδα και το θέμα περί μακεδονικής μειονότητας. Εκεί είναι το πρόβλημα για την ελληνική πλευρά, η οποία έχει καλύψει αυτό το θέμα με ένα πέπλο λογοκρισίας και σιωπής εδώ και χρόνια, γνωρίζοντας ότι δεν την ευνοεί η συζήτηση για τους σλαβόφωνους στην ελληνική επικράτεια, οι οποίοι έχουν δεχτεί διωγμούς και με αφορμή τη γλώσσα τους (οι οποίοι, προσοχή!, μιλούν «ντόπια» ή το πολύ «σλάβικα» γενικώς και αορίστως, σε καμία περίπτωση βουλγαρικά, εκσερβισμένα ή μη). Πάντως, τους ίδιους πληθυσμούς που τώρα προσπαθεί είτε να κρύψει είτε να μειώσει αριθμητικά, στις αρχές του 20ου αιώνα είχε προσπαθήσει να τους προσεταιριστεί και γλωσσικά, θεωρώντας ότι η σλαβική «διάλεκτος» που μιλούσαν έχει περισσότερη συνάφεια με την ελληνική παρά με την βουλγαρική! Και φυσικά, δεν χρειάζεται παρά να δει κανείς επίσημα ελληνικά έγγραφα για να διαπιστώσει ότι στο μεσοπόλεμο μιλούσαμε κανονικά στην Ελλάδα για μακεδονική γλώσσα: είναι χαρακτηριστικό ότι ο Τριανταφυλλίδης αναρωτιέται τι θα γίνει με την διδασκαλία της ελληνικής στους σλαβόφωνους, που δεν πάει καλά, έχουμε φυσικά την έκδοση του «Αμπεσενταρ», του αλφαβητάριου για τους σλαβόφωνους, ενώ, για να θυμηθούμε και κάτι από την λογοτεχνία, ο Μυριβήλης στη «Ζωή εν τάφω», που τόσο πολύ διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία, μιλάει καθαρά για πληθυσμούς που αισθάνονται Μακεδόνες. Άλλωστε, είναι γνωστή η τρομοκρατία που ασκήθηκε σε αυτούς τους πληθυσμούς μετά τον εμφύλιο (βλ. και το πολύ αξιόλογο βιβλίο: «Η απαγορευμένη γλώσσα» του Τάσου Κωστόπουλου).<br /><br />Στην αντιπαράθεση με τη Δημοκρατία της Μακεδονίας, που και αυτή βέβαια κάθε άλλο παρά στερείται εθνικιστικής ρητορείας, η ελληνική πλευρά απαντάει με τη γνωστή τακτική της αποσιώπησης της αλήθειας, της παραπληροφόρησης, της εθνικιστικής υστερίας. Η μακεδονική είναι φυσικά η γλώσσα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, κάτι που δεν αποτελεί ούτε κορύφωση των «προκλήσεων», ούτε επιθετική ενέργεια: είναι απλά ένα ακόμα κομμάτι στη συνεχιζόμενη προσπάθεια της χώρας να αποτελέσει εθνικό κράτος. Όσο για τον εθνικισμό της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, αξίζει ίσως μία επισήμανση: ναι μεν υποδέχτηκαν ως απόγονους του Αλέξανδρου την πακιστανική φυλή των Χούσνα, αλλά ποιος «ανακάλυψε» πρώτος τους απόγονους του Αλέξανδρου στο Αφγανιστάν, τους Καλάς; Πάντως όχι οι Μακεδόνες εθνικιστές.<br /><br />«ανορθογραφίες»<br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com17tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-71856177908589511842008-07-16T20:31:00.018+03:002008-07-22T15:13:27.426+03:00Καθιέρωσε η Νέα Δημοκρατία το μονοτονικό;<span style="font-weight: bold;">Αυτό "υποστήριξαν" στη Βουλή Βελόπουλος και Παναγιωτόπουλος</span><br /><br />Πότε καθιερώθηκε αλήθεια το μονοτονικό στην Ελλάδα; Πότε άρχισαν να διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά από το πρωτότυπο μόνο στο λύκειο; Αν δε ξέρετε πότε ακριβώς, μήπως θυμάστε ποιες κυβερνήσεις πήραν αυτές τις νομοθετικές πρωτοβουλίες;<br /><br />Πολλοί και πολλές που διαβάζουν αυτό το ποστ είναι πιθανόν να μην ξέρουν ή να μη θυμούνται. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κάτι περίεργο ή ανησυχητικό για όποιον δεν έχει ασχοληθεί συγκεκριμένα με την ιστορία του γλωσσικού ζητήματος στη Ελλάδα ή για κάποιον που δε φιλοδοξεί να μιλήσει, επίσημα και δημόσια, ακριβώς για αυτά τα θέματα.<br /><br />Στη συνεδρίαση, όμως, της 15ης Ιουλίου 2008 στη Βουλή των Ελλήνων, στη διάρκεια της συζήτησης για νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας με διατάξεις για γλωσσικά θέματα, οι κύριοι Πάνος Παναγιωτόπουλος, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, και Κυριάκος Βελόπουλος, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΛΑΟΣ, ήθελαν να μας μιλήσουν ακριβώς για αυτά τα ζητήματα, για το πολυτονικό και τα αρχαία στο σχολείο, και να μας εξηγήσουν γιατί όλες οι βασικές επιλογές γλωσσικής πολιτικής των κυβερνήσεων μετά τη Μεταπολίτευση είναι εντελώς λανθασμένες.<br /><br />Ας δούμε τα τρυφερά όσο και παραληρηματικά λόγια που αντάλλαξαν οι δύο αυτοί συναγωνιστές από τα <a href="http://www.parliament.gr/ergasies/showfile.asp?file=end080715.txt">επίσημα πρακτικά της Βουλής</a> κατά τη συζήτηση για το νομοσχέδιο «Θέματα προσωπικού Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και άλλες διατάξεις»:<span class="fullpost"><br /><blockquote><br />ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: [...] Είδαμε, λοιπόν, το εκπαιδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα να ασχολείται με όλα τα θέματα, πλην εκείνου της πραγματικής ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης.<br /><br />Πότε είδαμε, κύριε Υπουργέ, τους περίφημους συνδικαλιστές του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στο χώρο της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων να αγωνιούν για την υποβάθμιση της εκμάθησης της γλώσσας στην Ελλάδα; Διαχειριζόμαστε ως έθνος των Ελλήνων μία γλώσσα που αποτελεί τη βάση του παγκόσμιου γλωσσικού πολιτισμού. Είναι ή δεν είναι έτσι; Η ελληνική γλώσσα αποτελεί τη βάση της παγκόσμιας γλωσσικής παιδείας. Δείξτε μου μια επίσημη πρωτοβουλία των συνδικαλιστικών οργάνων του ΠΑ.ΣΟ.Κ. που έχουν πλειοψηφία μέσα στα πλαίσια του συνδικαλισμού που ασκείται στο χώρο και των τριών εκπαιδευτικών βαθμίδων, που κατέτεινε στο να προβάλλει τη γλωσσική αμάθεια και ημιμάθεια που δημιουργείται μέσα στο χώρο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Πότε;<br />Πού είναι η αγωνία τους για την ελληνική ταυτότητα στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης; Πού είναι η αγωνία τους για τη δραστική υποβάθμιση των δημοσίων σχολείων σε αυτήν την εικοσαετία που το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ασκούσε τη διακυβέρνηση του τόπου;<br /><br />Τι είχαμε, λοιπόν; Είχαμε μια εκπαίδευση που από μέρα σε μέρα γνώριζε δραστική υποβάθμιση σε όλα τα επίπεδα. Γλωσσική εκπαίδευση; Ημιμάθεια και αμάθεια. Εκπαίδευση στο χώρο των κλασικών σπουδών; Ημιμάθεια και αμάθεια. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Διδασκαλία της ιστορίας; Προβληματική. Πρόσβαση στις νέες γνώσεις και στις νέες τεχνολογίες; Βήμα σημειωτόν ή στην χειρότερη περίπτωση δύο βήματα μπροστά, τρία βήματα πίσω.<br /><br />[...]<br /><br />ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ : Κύριε Παναγιωτόπουλε, ήθελα να σας χειροκροτήσω και εγώ, πιστέψτε με. Ο λόγος σας ήταν εκπληκτικός. Αφού μπερδεύτηκα, νόμιζα ότι μιλούσε εκπρόσωπος του ΛΑ.Ο.Σ.<br /><br />ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Μήπως είστε εσείς Νεοδημοκράτης δεν ξέρω.<br /><br />ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι, εμείς είμαστε δεξιοί. Εσείς είστε κεντροδεξιοί. Αλλά θα σας πω και το εξής, για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα, γιατί η μνήμη σας είναι πλημμελής.<br /><br />Κατηγορείτε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. για τις επιλογές στο χώρο της παιδείας από το 1981 και μετά. Θα σας υπενθυμίσω κάτι για τη γλώσσα, κύριε Παναγιωτόπουλε.<br /><br />Το 1978 επί Ράλλη σε ένα βράδυ επιβάλλατε [sic!] φασιστικά, αν θέλετε, στις 12.30’ το βράδυ, το μονοτονικό. Από εκεί ξεκίνησε το έγκλημα της γλώσσας.<br /><br />ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Λάθος μας. Το λέω εγώ.<br /><br />ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Χαίρομαι που το παραδέχεστε. Είναι μεγάλη τιμή σε έναν πολιτικό άνδρα να παραδέχεται τα λάθη.<br /><br />ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ήταν επιπόλαιη γλωσσική μεταρρύθμιση του ’80 και την πλήρωσε ο ελληνικός λαός.<br /><br />ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Θα σας πω και το εξής. Εκείνο το βράδυ έγινε και η μείωση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών. Η λεξιπενία, αν θέλετε…<br /><br />ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Και το λέω με πλήρη γνώση της ευθύνης.<br /><br />ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Χαίρομαι γι’ αυτό.<br /><br />Και το βιβλίο της Στ’ Δημοτικού με αγώνα που κάναμε εμείς προεκλογικά, αναγκαστήκατε να το αποσύρετε μετεκλογικά.<br /><br />ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ο κ. Στυλιανίδης το απέσυρε.<br /><br />ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Βέβαια και προς τιμήν του. Κάλιο αργά παρά ποτέ. Άργησε βέβαια, αλλά το έκανε. Κι αυτό είναι καλό. Απλά θέλω να πω ότι όταν πλημμελώς αναφέρεσαι στην ιστορία, στον πολιτισμό, στη γλώσσα και έχεις μνήμη επιλεκτική, δεν μπορώ να σας χειροκροτήσω. Θα ήθελα ειλικρινά να σας χειροκροτήσω αν μου λέγατε για το 1977, για το 1978, για το 1979. Αλλά εσείς σταματάτε συμπτωματικά στο 1981.<br /><br />Εντάξει, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έκανε λάθη. Εσείς δεν κάνατε λάθη προγενέστερα; Γιατί ο μίτος της Αριάδνης ξεκινάει από κάποια σημεία. Ξεκινάει από τη δεκαετία του ’70.<br />[...]<br /></blockquote><br /><br />Υπάρχουν πολλά ωραία πράγματα που λέγονται σε αυτή τη συζήτηση πέρα από το απόσπασμα που μόλις παραθέσαμε. Ειδικά ο Παναγιωτόπουλος καταλαμβάνεται από τον -συνήθη- ρητορικό του οίστρο και φτάνει να αναπολήσει "την εποχή που υπήρχε ο επιθεωρητής και έμπαινε στην τάξη". Μένοντας όμως στο παραπάνω απόσπασμα βλέπουμε τον Παναγιωτόπουλο, σε ένα χαρακτηριστικό δείγμα εθνικού λόγου για τη γλώσσα εμπνευσμένου από το γερμανικό ρομαντισμό, να μας βεβαιώνει ότι "η ελληνική γλώσσα αποτελεί τη βάση της παγκόσμιας γλωσσικής παιδείας", ενώ πιστεύει ότι στην εκπαίδευση επικρατεί γλωσσική ημιμάθεια και αμάθεια. Ξεσπαθώνει ακόμη που το συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών προτίμησε, αντί για τις γλωσσικές απόψεις Παναγιωτόπουλου, τις γλωσσικές απόψεις του Τριανταφυλλίδη, του Δελμούζου, του Γληνού και του Κριαρά. Ο Βελόπουλος συμφωνεί και επαυξάνει και διεκτραγωδεί τις συμφορές που έφερε η καθιέρωση του μονοτονικού και ο περιορισμός της διδασκαλίας των αρχαίων από το πρωτότυπο. Στις διαπιστώσεις αυτές συμφωνεί και ο Παναγιωτόπουλος και στιγμές αβροφροσύνης εκτυλίσσονται ανάμεσα στους εκπροσώπους των δύο κομμάτων.<br /><br />Ως εδώ το πράγμα δεν προκαλεί καμία εντύπωση. Από τη μια, έχουμε δείγματα κλασικών νεοκαθαρεουσιάνικων απόψεων για τη γλώσσα, όπως κυκλοφορούν ευρύτατα, που τις υποστηρίζουν εδώ δύο εκπρόσωποι της δεξιάς και της ακροδεξιάς (μη ρωτάτε ποιος εκπροσωπεί ποιον χώρο, και οι ίδιοι μπερδεύτηκαν). Από την άλλη, δύο πολιτικοί, ο ένας από το χώρο της ΝΔ, και μάλιστα του κλίματος της λαϊκής δεξιάς, και ο άλλος από το ΛΑΟΣ συμφωνούν. Καθημερινές στιγμές στην ελληνική πολιτική ζωή.<br /><br />Εκεί που το πράγμα αρχίζει να γίνεται κάπως περίεργο είναι όταν ο Βελόπουλος "θυμίζει" στον Παναγιωτόπουλο τις γλωσσικές "αμαρτίες" της ΝΔ, συγκεκριμένα ότι ο Ράλλης επέβαλε "φασιστικά" το μονοτονικό το 1978. Ένα θέμα είναι βέβαια η άνεση με την οποία βαφτίζει ο Βελόπουλος φασιστικό ό,τι απλά δε του αρέσει εκείνου, πέρα από τις θέσεις του ΛΑΟΣ που απαγορεύεται να τις πούμε φασιστικές. Το σημαντικότερο όμως εδώ είναι ότι το μονοτονικό δεν ψηφίστηκε ("επιβλήθηκε φασιστικά") το 1978 με τη Νέα Δημοκρατία στην κυβέρνηση, αλλά το 1982 με κυβέρνηση το -"επάρατο", "λαϊκιστικό"- ΠΑΣΟΚ. Στην ψηφοφορία αυτή μάλιστα <a href="http://www.sarantakos.com/language/nyxta.html">η Νέα Δημοκρατία είχε αποχωρήσει</a>, με τον Μητσοτάκη να χειρίζεται την υπόθεση ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος. Το ΚΚΕ είχε υπερψηφίσει τη διάταξη, ενώ άλλο κόμμα δεν εκπροσωπούνταν στη Βουλή.<br /><br />Παρ' όλα αυτά, ο Παναγιωτόπουλος όχι μόνο δεν επισημαίνει το -καραμπινάτο- λάθος του Βελόπουλου, αλλά προχωράει και "παραδέχεται" ότι ήταν λάθος και επιπολαιότητα της Νέας Δημοκρατίας!<br /><br />Για να εμπεδωθεί η αίσθηση ότι οι Βελόπουλος και Παναγιωτόπουλος δεν έχουν ιδέα από την ιστορία του γλωσσικού ζητήματος, ο εκπρόσωπος του ΛΑΟΣ συνεχίζει και υποστηρίζει ότι "εκείνο το βράδυ [που ψηφίστηκε το μονοτονικό, το 1978 υποτίθεται] έγινε και η μείωση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών". Ο περιορισμός της διδασκαλίας των αρχαίων από το πρωτότυπο έγινε βέβαια το 1976, όταν καθιερώθηκε και η δημοτική. Τουλάχιστον, αυτή τη φορά, ήταν όντως ο Ράλλης υπουργός Παιδείας και η ΝΔ στην κυβέρνηση. Ο Βελόπουλος τελειώνει την αναφορά του στο ζήτημα του μονοτονικού και των αρχαίων μιλώντας και πάλι για λάθη της ΝΔ προγενέστερα του 1981, για να μας επιβεβαιώσει ότι τα όσα είπε δεν είναι καμιά παραδρομή του λόγου. Εξάλλου, δε μιλάμε για μια δευτερεύουσα, απλή αναφορά στα δύο γεγονότα από τους δύο πολιτικούς στο πλαίσιο ενός ευρύτερου λόγου, αλλά είναι ακριβώς αυτά τα δύο σημεία στα οποία ο Βελόπουλος θεωρεί ότι το ΛΑΟΣ, ως κόμμα, πρέπει να ασκήσει κριτική πάνω στη γλωσσική πολιτική της ΝΔ, αλλά και ο Παναγιωτόπουλος διαφοροποιούμενος, υποτίθεται, από την επίσημη άποψη της ΝΔ και κάνοντας, πάντα υποτίθεται, κριτική στην ιστορία της να φανεί ο μεγάλος πολιτικός άντρας που δέχεται τα λάθη της παράταξής του. Στη διάρκεια όλου αυτού του διαλόγου, ούτε οι ίδιοι αμφιβάλλουν ή διστάζουν έστω για μια στιγμή για όσα λένε, αλλά ούτε και κανείς από τους άλλους παρευρισκόμενους παρεμβαίνει για να τους διορθώσει.<br /><br />Δύο από τους πιο μανιασμένους "προστάτες" της γλώσσας μας, μιλώντας επίσημα και δημόσια, αποδεικνύεται όχι ότι δε θυμούνται "ακριβώς" κάποιες χρονολογίες, αλλά ότι είναι παντελώς άσχετοι με το γλωσσικό ζήτημα και την πολύ πρόσφατη ιστορία του, όσα συνέβησαν όταν αυτοί ήταν νέοι. Και όμως εμφανίζονται να τοποθετούνται κατηγορηματικά για ζητήματα που αφορούν τη γλώσσα και τι πρέπει να γίνει για αυτήν, απαξιώνοντας όλη τη γλωσσολογική και παιδαγωγική έρευνα για αυτά τα ζητήματα τα τελευταία εκατό τουλάχιστον χρόνια. Φαντάζομαι ότι, αφού έχουν τόσο ξεκάθαρη εικόνα για την πρόσφατη ιστορία του γλωσσικού ζητήματος, εύκολα και αξιόπιστα θα μπορούσαν να εξηγήσουν με βάση τις γνώσεις τους και την εικόνα που έχουν για την ελληνική γλώσσα, την ιστορία της και τη γλώσσα γενικά γιατί το πολυτονικό είναι προτιμότερο από το μονοτονικό και τα αρχαία ελληνικά προϋπόθεση για να ξέρει κανείς πολύ καλά νέα ελληνικά, θα μπορούσαν με την ίδια ακρίβεια και αυτή τη χαρακτηριστική τους επιμονή ακόμη και στη λεπτομέρεια να μας τεκμηριώσουν ότι οι σημερινοί ομιλητές της ελληνικής "πάσχουν από λεξιπενία".<br /><br />Ο Βελόπουλος έχει προχωρήσει μάλιστα και παραπέρα. Προωθεί μέσα από τις εκπομπές του την <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2006/02/blog-post.html">ιδέα Τσέγκου</a> ότι τα αρχαία ελληνικά, όχι μόνο σε βοηθούν να χρησιμοποιείς "σωστότερα" τα νέα ελληνικά, αλλά απαλλάσσουν τα παιδιά από τη δυσλεξία, τα κάνουν "εξυπνότερα" και ποιος ξέρει τι άλλο. Πουλάει, όπως είναι λογικό, και τα σχετικά βιβλία. Το ότι βέβαια γλωσσολόγοι και ψυχίατροι έχουν καταρρίψει τις θεωρίες Τσέγκου και ότι ο ίδιος ο Τσέγκος έχει αναγκαστεί υπό το βάρος της κριτικής να αναιρέσει το ίδιο του το βιβλίο δια απλής επιστολής σε εφημερίδα δε φαίνεται να έχει προβληματίσει τον Βελόπουλο. Του αρκεί που τις απόψεις Τσέγκου συμμεριζόταν ο τότε Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Με παρόμοια εγκυρότητα αμφισβητεί ο Βελόπουλος ότι υπήρξαν Ινδοευρωπαίοι -αφού οι Έλληνες είναι ανάδελφοι και αυτόχθονες ή και απόγονοι των Έψιλον, αρνείται τη φοινικική προέλευση του ελληνικού αλφαβήτου -αφού η φοινικική ήταν σημιτική γλώσσα- και μας βεβαιώνει ότι ο Κίσινγκερ είπε ότι πρέπει να πληγεί η ελληνική γλώσσα. Υποθέτουμε πάντως ότι, για να μας προτείνει το φάρμακο των αρχαίων για τη δυσλεξία με την ίδια βεβαιότητα με την οποία κατακεραυνώνει τη ΝΔ για την "φασιστική επιβολή" του μονοτονικού, οι γνώσεις Βελόπουλου για την αναπτυξιακή ψυχολογία, την ψυχιατρική, την παιδαγωγική και τη γλωσσολογία θα συναγωνίζονται τις γνώσεις Βελόπουλου-Παναγιωτόπουλου για την πρόσφατη ιστορία του γλωσσικού ζητήματος.<br /><br />Πάνος Παναγιωτόπουλος και Κυριάκος Βελόπουλος, δύο έγκυροι και αξιόπιστοι σχεδιαστές γλωσσικής πολιτικής.<br /><br />Μιχάλης Καλαμαράς<br />17.7.08<br /><br />Ενδεικτική τεκμηρίωση:<br />* Αλέξης Δημαράς, Βάσω Βασιλού-Παπαγεωργίου,<span style="font-style: italic;"> Από το κοντύλι στον υπολογιστή, 1830-2000: Εκατόν εβδομήντα χρόνια ελληνική εκπαίδευση με λόγια και εικόνες</span>, Αθήνα 2008, Μεταίχμιο.<br />* Νίκος Σαραντάκος, <a href="http://www.sarantakos.com/language/draka.html">Η δράκα των επίορκων βουλευτών και άλλα πνευματώδη ψέματα</a>.<br />* Νικ. Δ. Βαρμάζης, <span style="font-style: italic;">Η αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία ως πρόβλημα της νεοελληνικής εκπαίδευσης</span>, Θεσσαλονίκη 1992, Αφοί Κυριακίδη.<br />* Σπύρος Παπασπύρου, "Γλωσσική πολιτική στην Ελλάδα με αφετηρία τη γλωσσική μεταρρύθμιση. 1976-2000." στο: Γεώργιος Ι. Σπανός & Ευαγγελία Φρυδάκη, <span style="font-style: italic;">Γλώσσα και Λογοτεχνία στην Εκπαίδευση</span>, Αθήνα 2001, Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, σσ. 317-373.<br /></span>valentinhttp://www.blogger.com/profile/00809360590535403085noreply@blogger.com13tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-77133113831449958492008-03-04T00:28:00.017+02:002008-03-08T00:16:37.311+02:00Ορθογραφία και ορθωγραφεία<span style="font-size:100%;"> </span><div style="text-align: justify;"><span style="font-size:100%;"><span style="font-style: italic;font-family:verdana;" >Έπειτα από αρκετό καιρό, δημοσιεύουμε ένα νέο <span style="font-weight: bold;">ανορθόγραφο </span>κείμενο, συμπτωματικά με την πρόσφατη κυκλοφορία του ορθογραφικού λεξικού του "εθνικού" μας γλωσσολόγου...</span><br /><br /><span style="font-family:verdana;"><br />‘Ορθοπαιδικός ή Ορθοπεδικός; Μήνυμα ή μύνημα; Εταιρεία ή εταιρία; Ταξείδι ή ταξίδι; Τρένο ή τραίνο;’ Αυτά είναι μόνο μερικά από τα διλήμματα που απασχολούν τους περισσότερους χρήστες της Ελληνικής, κατεξοχήν κατά τη διάρκεια της σχολικής τους εκπαίδευσης, όπου ενδεχόμενο λάθος κοστίζει κυριολεκτικά σε βαθμούς, αλλά και αργότερα, όπου ενδεχόμενο λάθος θεωρείται ένδειξη χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Η ορθογραφία αποτελεί ένα αγαπημένο θέμα των δασκάλων (και, αντίστοιχα, ένα αγκάθι για την πλειονότητα των μαθητών), ενώ παράλληλα αποτελεί και αγαπημένο θέμα συζητήσεων και αναζητήσεων για πολλούς που ασχολούνται με γλωσσικά ζητήματα από διάφορες σκοπιές, είτε ως μέρος της εργασίας τους είτε απλά ως χόμπυ. Τελευταία μάλιστα φαίνεται να μεγαλώνει το ενδιαφέρον για την ορθογραφία, με την έκδοση ‘ορθογραφικού’ λεξικού (!). Ξεκινώντας από την βασική σχέση γλώσσας και γραφής, θα διερευνήσουμε τη σημασία της ορθογραφίας από γλωσσική και κοινωνική άποψη, για να δικαιολογήσουμε και το όνομά μας («ανορθογραφίες»).<br /><br /></span></span><span style="font-size:100%;">Α. Γλώσσα και γραφή<br /><br /></span></div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"> Σε αντίθεση με την (προφορική) γλωσσική ικανότητα, που φυσιολογικά αναπτύσσεται σε κάθε άνθρωπο, η γραφή αποτελεί επίκτητη ικανότητα, η οποία χρειάζεται μάθηση και άσκηση για να επιτευχθεί. Για τον λόγο αυτό, η γλώσσα είναι καταρχήν η προφορική γλώσσα, κοινή σε όλους τους ανθρώπους που ανήκουν σε μια γλωσσική κοινότητα. Η γραφή, από την άλλη, αποτελεί ένα αυθαίρετο σύστημα καταγραφής των ήχων από τους οποίους αποτελείται η γλώσσα (αυτό αποτελεί και ένα από τα βασικά γλωσσολογικά επιχειρήματα για την προτεραιότητα του προφορικού έναντι του γραπτού λόγου από την άποψη της γλωσσολογικής έρευνας, αν και δεν μπορούμε να επεκταθούμε εδώ σ’αυτό το θέμα).</span></p><div face="verdana"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Η γραφή, επομένως, αποτελεί ένα τρόπο καταγραφής της κατεξοχήν γλώσσας, της προφορικής. Αυτή η καταγραφή μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές, φυσικά και για την ίδια γλώσσα: η Γραμμική Β, ένα σύστημα όπου κάθε σύμβολο είχε την αξία μίας συλλαβής (αφήνοντας κατά μέρος διάφορες εξαιρέσεις που δεν έχουν ακόμα αποκρυπτογραφηθεί), θεωρείται ότι καταγράφει μία μορφή ελληνικής γλώσσας ή διαλέκτου. Το ίδιο συμβαίνει και με την αλφαβητική γραφή της Ελληνικής που είναι σε όλους μας οικεία, όπου κάθε σύμβολο έχει την αξία ενός φθόγγου της γλώσσας (πιο σωστά, ενός φωνήματος, ενός φθόγγου με διαφοροποιητική αξία, κατά την δομιστική παράδοση της γλωσσολογίας). Είναι χαρακτηριστικό ότι, στην προσαρμογή του φοινικικού αλφαβήτου που επιχείρησαν οι αρχαίοι Έλληνες, πρώτον, πρόσθεσαν τα φωνήεντα, ενώ το σημιτικό σύστημα δεν δήλωνε τα φωνήεντα της γλώσσας (όπως ακόμα και σήμερα δεν τα δηλώνει η Αραβική και η Εβραϊκή), ενώ υπήρχε και ποικιλία στο ελληνικό αλφάβητο ανάλογα με την περιοχή (π.χ. ως προς την ίδια την ύπαρξη και το σχήμα κάποιων γραμμάτων κλπ.). Είναι, λοιπόν, προφανές, ότι δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο ο τρόπος που γράφουμε είναι αυτός που είναι σήμερα, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι διαφορετικός, όπως το αποδεικνύουν και οι περιπτώσεις των γλωσσών που χρησιμοποιούν άλλα συστήματα, μη αλφαβητικά (π.χ. Κινεζική). Με αυτή την έννοια, η γραφή είναι αυθαίρετη.</span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"> </p><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;">Β. Πώς δημιουργείται η έννοια της ορθογραφίας</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"> Σε ένα αλφαβητικό σύστημα, όπως αυτό της ελληνικής, η καλύτερη δυνατή αντιπροσώπευση θα απαιτούσε, προφανώς, η γραφή να ανταποκρίνεται στην ομιλία με σχέση 1:1, δηλαδή κάθε γράμμα να συμβολίζει και έναν διαφορετικό φθόγγο και το αντίστροφο, κάθε φθόγγος να συμβολίζεται με διαφορετικό γράμμα. Αυτή η λεγόμενη «φωνητική» γραφή θα βρισκόταν πάρα πολύ κοντά στην γλώσσα, αποτελώντας πιστή καταγραφή της ομιλίας. </span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Δύο είναι οι κύριοι παράγοντες που δεν ευνοούν αυτού του τύπου την γραφή. Ο πρώτος είναι η γλωσσική αλλαγή: ως γνωστόν, όλες οι γλώσσες αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου (ή καλύτερα, οι ομιλητές διαμορφώνουν συνέχεια τη γλώσσα τους, με αποτέλεσμα αυτή να διαφοροποιείται). Κατά συνέπεια, η προφορά ορισμένων φθόγγων / λέξεων / φράσεων διαφοροποιείται, άλλοτε με ταχείς και άλλοτε με πιο αργούς ρυθμούς. Από την άλλη πλευρά, η γραφή, και καλύτερα αυτοί που κατέχουν αυτή την ικανότητα, έχουν την τάση να αντιστέκονται σε αλλαγές, μια και χρειάζεται άσκηση και μάθηση για την απόκτησή της, και έτσι δεν προσφέρεται για συνεχείς τροποποιήσεις. </span></p><div style="text-align: justify;font-family:verdana;"> <span style="font-size:100%;"><span style="font-size:12;"><span style=""> </span><span style=";font-family:verdana;font-size:100%;" > Πέρα από τους δύο αυτούς παράγοντες, η έννοια της ορθογραφίας δημιουργείται παράλληλα με την προτυποποίηση ενός τρόπου γραφής μίας γλώσσας, δηλαδή με την καθιέρωση μιας γραπτής μορφής ως προτύπου. Αυτό συμβαίνει με την υιοθέτηση της έννοιας της γραπτής «παράδοσης», η οποία θεωρείται ισχυρότερη και σπουδαιότερη από την εκάστοτε ομιλία. Έτσι, η γραφή ουσιαστικά παύει να έχει ως στόχο την καταγραφή της τρέχουσας μορφής γλώσσας, αλλά στοχεύει στην διατήρηση μίας μορφής που θεωρείται σπουδαία, ισχυρή, καλύτερη για διάφορους κοινωνικούς λόγους. Δεν υπάρχει πια ο στόχος της 1:1 σχέσης, μια και αυτό θεωρείται δευτερεύον σε σχέση με την «σωστή» γραφή, η οποία αντλεί την ορθότητά της από το κοινωνικό γόητρο της γλώσσας την οποία διασώζει. Αυτό φυσικά προϋποθέτει συνειδητές αντιλήψεις για τη γλώσσα και τη γλωσσική και γραπτή παράδοση, που μόνο σε ένα πλαίσιο κάποιας συστηματοποίησης (όχι βέβαια διεύρυνσης) της εκπαίδευσης μπορεί να προκύψει. Καθώς λοιπόν η γλώσσα αλλάζει, χωρίς όμως να την ακολουθεί και ο τρόπος καταγραφής, οδηγούμαστε στην λεγόμενη «ιστορική» ορθογραφία, δηλαδή σε ένα τρόπο γραφής που δεν ανταποκρίνεται στην παρούσα κατάσταση, αλλά διασώζει τον τρόπο γραφής προγενέστερων μορφών της γλώσσας. Και φυσικά, η ιστορική ορθογραφία συνδέεται άμεσα με υποτιμητικές αντιλήψεις για την τρέχουσα μορφή της γλώσσας, καθώς, σε διαφορετική περίπτωση, δεν θα υπήρχε κάποιος ουσιώδης λόγος διατήρησης της παλιάς γραφής, πέρα από πολιτικές σκοπιμότητες (ενιαίο έθνος και γλώσσα, επομένως και απαράλλακτος τρόπος γραφής, που έρχεται με τη σειρά του σε ένα κυκλικό σχήμα να αποδείξει αυτή την ενότητα, ενώ για χάρη αυτής διατηρείται). Όλα αυτά γίνονται εύκολα κατανοητά μέσα από το παράδειγμα της Ελληνικής, που είναι οικείο σε όλους μας.</span></span><br /><br /></span> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;">Γ. Η περίπτωση της Ελληνικής</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Τα πρώτα ελληνικά αλφάβητα δημιουργήθηκαν με στόχο να αποτυπώσουν ακριβώς τους φθόγγους της αρχαίας ελληνικής (όσο πιο πιστά είναι δυνατόν), επομένως θα έλεγε κανείς ότι εντάσσονταν σε μία προσπάθεια φωνητικής γραφής της γλώσσας. Όπως είναι πολύ γνωστό, τα πρώτα συστήματα αλφαβητικής γραφής της ελληνικής περιείχαν μόνο κεφαλαία γράμματα και καθόλου τονικά σημάδια. Στην πορεία, τα αλφάβητα αυτά διαφοροποιήθηκαν σε κάποιο βαθμό, χωρίς βέβαια να γνωρίζουμε πόσο ανταποκρίνονταν στην ομιλία της εποχής τους από ένα σημείο και μετά. </span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ζήτημα «ορθογραφίας» ουσιαστικά δημιουργείται στην ελληνιστική εποχή, με την παράλληλη ανάδειξη των πρώτων φιλολογικών κέντρων και την επικράτηση του λεγόμενου «Αττικισμού» στα μορφωμένα στρώματα. Ενώ δηλαδή διάφορες γλωσσικές (φωνολογικές δηλαδή) μεταβολές είχαν οδηγήσει σε προφορά διαφορετική πολλές λέξεις της ελληνικής, η ανάδειξη της Αττικής σε πρότυπο (παιδευτικό, όχι μόνο γλωσσικό) από τους διάφορους «φιλολόγους» και λογίους της εποχής οδήγησε στη διατήρηση της ίδιας γραφής των λέξεων, δημιουργώντας έτσι ένα χάσμα ανάμεσα στη προφορά και την γραφή των λέξεων. Αυτό μας είναι γνωστό χάρη στην ανακάλυψη των παπύρων (και των διαφόρων επιγραφών, βέβαια), που μαρτυρούν πάρα πολύ διαφορετικές γραφές πολλών λέξεων, φανερώνοντας έτσι τη διαφορετική τους προφορά σε σχέση με την Αττική του 5<sup>ου</sup> αιώνα π.Χ. Επιπλέον, οι ίδιοι φιλολογικοί κύκλοι επινόησαν και τα τονικά σημάδια, τα οποία δηλώνουν ουσιαστικά την προφορά των λέξεων στην Αττική, μια και στην ελληνιστική εποχή αυτή είχε διαφοροποιηθεί.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Η έννοια του ορθογραφικού λάθους είναι, επομένως, δημιούργημα της ελληνιστικής εποχής. Οι πάπυροι περιέχουν αμέτρητα παραδείγματα ορθογραφικών λαθών, αφού μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν ήταν πολύ εξοικειωμένο με την Αττική διάλεκτο του 5<sup>ου</sup> αι., και έτσι έγραφε με βάση την τρέχουσα προφορά των λέξεων. Κατ’αυτή την έννοια, και όλα τα λεγόμενα «ορθογραφικά» λάθη απλά αποτυπώνουν την εξέλιξη της προφοράς των λέξεων.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Στην ελληνιστική εποχή έχει τις ρίζες της και ο παραλογισμός των κατοπινών αιώνων: οι λέξεις γράφονταν σύμφωνα με τα πρότυπα της Αρχαίας του 5<sup>ου</sup> αιώνα, με την προσθήκη όμως των τονικών σημαδιών που αρχικά προστέθηκαν για να δείξουν την προφορά εκείνων των λέξεων! Φυσικά, όπως αναφέρθηκε, αυτή η εξέλιξη και η επικράτηση της λεγόμενης «διγλωσσίας», μιας λόγιας και μίας δημώδους παράδοσης στην Ελληνική, σχετίζεται άμεσα με την ανάδειξη ήδη από την ελληνιστική εποχή της αρχαίας Ελλάδας ως αξεπέραστο πρότυπο προς μίμηση σε όλα τα επίπεδα, επομένως και στη γλώσσα. Με άλλα λόγια, η εμφάνιση της «ορθογραφίας» και της εμμονής σε γραπτές μορφές του παρελθόντος δεν είναι αυτονόητη εξέλιξη σε κάθε γλώσσα, αλλά είναι απόρροια ιδεολογικών επιλογών. </span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Αυτό φαίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρα στην επόμενη, Μεσαιωνική περίοδο της ελληνικής. Τότε εμφανίζονται και τα πρώτα εκτεταμένα κείμενα στη λεγόμενη δημώδη, τα οποία μας σώζονται σε διάφορα χειρόγραφα. Η «ορθογραφία» αυτών των χειρογράφων έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις και αναζητήσεις, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν είναι συστηματική, όπως την εννοούμε σήμερα, αλλά ενέχει τεράστια ποικιλία: ένα ρήμα όπως το «ήθελα» μπορούσε να γράφεται «ύθελα, ίθελα, ίθαιλα, είθελα, ήθελα κ.ά». Ο μόνος κανόνας που φαίνεται να ισχύει είναι: μπορείς να γράψεις τις λέξεις με όποια γράμματα θέλεις, αρκεί να συμβολίζουν τον κατάλληλο φθόγγο. Δηλαδή, όλα τα «ι» είναι ίδια, και μπορούν να εναλλάσσονται σε όλα τα γλωσσικά περιβάλλοντα. Αυτό προφανώς απέχει πάρα πολύ από την σημερινή έννοια της ορθογραφίας, που δεν ανέχεται ουσιαστικά καθόλου ποικιλία. </span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Αυτό που είναι ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ίδιοι γραφείς που στην αντιγραφή των δημωδών κειμένων ήταν τόσο «ελεύθεροι» με την ορθογραφία των λέξεων, ήταν ταυτόχρονα και πολύ τυπικοί στην αντιγραφή των λογίων κειμένων. Αυτό καταμαρτυρά ακόμα πιο εμφατικά ότι η ορθογραφία σχετίζεται άμεσα με την αντίληψη για την γλώσσα: εφόσον τα δημώδη κείμενα ήταν προϊόντα της προφορικής, σύγχρονης παράδοσης, δεν υπήρχε λόγος η γραπτή τους μορφή να είναι συγκεκριμένη, μια και δεν υπήρχε και καθόλου τυποποιημένη μορφή της δημώδους αυτής γλώσσας. Από την άλλη, τα αρχαία κείμενα έπρεπε να αναπαράγονται ακριβώς όπως είναι, καθώς και η μορφή ήταν αναπόσπαστο μέρος του μεγαλείου τους.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Είναι ενδιαφέρον ότι ακριβώς το ίδιο φαινόμενο της ορθογραφικής ποικιλίας παρατηρείται και στις άλλες ευρωπαϊκές μεσαιωνικές γραμματείες, κάτι που φανερώνει την κοινή στάση ομιλητών διαφορετικών γλωσσών απέναντι στην μη τυποποίηση μιας γλωσσικής ποικιλίας, της δημώδους, και την άνεσή τους να χρησιμοποιούν τεράστια ποικιλία στη γραφή, χωρίς αυτό να έχει καμία συνέπεια στην επικοινωνία, τουλάχιστον απ’όσο μπορούμε να κρίνουμε σήμερα.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Φυσικά, ακόμα και οι «λόγιοι» είχαν συχνά δυσκολίες να τηρήσουν τους κανόνες της «ορθογραφίας», όπως αυτοί είχαν διαμορφωθεί από την ελληνιστική εποχή, μια και νέες λέξεις είχαν εισαχθεί στο λεξιλόγιο της ελληνικής, κυρίως δάνεια από τις δυτικές (ιταλική, γαλλική) και σλαβικές γλώσσες. Η «σωστή γραφή» αυτών των λέξεων ήταν αναγκαστικά τελείως αυθαίρετη, μια και δεν υπήρχε σημείο σύγκρισης με την αρχαία Ελληνική.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Στην πιο σύγχρονη περίοδο, η ορθογραφική απλοποίηση αποτέλεσε πάγιο αίτημα του δημοτικισμού, με διάφορες προτεινόμενες μορφές. Φυσικά το όλο θέμα αποτέλεσε μέρος μόνο του ευρύτερου γλωσσικού ζητήματος και της διγλωσσίας ανάμεσα σε καθαρεύουσα και δημοτική, με τις γνωστές κοινωνικές προεκτάσεις. Δεν θα μπούμε τώρα σε αυτό το θέμα, το οποίο είναι πολύ ευρύ και χρειάζεται ειδική διαπραγμάτευση. Ωστόσο, αξίζουν κάποιες επισημάνσεις σχετικά με την ορθογραφία της Νέας Ελληνικής όπως την εφαρμόζουμε σήμερα. </span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Το σημερινό σύστημα είναι, βέβαια, αποτέλεσμα όλων όσων προηγήθηκαν και αναφέρθηκαν πάρα πολύ σύντομα παραπάνω. Η επιμονή στην λεγόμενη ιστορική ορθογραφία δείχνει, φυσικά, την εμμονή στην διατήρηση της ιδέας της ενιαίας ελληνικής ως γλώσσας και γραφής με τρισχιλιετή ιστορία (φυσικά μόνο τρισχιλιετή, γιατί αν πάμε πιο πίσω, η ελληνική γραφή είναι η γραμμική Β, και αυτή δεν μπορεί να προσφερθεί για επιχειρήματα υπέρ της ιστορικής ορθογραφίας, μια και δεν είναι αλφαβητική, ευτυχώς!), κάτι που άλλωστε φαίνεται και στο ευρύτερο γλωσσαμυντορικό κλίμα που δυστυχώς επικρατεί σε μεγάλο βαθμό στη νεοελληνική κοινωνία. Επιχειρήματα υπέρ της ιστορικής ορθογραφίας συνήθως αναφέρονται α) η ίδια η ιστορία της και η σύνδεσή της με την ενότητα του ελληνισμού από την αρχαιότητα ως σήμερα (το τελευταίο συνήθως υπονοείται, αλλά είναι σίγουρα το κλειδί για το συγκεκριμένο επιχείρημα), β) το ότι φανερώνει τις ρίζες των λέξεων, γ) είναι αισθητικά πολύ πιο ωραία από υποτιθέμενες απλοποιημένες μορφές, δ) κανείς άλλος στην Ευρώπη δεν το έχει κάνει, γιατί εμείς; και ε) ενδεχόμενη απλοποίηση θα αποκόψει τους νέους από την παλιότερη γλωσσική παράδοση και γραμματεία.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Ωστόσο, όλα τα παραπάνω είναι ανεπαρκή: Η λεγόμενη ιστορική διασώζει γραφές κυρίως από την αττική του 5<sup>ου</sup> αι. π.Χ. Θα έλεγε κανείς ότι εξίσου ιστορικές είναι και ελληνιστικές και μεσαιωνικές γραφές, που αποσιωπώνται, σκόπιμα βέβαια. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς ετυμολογία, ιστορική ορθογραφία των λέξεων, επομένως η ιστορικότητα δεν μπορεί να αποτελεί το τεκμήριο για την ορθογραφία. Αυτό είναι προφανές από την φοβερή σύγχυση που προκαλούν οι διαφορετικές γραφές των λέξεων στα λεξικά της Νέας Ελληνικής, όπως έχει κατ’επανάληψη επισημανθεί (βλ. λ.χ. τα άρθρα του Γιάννη Χάρη για την ορθογραφία). Μα η ιστορική ορθογραφία μόνο αντιφάσεις μπορεί να έχει, καθώς, όπως και η γλώσσα, διασώζει γραφές από διαφορετικές φάσεις, που δεν μπορούν να νοηθούν ως ένα ενιαίο σύστημα (όπως άλλωστε και η γλώσσα συνολικότερα). Επιπλέον, το ότι η ιστορική ορθογραφία φανερώνει την ετυμολογία των λέξεων, ακόμα και αν το δεχτούμε, ισχύει μόνο για τους φιλολόγους που μπορούν να διακρίνουν τις ρίζες και ετυμολογίες, και επιπλέον, δεν έχει κάποιο ενδιαφέρον πέρα από τους φιλολογικούς κύκλους. Για την αισθητική, δεν θα επιχειρήσουμε κάποιο σχόλιο, αλλά μόνο ένα ερώτημα: αν η ποικιλία των «ι» είναι ωραία αισθητικά, γιατί να μην εφαρμόσουμε το μεσαιωνικό σύστημα και να την επεκτείνουμε σε όλες τις λέξεις, ανεξάρτητα ρίζας; Σίγουρα η ανάγνωση θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, έχουν επιχειρηθεί κατά καιρούς διάφορες απλοποιήσεις, και κυρίως έχουν σιωπηλά γίνει από τους ίδιους τους χρήστες: π.χ. <span style="" lang="EN-US">neighbor</span><span lang="EN-US"> </span>αντί για <span style="" lang="EN-US">neighbour</span>. Ενδεικτικά αναφέρουμε πρόσφατη απόφαση της Σουηδικής ακαδημίας, κατά την οποία η λέξη ‘<span style="" lang="EN-US">skall</span>’ καλό είναι να γράφεται πια μόνο ‘<span style="" lang="EN-US">ska</span>’, όπως συνήθως γράφεται και προφέρεται. Γενικευμένη απλοποίηση βέβαια δεν έχει γίνει στο πρόσφατο παρελθόν, μια και το ζήτημα της ορθογραφίας συνδέεται, όπως τονίσαμε, με την αντίληψη περί εθνικής γλώσσας που αντλεί την ιστορία της από το παρελθόν του έθνους. Από την άλλη, ο Κεμάλ επέβαλε το λατινικό αλφάβητο σε μία χώρα που έγραφε με Αραβικούς χαρακτήρες, κάτι που έγινε τελείως αποδεκτό, μια και ήταν άλλα τα κοινωνικά ζητούμενα για την Τουρκία εκείνη την εποχή. Τέλος, η αρχαιολατρεία και η εμμονή στην σωστή ορθογραφία είναι πιο πιθανό να απομακρύνει τους νέους από την παλαιότερη γραμματεία, παρά μια ορθογραφική απλοποίηση.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Ας μην ξεχνάμε επίσης, ότι η ορθογραφία αποτελεί ένα από τα καλύτερα εργαλεία, σε συνδυασμό φυσικά με τη γλώσσα ευρύτερα, για τον διαχωρισμό (από το σχολείο και εξής) σε μορφωμένους και μη, σε επιμελείς και μη. Και, κάτι εξίσου σημαντικό, μία ενδεχόμενη απλοποίηση της ορθογραφίας, στην κατεύθυνση της προσέγγισης στη φωνητική γραφή (και όχι φυσικά στην κατεύθυνση της εύρεσης της σωστής ιστορικής γραφής, που μόνο σε αδιέξοδα μπορεί να καταλήξει), θα διευκόλυνε σημαντικά την εκμάθηση της ελληνικής, όχι μόνο για τους έλληνες αλλά και για όλους τους υπόλοιπους που θα ήθελαν να μάθουν ελληνικά. Το τελευταίο ζήτημα φαίνεται να αποσιωπάται από τους περισσότερους γλωσσαμύντορες, μια και το κέρδος από την ορθογραφική απλοποίηση σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ προφανές και δεν μπορεί να αντικρουστεί, επομένως αποσιωπάται ή, εναλλακτικά, υποβαθμίζεται η σημασία της εκμάθησης της ελληνικής!<span style="" lang="EN-GB"><o:p></o:p></span></span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style="" lang="EN-GB"><span style=""> </span></span> Ακόμα και πολλοί που αντιτίθενται στο γλωσσαμυντορικό εθνικισμό διστάζουν να προτείνουν απλοποίηση της ορθογραφίας, κυρίως λόγω του (συναισθηματικού) δεσίματος όλων των χρηστών της ελληνικής με τον συγκεκριμένο τρόπο γραφής. Ωστόσο, το συναισθηματικό δέσιμο δεν μπορεί να προτάσσεται εις βάρος των υπόλοιπων κοινωνιο-πολιτικών προτερημάτων της απλοποίησης. Καλύτερη η νοσταλγία, παρά ο εγκλωβισμός σε αυτό το μείγμα αυθαιρεσίας που είναι η σημερινή ορθογραφία.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><o:p> </o:p></span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;">Δ. Συμπεράσματα</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><span style=""> </span> Η ορθογραφία είναι το αποτέλεσμα τυποποίησης της γραφής σε συνδυασμό με αντιλήψεις που θεωρούν παλαιότερες μορφές (και γραφές) μιας γλώσσας ως ανώτερες, ως πρότυπα, και ως μέρη ενός ενιαίου συνόλου, μίας ενιαίας γλώσσας. Είναι ένα αυθαίρετο σύστημα κατ’ανάγκη, όπως άλλωστε και η γραπτή απόδοση μίας γλώσσας συνολικά. Οι πρώτες απόπειρες αλφαβητικών γραφών της ελληνικής υπηρετούσαν μια φωνητική γραφή, σήμερα όμως, αν και επικρατεί τόσος θαυμασμός για τους αρχαίους ημών προγόνους, δεν υιοθετείται αυτή η αντίληψή τους. Αντίθετα, η ορθογραφία θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια στη μόρφωση των πολιτών, και ένα κριτήριο κατηγοριοποίησής τους (ορθογράφοι και ανορθόγραφοι). Εμείς είμαστε το δεύτερο, και οι ανορθογραφίες μας δεν αφορούν την γραφή, αλλά τις αντειλείψης που κρίβωντε πίσο απώ την αιμμονή σε γλοσσικές ιδαιωλογίαις – μίθους.</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;font-family:verdana;"><span style="font-size:100%;"><o:p> </o:p></span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" face="verdana" style="line-height: 150%; text-align: justify;"><span style="font-size:100%;">Θ. Μαρκόπουλος</span></p><div style="text-align: justify; font-family: verdana;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; font-family: verdana;"><span style="font-size:100%;">«Ανορθογ</span><span style="font-size:100%;"><span style="font-family:verdana;"></span></span><span style="font-size:100%;">ραφίες» <span style=""> </span></span></p><div style="text-align: justify;"><br /></div>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com54tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-1133006064436617342008-03-03T00:53:00.002+02:002008-08-20T13:59:56.757+03:00Η "Μακεδονική": γλωσσολογία και πολιτική<div style="text-align: left;"><span style="font-style: italic;">Με αφορμή τις συζητήσεις του τελευταίου καιρού για το "μέγιστο" εθνικό θέμα, επαναφέρουμε στην επικαιρότητα το από τριετίας κείμενο του συνανορθόγραφου Θοδωρή για τη "Μακεδονική"...</span><br /><br />Το ζήτημα της αρχαίας Μακεδονικής γλώσσας ή διαλέκτου αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα της στενής σχέσης ανάμεσα στην έρευνα με την ευρύτερη δυνατή έννοια, αλλά και ειδικότερα την γλωσσολογική έρευνα, και το εκάστοτε πολιτικό περιβάλλον. Αυτό είναι εμφανές από τις περιόδους αναζωπύρωσης του ενδιαφέροντος σχετικά με την "Μακεδονική": πέρα από τις αρχικές διαπιστώσεις και εικασίες του 19ου αιώνα, ο γνωστός νεο-γραμματικός γλωσσολόγος Γ. Χατζιδάκις αναλαμβάνει να ασχοληθεί με το ζήτημα λίγο πριν και κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, με δύο μονογραφίες (1896, 1911), στις οποίες απευθύνει και μήνυμα στους "αδελφούς Μακεδόνες" οι οποίοι δοκιμάζονται. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, το συμπέρασμα του Χατζιδάκι είναι ότι η Μακεδονική "αδιαμφισβήτητα" είναι διάλεκτος της αρχαίας Ελληνικής. Στη συνέχεια, πέρα από διάφορες μεμονωμένες έρευνες, το ενδιαφέρον στην Ελλάδα σχετικά με αυτό το ζήτημα αναθερμαίνεται την τριετία 1990-93, δηλαδή την περίοδο της μεγάλης εθνικιστικής έξαρσης με αφετηρία το όνομα της ΠΓΔΜ. Δεν είναι τυχαίο ότι σχετικός τόμος που εκδίδεται εκείνη την περίοδο έχει τον τίτλο: «Η γλώσσα της Μακεδονίας: Η αρχαία Μακεδονική και η ψευδώνυμη γλώσσα των Σκοπίων» (Εκδόσεις Ολκός, 1992). Είναι, κατά συνέπεια, εύκολα αντιληπτός και ο σκοπός της έκδοσης (που, σημειωτέον, περιλαμβάνει και τις δύο μονογραφίες του Χατζιδάκη που αναφέρθηκαν) και οι συγκεκριμένες θέσεις των συγγραφέων που συμμετείχαν. Έκτοτε, παράλληλα με την σχετική πτώση του ενδιαφέροντος της ελληνικής πολιτικής για το συγκεκριμένο θέμα, παρατηρείται και αντίστοιχη ύφεση στο ενδιαφέρον της γλωσσολογικής έρευνας, τουλάχιστον από την ελληνική πλευρά, η οποία σιωπηλά φαίνεται να θεωρεί το θέμα λήξαν.<br /></div><br />Η παράλληλη πορεία του πολιτικού και γλωσσολογικού ενδιαφέροντος δεν είναι, φυσικά, ούτε δυσερμήνευτη ούτε σπάνια. Κατά μία έννοια, είναι κάτι το αναμενόμενο, αν θεωρήσουμε ότι η έρευνα συχνά κατευθύνεται (είτε σκόπιμα είτε όχι) με βάση το κοινωνικο-πολιτικό πλαίσιο και τις επιταγές του. Ωστόσο, για την περίπτωση της Μακεδονικής, η έρευνα ακολούθησε περισσότερο πολιτικές σκοπιμότητες παρά γλωσσολογικές αρχές. Με άλλα λόγια, το ζήτημα της αρχαίας Μακεδονικής δεν είναι ούτε ξεκάθαρο ούτε λυμένο, όπως το εμφανίζει η ελληνική πλευρά. Σε τι οφείλονται, λοιπόν, οι διχογνωμίες σχετικά με την καταγωγή της Μακεδονικής και πού χωρούν οι πολιτικές σκοπιμότητες σε ένα τέτοιο ζήτημα;<br /><br />Το βασικό -γλωσσολογικό- πρόβλημα έχει ως αφετηρία την ουσιαστική έλλειψη στοιχείων σχετικά με την Μακεδονική. Όπως παραδέχεται η Παναγιώτου (2001), η οποία είναι η ερευνήτρια που υπερασπίζεται τα τελευταία χρόνια την ελληνικότητα της Μακεδονικής, το 99% των επιγραφών που μας έχουν σωθεί από την Μακεδονία είναι γραμμένες στην Αττική διάλεκτο, πιθανότατα λόγω της επιβολής της Αττικής ως επίσημης γλώσσας του Μακεδονικού βασιλείου ήδη από τα τέλη του 5ου- αρχές 4ου αι. π.Χ. Το υπόλοιπο 1% εκπροσωπείται από πολύ πρόσφατες ανακαλύψεις κάποιων -για την ακρίβεια, δύο- κατάδεσμων (δηλαδή, αντικειμένων που περιέχουν κατάρες), οι αρχαιότεροι των οποίων χρονολογούνται από τον 4ο αι. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι η γλώσσα των καταδέσμων δεν μπορεί να αποτελέσει αξιόπιστη βάση για έρευνα, αφού περιέχει πολλές ηχομιμητικές λέξεις, ελλειπτικές δομές, φορμουλαϊκές δομές κλπ. (βλ. π.χ. Curbera & Jordan, 2001). Είναι προφανές ότι το επιγραφικό υλικό είναι απολύτως ανεπαρκές για οποιαδήποτε, πόσο μάλλον για ασφαλή συμπεράσματα.<br /><br />Επομένως, ποιες είναι οι μαρτυρίες που έχουμε για την Μακεδονική και οι οποίες έχουν προκαλέσει τόσες διχογνωμίες; Όσο κι αν προκαλεί εντύπωση, η βασική πηγή πληροφοριών για την Μακεδονική είναι οι λεξικογράφοι του Βυζαντίου, και ιδιαίτερα ο Ησύχιος (5ος αι. μ.Χ.), ο οποίος στην καταγραφή σπάνιων λέξεων που επιχείρησε περιέλαβε και μερικές χαρακτηρίζοντάς τες "Μακεδονικές". Πέρα από τους λεξικογράφους, διαθέτουμε και έμμεσες μαρτυρίες από αρχαίους συγγραφείς, με τις οποίες θα ασχοληθούμε πιο αναλυτικά παρακάτω. Εκ πρώτης όψεως, αυτή η έλλειψη υλικού οδηγεί χωρίς δυσκολία στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν (μέχρι στιγμής, τουλάχιστον) στοιχεία για τον χαρακτήρα της Μακεδονικής, καθώς οι πρωιμότερες καταγραφές λέξεων (και φυσικά όχι κειμένων), με την εξαίρεση των ελάχιστων επιγραφών και μεμονωμένων σχολίων στους ελληνιστικούς συγγραφείς, προέρχονται από τον 5ο αι. μ.Χ., πολλούς αιώνες (περίπου 10) μετά την πιθανή επιβολή της Αττικής ως επίσημης γλώσσας του Μακεδονικού βασιλείου. Γι’αυτό το λόγο, στην πρόσφατη εγκυκλοπαίδεια των αρχαίων γλωσσών (Woodard, 2004), που περιλαμβάνει γλώσσες από διάφορες οικογένειες, η Μακεδονική κατατάσσεται στις γλώσσες για τις οποίες δεν έχουμε αρκετά στοιχεία για να μπορέσουμε να τις κατατάξουμε («insufficiently attested languages»), όπως και η Θρακική και αρκετές άλλες. Και πραγματικά, από γλωσσολογική πλευρά, αυτή θα ήταν η ασφαλέστερη λύση, λόγω ακριβώς της έλλειψης στοιχείων. Όμως, πολλοί ?έλληνες- ερευνητές αναφέρονται στη Μακεδονική σαν μια αυταπόδεικτα ελληνική διάλεκτο, και παρόλο που ένα τέτοιο συμπέρασμα δεν είναι απίθανο, ωστόσο παραμένει εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχτεί με ασφάλεια.<br /><br />Τόσο οι "λέξεις" του Ησύχιου, όσο και οι έμμεσες μαρτυρίες των αρχαίων συγγραφέων, δεν επιτρέπουν την εξαγωγή συμπερασμάτων, ακόμα κι αν υποθέταμε ότι θα ήταν αρκετές για την κατηγοριοποίηση της Μακεδονικής. Οι "λέξεις" του Ησύχιου μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες (Brixhe & Panayotou, 1997, Woodard, 2004): α) Σε λέξεις που μοιάζουν πολύ με γνωστές αρχαίες ελληνικές λέξεις (π.χ. "κομμάραι", πβ. ΑΕ "κάμμαροι" = είδος αστακού). β) Σε λέξεις που δεν έχουν καμία αντίστοιχη λέξη στην ΑΕ (π.χ. "αλιή" = αγριογούρουνο) και γ) Σε λέξεις που πιθανόν να έχουν αντιστοιχία με ΑΕ λέξεις, αν και διαφοροποιούνται σημαντικά στην μορφο-φωνολογία τους (π.χ. "άδη", πβ. ΑΕ "αιθήρ"). Μολονότι η πρώτη κατηγορία είναι η πολυπληθέστερη, η ύπαρξη των δύο άλλων κατηγοριών δεν επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων με ασφάλεια, πόσο μάλλον όταν η καταγραφή αυτών των λέξεων είναι τόσο μεταγενέστερη του σταδίου που ενδιαφέρει κυρίως την σχετική γλωσσολογική έρευνα (κλασική και προ-κλασική περίοδος). Κι αυτό γιατί η σχετική πλειονότητα των εμφανώς "ελληνογενών" λέξεων μπορεί κάλλιστα να είναι το αποτέλεσμα της μερικής και ανεπαρκούς γνώσης των ελλήνων λεξικογράφων όσον αφορά τη Μακεδονική, ή της πολύ ισχυρής επιρροής άλλων Ελληνικών διαλέκτων, και κυρίως της Αττικής, στην Μακεδονική στους 10 αιώνες που μεσολάβησαν μέχρι την πρώτη καταγραφή Μακεδονικών λέξεων. Κατ’αυτόν τον τρόπο, το επιχείρημα ότι οι ξενικές λέξεις (κατηγορία β) αποτελούν δάνεια θα μπορούσε πολύ εύκολα να συμπεριλάβει και τις ελληνογενείς λέξεις, εφόσον δεν έχουμε καθόλου πληροφορίες για τα αρχαιότερα στάδια της Μακεδονικής, κυρίως πριν την επιβολή της Αττικής ως επίσημης γλώσσας.<br /><br />Όσον αφορά τις έμμεσες μαρτυρίες των αρχαίων, η εικόνα είναι ακόμα πιο θολή. Υπάρχουν αντικρουόμενες αναφορές σχετικά με την θέση της Μακεδονικής και των Μακεδόνων σε σχέση με τα υπόλοιπα ελληνικά φύλα: Από τη μία πλευρά, ο Ηρόδοτος λ.χ. αναφέρει ξεκάθαρα ότι το Μακεδονικόν και το Δωρικόν ήταν δύο διαφορετικές ονομασίες για το ίδιο έθνος (Ι, 56), ενώ ο Πολύβιος χαρακτηρίζει τους Μακεδόνες και τους Έλληνες "ομόφυλους" (Ιστορίαι, 9.37.7). Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αλέξανδρος Α΄ μπόρεσε να πάρει μέρος στους Ολυμπιακούς απλά και μόνο επειδή απέδειξε ότι κατάγεται από το Άργος (V, 22 / VIII, 137-9), ενώ και ο Πλούταρχος (Αντώνιος, 27. 3-4, κ.α.) αναφέρεται στη Μακεδονική σαν "ξεχωριστή" γλώσσα. Μάλιστα, δεδομένης της σχετικής ελευθερίας με την οποία οι αρχαίοι χαρακτήριζαν "βαρβάρους" άλλους λαούς, καθώς και της πρώιμης εισαγωγής της Αττικής ως επίσημης γλώσσας, αλλά και των πιθανών φωνολογικών ιδιαιτεροτήτων της Μακεδονικής, η αντικρουόμενη αυτή εικόνα είναι λίγο-πολύ αναμενόμενη.<br /><br />Η σύντομη έκθεση των σχετικών μαρτυριών μάλλον δικαιολογεί απόλυτα τον χαρακτηρισμό της Μακεδονικής ως γλώσσας με μη επαρκή στοιχεία για την κατηγοριοποίησή της: Άμεσες αρχαίες μαρτυρίες (επιγραφικές) είναι σχεδόν ανύπαρκτες, οι έμμεσες αρχαίες μαρτυρίες είναι σε μεγάλο βαθμό αντικρουόμενες (απηχώντας πιθανώς και την ίδια την αβεβαιότητα των αρχαίων σχετικά με τους Μακεδόνες), ενώ οι βασικές μαρτυρίες, δηλαδή οι λέξεις του Ησυχίου, είναι πολύ μεταγενέστερες, και αφορούν αποκλειστικά το λεξιλογικό επίπεδο, που αποτελεί το πιο επισφαλές επίπεδο για μια γλωσσολογική ανάλυση. Για παράδειγμα, αν υποθέταμε ότι ήμασταν Γάλλοι και είχαμε ένα σώμα δεδομένων της Αγγλικής που θα περιλάμβανε αρκετές λέξεις, θα μπορούσαμε εύκολα να υποθέσουμε ότι η Αγγλική είναι κάποια διάλεκτος της Γαλλικής, μια και η Αγγλική έχει χιλιάδες δάνεια από την Γαλλική λόγω της Νορμανδικής κατάκτησης και της μετέπειτα κυριαρχίας της Γαλλικής στο Αγγλικό έδαφος για κάποιους αιώνες. Ωστόσο, όπως είναι γνωστό, η Αγγλική ανήκει στις Δυτικές Γερμανικές (West Germanic) γλώσσες.<br /><br />Παρ’όλα αυτά, στην τελευταία αναλυτική και γλωσσολογικά σύγχρονη ιστορία της ελληνικής γλώσσας (Χριστίδης, 2001), η Παναγιώτου αναφέρει πως «σήμερα η Μακεδονική εξετάζεται συνήθως στο πλαίσιο των ελληνικών διαλέκτων, αυτό δεν σημαίνει ωστόσο ότι έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα». Βέβαια, από κει και πέρα, τα περισσότερα από τα προβλήματα αποσιωπώνται και η Μακεδονική εξετάζεται κανονικά στο πλαίσιο των ελληνικών διαλέκτων. Έτσι, μολονότι το διεθνές σκηνικό έχει πια διαφοροποιηθεί, και δεν «χρειάζεται» συστράτευση για το "Μακεδονικό" (όπως συνέβαινε στην περίπτωση του τόμου του 1992), η Μακεδονική εξακολουθεί να προσεγγίζεται με τρόπο μεροληπτικό.<br /><br />Με όσα αναφέρθηκαν δεν υποστηρίζουμε ότι η Μακεδονική δεν ήταν ελληνική ή οι Μακεδόνες δεν ήταν Έλληνες κλπ. Γιατί, φυσικά, όλο το ζήτημα για την Μακεδονική δεν θα είχε ανακύψει χωρίς την ανάγκη από το επίσημο ελληνικό κράτος να τονίζει σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και με όλους τους πιθανούς τρόπους ότι «η Μακεδονία ήταν και είναι ελληνική». Για παράδειγμα, η περίπτωση της Θρακικής ελάχιστα ενδιαφέρει, μολονότι είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι οι Θράκες δεν ήταν «ελληνικό» φύλο, κατοικούσαν εν μέρει και στην σημερινή ελληνική Θράκη και η γλώσσα τους πρέπει να ήταν μια Ινδο-ευρωπαϊκή γλώσσα, πιθανώς συγγενική με την Φρυγική. Προφανώς, η ξεχωριστή σημασία των αρχαίων Μακεδόνων έγκεται στις κατακτήσεις του Αλέξανδρου και στην δημιουργία των ελληνιστικών βασιλείων από τους διαδόχους του, γι’αυτό και η γλώσσα των προγόνων του Αλέξανδρου πρέπει να ήταν «οπωσδήποτε» ελληνική. Και μολονότι ο ίδιος ο Αλέξανδρος μπορεί να ένιωθε "Έλληνας", και δεν έχουμε λόγο να αμφισβητήσουμε τις σχετικές μαρτυρίες, ωστόσο αυτό δεν μας λέει πολλά σχετικά με το τι ένιωθαν οι Μακεδόνες του 6ου και 5ου αι π.Χ.. Επομένως, ξαναγυρίζοντας στο ζήτημα της Μακεδονικής, αυτό που υποστηρίζουμε είναι ότι η γλώσσα των Μακεδόνων πριν την επιβολή της Αττικής ως επίσημης γλώσσας του κράτους παραμένει άγνωστη: μπορεί πράγματι να ήταν μία διάλεκτος της Ελληνικής, ή μία γλώσσα συγγενική της Ελληνικής ή μία άλλη Ινδο-ευρωπαϊκή γλώσσα. Επιπλέον, η αντίληψη ότι η Μακεδονική πρέπει να ήταν μία διάλεκτος της Ελληνικής δεν θεμελιώνεται με ασφάλεια από τα υπάρχοντα στοιχεία, και είναι περισσότερο αποτέλεσμα ιδεολογικών και πολιτικών επιλογών, παρά γλωσσολογικών αναλύσεων. Σε κάθε περίπτωση, η πιθανότητα να είχε η Ελληνική συγγενικές γλώσσες, σε αντιστοιχία με όλες σχεδόν τις υπόλοιπες Ινδο-ευρωπαϊκές ομάδες γλωσσών (Κελτικές, Γερμανικές, Ιταλικές κλπ.), είναι πολύ μεγάλη, και μόνο σχετική έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι καμία γνωστή Ινδο-ευρωπαϊκή γλώσσα δεν φαίνεται να συγγενεύει στενά με την Ελληνική, με μόνη πιθανή εξαίρεση την Αρμενική, η οποία συγγενεύει έστω και σε μικρό βαθμό.<br /><br />Συνοψίζοντας, παρά τα ελάχιστα στοιχεία και τις αντικρουόμενες μαρτυρίες των αρχαίων πηγών, η ελληνική έρευνα (στο βαθμό που εξακολουθεί να ασχολείται με το ζήτημα) εξακολουθεί να θεωρεί ότι η Μακεδονική ήταν αναντίρρητα μία ελληνική διάλεκτος, βασιζόμενη στην ανάγκη να αποδείξει ότι η «δόξα» των αρχαίων Μακεδόνων ανήκει στην Ελλάδα και να «διαφυλάξει» τα εθνικά της σύνορα από πιθανούς εχθρούς. Όλα αυτά είναι κατανοητά, και επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες (βλ. λ.χ. Barbour & Carmichael, 2000: "Language and Nationalism in Europe"), ωστόσο ανήκουν εξ ολοκλήρου στον χώρο της κρατικής ιδεολογίας και της πολιτικής εν γένει και μικρή σχέση έχουν με την γλωσσολογική έρευνα και τις μαρτυρίες. Και πραγματικά προδίδουν έναν περισσότερο ή λιγότερο κρυφό φανατισμό, αφού η γλώσσα που μιλούσαν οι Μακεδόνες του 6ου ή του 5ου ή και του 4ου αι. π.Χ., όποια κι αν ήταν, δεν αλλάζει ουσιαστικά καθόλου την εικόνα για την διάδοση της ελληνικής ως lingua franca στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου κατά την ελληνιστική περίοδο, που προφανώς αποτελεί και το σημαντικό στοιχείο «εθνικής υπερηφάνειας». Αλλά ο εθνικιστικός φανατισμός δεν σχετίζεται στενά με την επιστημονική έρευνα, παρά μόνο με την "κατάλληλη" έρευνα που επιβεβαιώνει τις βασικές του αρχες.<br /><br />Θοδωρής Μαρκόπουλοςανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com35tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-89551513131925252572008-02-21T19:39:00.004+02:002008-02-21T19:49:58.988+02:0022/2: Εκδήλωση για το 132ο Δημοτικό της Γκράβας<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLwiYspYWZHVboWh-cKr00F_6eeR9287F92uBKRzzGzmKPF4eXOq9Nk8nfyNo-xVXXDJEQKJw8k8BQEzsDMSIFgzPo24kAV-lCNtCO6_Zo3-obbAnsDuayKOuBdcO_VvT7jina/s1600-h/ekdilosi.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLwiYspYWZHVboWh-cKr00F_6eeR9287F92uBKRzzGzmKPF4eXOq9Nk8nfyNo-xVXXDJEQKJw8k8BQEzsDMSIFgzPo24kAV-lCNtCO6_Zo3-obbAnsDuayKOuBdcO_VvT7jina/s400/ekdilosi.jpg" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5169490837423060066" /></a><br /><br /><blockquote><br />Η ομάδα δασκάλων «<span style="font-weight:bold;"><a href="http://tsamadou13.gr/keimena/piso-thrania">Τα Πίσω Θρανία</a></span>» του Δικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών διοργανώνουν την <span style="font-weight:bold;">Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου</span> στις 7 μ.μ <a href="http://diktio.org/anakoinwseis2.php?id=653">εκδήλωση – συζήτηση</a> με θέμα: «Για ένα σχολείο χωρίς σύνορα. Πώς η διδασκαλία των μητρικών γλωσσών και η προσευχή προκαλούν ρωγμές στο εκπαιδευτικό σύστημα - Το παράδειγμα του 132ου Δημοτικού Σχολείου της Γκράβας».<br /><br />Γιατί το σχολείο της Γκράβας προκάλεσε την αντίδραση του ΥΠΕΠΘ;<br /><br />Γιατί μετά από 9 χρόνια καταργούνται ριζοσπαστικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις;<br /><br />Στην εκδήλωση θα μιλήσουν ο πανεπιστημιακός Γ. Τσιάκαλος, η δικηγόρος Γ. Κούρτοβικ και οι εκπαιδευτικοί του 132ου Δημοτικού Σχολείου.<br /><br />Θα παρέμβουν εκπρόσωποι της ΔΟΕ, της ΟΛΜΕ, του ΚΕΜΕΤΕ, του φόρουμ μεταναστών και των εκπαιδευτικών περιοδικών.<br /><br />Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα της Ε.Σ.Η.Ε.Α. (Ακαδημίας 20).<br /><br /></blockquote>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-83646835445935829452008-02-17T12:38:00.007+02:002008-02-17T12:59:38.239+02:00Βιβλιοπαρουσίαση 23/2: Νίκος Σαραντάκος, Γλώσσα Μετ' Εμποδίων<div style="text-align: center;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5i1_Spvs7R3iBMBuB6o_eeQ9gPz4P1N2swtKXrD3DlWQ3v71Zyxb0XSDClAaqfsV1rN-vfQS1qJ8gIzIVAArzVsexQhoVaxekWb-_AUZSkheO4Xwn64c9__P1i5kUDB-JHlTS/s1600-h/image001.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5i1_Spvs7R3iBMBuB6o_eeQ9gPz4P1N2swtKXrD3DlWQ3v71Zyxb0XSDClAaqfsV1rN-vfQS1qJ8gIzIVAArzVsexQhoVaxekWb-_AUZSkheO4Xwn64c9__P1i5kUDB-JHlTS/s400/image001.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5167898413873558610" border="0"></a><br /></div><br /><div style="text-align: center;">Νίκος Σαραντάκος<br /><br /><a href="http://www.sarantakos.com/language/metempodion.html">Γλώσσα μετ’ εμποδίων</a><br />Συμβολή στη χαρτογράφηση του γλωσσικού ναρκοπεδίου<br /><br />Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα, Οκτώβριος 2007<br />σελ. 374, λιανική τιμή 20,90 €<br />ISBN 978-960-8219-49-6<br /></div><br />Το βιβλίο του Νικου Σαραντάκου, <font style="font-style: italic;">Γλώσσα μετ' εμποδίων</font>, θα παρουσιαστεί το <font style="font-weight: bold;">Σάββατο 23 Φεβρουαρίου</font> στις 12 το μεσημέρι στο βιβλιοπωλείο Ιανός (οδός Σταδίου, Αθήνα). Θα μιλήσουν: <a href="http://www.aegean.gr/social-anthropology/canakis/Personal%20Info/Information.htm">ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΝΑΚΗΣ</a>, πανεπιστημιακός- γλωσσολόγος, ΝΙΚΟΣ ΛΙΓΓΡΗΣ, λεξικογράφος- μεταφραστής, ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ, κριτικός, και ο συγγραφέας.<br /><br />Από το <a href="http://www.sarantakos.com/language/deltio.html">δελτίο τύπο του εκδοτικού οίκου</a>:<br /><br /><blockquote><br />Είναι άραγε αλήθεια ότι η ελληνική γλώσσα έχει 6 εκατομμύρια λέξεις; Ότι είναι γλώσσα πρωτογενής και νοηματική και ότι οι υπολογιστές του μέλλοντος θα λειτουργούν μόνο με αρχαία ελληνικά; Είναι αλήθεια ότι οι περισσότερες αγγλικές λέξεις είναι ομηρικές και ότι τα ελληνικά έχουν φτάσει μέχρι και στα νησιά του Ειρηνικού ωκεανού; Είναι τάχα αγράμματος όποιος λέει «παν μέτρον άριστον» και όποιος παραπέμπει «στις καλένδες»; Ποια τιμωρία αξίζει σε όποιον γράφει «έωλος» και «ευχαριστώ όλους όσους με βοήθησαν»; Πρέπει άραγε να ξεχάσουμε τη σχολική ορθογραφία και ν’ αρχίσουμε να γράφουμε τσηρώτο, αγώρι, τσαννάκι; Είναι αλήθεια ότι το πολυτονικό έχει άφταστη ακρίβεια και ότι το μονοτονικό επιβλήθηκε άγρια μεσάνυχτα από μια δράκα επίορκων βουλευτών;<br /><br />Απαντώντας σ’ αυτά και σε άλλα ερωτήματα, ο Νίκος Σαραντάκος, παλιός εργάτης της τυπωμένης λέξης και μπαρουτοκαπνισμένος στα ιντερνετικά μετερίζια, θα σας βοηθήσει να βρείτε το δρόμο σας μέσα στο γλωσσικό ναρκοπέδιο της πραγματικότητας του 21ου αιώνα, χωρίς να σας παρασύρουν οι Σειρήνες των γλωσσικών μύθων και δείχνοντάς σας πώς να πολεμήσετε τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες της λαθοθηρίας και του ευπρεπισμού. Στο τέλος της διαδρομής, σας περιμένει περιήγηση στο πολύχρωμο παζάρι της νεοκαθαρεύουσας.<br /><br />Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο www.sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).</blockquote><br /><br />Για περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο και τη βιβλιπαρουσίαση επισκεφτείτε τη <a href="http://www.sarantakos.com/language/metempodion.html">σελίδα του συγγραφέα</a>.ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-61662071322604357222008-02-14T19:58:00.003+02:002008-02-14T20:02:48.813+02:0015/2: Ανοιχτή συζήτηση του Παιδαγωγικού Ομίλου για τις εξελίξεις στο 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών<span style="font-weight:bold;">Παρασκευή 15 Φλεβάρη</span>, 6.30μμ, στα γραφεία της ΔΟΕ, Ξενοφώντος 15α, Σύνταγμα<br /><br /><span style="font-style:italic;"><blockquote>"Ο <a href="http://www.paremvasis.gr/po/index.html">Παιδαγωγικός Όμιλος </a>των Παρεμβάσεων – Συσπειρώσεων ΠΕ, <a href="http://www.paremvasis.gr/news/index.php?option=com_content&task=view&id=66&Itemid=1">οργανώνει ανοιχτή συζήτηση</a> για τις πρόσφατες εξελίξεις στο 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών. Όλα όσα συμβαίνουν στο 132ο Δ.Σ. Αθηνών, με την ευθύνη και την κάλυψη των οργάνων της διοίκησης, εγείρουν σοβαρά ζητήματα για τον πολιτικό προσανατολισμό και την ιδεολογική κατεύθυνση της ασκούμενης εκπαιδευτικής πολιτικής, στα οποία δεν πρόκειται να μείνουμε απαθείς. Η επιχείρηση ακύρωσης του παιδαγωγικού έργου και των παιδαγωγικών δραστηριοτήτων της σχολικής κοινότητας του 132ου Δ. Σχολείου Αθηνών δεν πρέπει να περάσει. Σε αυτή την κατεύθυνση, δε θα σταματήσουμε τη δράση για να σπάσει στην πράξη και να μην επιβληθεί στην εκπαίδευση ο νεοσυντηρητικός χειμώνας του αναχρονισμού και του νεοεπιθεωρητισμού."</blockquote></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-49555686034605821482008-01-18T20:00:00.000+02:002008-02-09T20:06:40.601+02:00Συνέντευξη της διευθύντριας του 132ου Δημοτικού που απομακρύνθηκεΤο 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών στο σχολικό συγκρότημα της Γράβας έχει απασχολήσει και παλαιότερα τις "ανορθογραφίες" (<a href="http://anorthografies.blogspot.com/2007/05/132.html">132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Γκράβα) και οι μετανάστες μαθητές του</a>, <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2007/05/4.html">4 Ιουνίου: Συζήτηση για τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των μεταναστών στο ελληνικό σχολείο</a>) για την πρωτοπόρα και παραδειγματική δράση του στην προώθηση της γλωσσικής εκπαίδευσης των μεταναστών πρώτης και δεύτερης γενιάς χάρη στις προσπάθειες δασκάλων με αποφασιστικότητα και γνώσεις. Πρόσφατα όμως η δράση αυτή αντί να γενικευτεί και στα άλλα σχολεία και να κατοχυρωθεί νομικά -και άρα και σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο- υπήρξε θύμα του θεσμικού ρατσισμού του κράτους με την απομάκρυνση από τη διεύθυνσή τουτης Στέλλας Πρωτονοταρίου, διευνθύντριας του σχολείο ως τότε και από τους πρωταγωνιστές στις προσπάθειες του σχολείου. Όπως αποδείχτηκε ο διωγμός αυτός σηματοδότησε μια απόπειρα παρεμπόδισης και σταματήματος των δράσεων του σχολείου. Οι "ανορθογραφίες" πήραν με ιμέιλ συνέντευξη από την Πρωτονοταρίου σχετικά με το σχολείο, τις δράσεις του, το δικό της διωγμό, αλλά και τη γλωσσική εκπαίδευση των μεταναστών γενικότερα.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Ποια είναι η κατάσταση στο 132ο Δημοτικό Σχολείο; Ποιές γλώσσες μιλούν οι μαθητές και οι μαθήτριες, αλλά και οι γονείς τους;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Το 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών ανήκει στο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας, το μεγαλύτερο της χώρας, στο κέντρο της Αθήνας. Στην Γκράβα βρίσκονται 22 σχολεία, νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια, EΠΑΛ, ΕΠΑΣ, ΙΕΚ, στα οποία φοιτούν περίπου 4500 μαθητές/μαθήτριες. Το συγκεκριμένο σχολείο συστεγάζεται με το 112ο Δημοτικό και δύο νηπιαγωγεία, λειτουργεί σε βάρδια (μια εβδομάδα πρωί, μια απόγευμα) και οι κτιριακές του υποδομές είναι σε κακή κατάσταση.<br /><br />Τα παιδιά, στην πλειονότητά τους μετανάστες (72%), προέρχονται κυρίως από Αλβανία, αλλά και από άλλες χώρες: Αίγυπτο, Σουδάν, Νιγηρία, Ιράν, Πολωνία, Ρωσία, Ουκρανία, Μολδαβία, Γεωργία, Βουλγαρία. Η γλώσσα που μιλούν στο σπίτι και επικοινωνούν με τους γονείς τους είναι κυρίως η μητρική τους γλώσσα, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούν και την ελληνική. Όπως αναφέρουν πολλοί γονείς η επικοινωνία τους συχνά γίνεται με τη χρησιμοποίηση λέξεων συγχρόνως και από τις δύο γλώσσες. Εξαρτάται από την περίσταση. Υπάρχουν και παιδιά γεννημένα στην Ελλάδα που μιλούν κυρίως την ελληνική γλώσσα γνωρίζοντας ελάχιστα ή και καθόλου τη μητρική τους γλώσσα.<br /><br />Οι περισσότεροι γονείς στο σπίτι μιλούν κυρίως τη γλώσσα τους. Αρκετοί από αυτούς μπορούν να επικοινωνούν προφορικά στην ελληνική γλώσσα, όμως δυσκολεύονται ή δεν μπορούν να διαβάσουν και να γράψουν. Κάποιοι άλλοι τη γνωρίζουν ελάχιστα και κάποιοι άλλοι καθόλου. Αυτό συμβαίνει περισσότερο με τις γυναίκες που δεν εργάζονται ή έχουν έρθει πρόσφατα στην Ελλάδα. Λίγοι είναι οι γονείς που γνωρίζουν και χρησιμοποιούν καλά στο γραπτό και προφορικό τους λόγο τα ελληνικά.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Τι δράσεις είχαν αναλάβει οι δάσκαλοι στο σχολείο τόσο για τη γλωσσική εκπαίδευση των μεταναστών και των παιδιών τους αλλά και πέρα από τα γλωσσικά θέματα;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Ενδεικτικές δράσεις που αφορούν συνολικά τη σχολική κοινότητα:<br /><br /><br />-Μαθήματα μητρικής γλώσσας για τους μαθητές/μαθήτριες που οι γονείς τους εκδήλωσαν την επιθυμία τα παιδιά τους να μάθουν τη μητρική τους γλώσσα (διδασκαλία αλβανικής γλώσσας για έξι χρόνια, αραβικής γλώσσας για δύο χρόνια).<br /><br />-Αξιοποίηση της γλώσσας και της κουλτούρας που μεταφέρουν τα παιδιά από τις πατρίδες τους σε κάθε ευκαιρία, π.χ. στα μαθήματα, τις εθνικές γιορτές ή σε άλλες εκδηλώσεις.<br /><br />-Μαθήματα ελληνικής γλώσσας στους μετανάστες γονείς των σχολείων/νηπιαγωγείων της Γκράβας.<br /><br />-Πολύγλωσσες ανακοινώσεις.<br /><br />-Στις συναντήσεις γονέων παράλληλη μετάφραση στις γλώσσες όσων γονέων δυσκολεύονταν να επικοινωνήσουν στα ελληνικά.<br /><br />-Αντικατάσταση στην πρωινή προσευχή του «Πάτερ ημών» με ποίημα-προσευχή του Γ. Ρίτσου από το Πρωινό Άστρο, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν όλα τα παιδιά.<br /><br />-Επιμορφωτικές συναντήσεις και εργαστήρια Ελλήνων και μεταναστών γονέων με θέματα που οι ίδιοι επέλεγαν σχετικά με την ενίσχυση του γονικού τους ρόλου.<br /><br />-Σύνδεση των οικογενειών των μαθητών/μαθητριών και του σχολείου με υπηρεσίες και υποστηρικτικές δομές υγείας.<br /><br />-Ενδοσχολική επιμόρφωση των δασκάλων με θεματολογία που επιλέξαμε από κοινού και αφορούσε ανάγκες και προβλήματα στη καθημερινότητά μας στο σχολείο.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Πώς προέκυψαν αυτές οι δράσεις; Ποιες συνθήκες ευνόησαν να παρθούν αυτές οι πρωτοβουλίες στο συγκεκριμένο σχολείο από τα τόσα με πολλούς μαθητές που δεν έχουν για μητρική γλώσσα τα ελληνικά;<br /><span class="fullpost"><br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Στο σχολείο συζητούσαμε προβλήματα που προέκυπταν από την ανομοιογένεια των παιδιών μέσα στις τάξεις, φαινόμενα ξενοφοβίας που εκδηλώνονταν ανάμεσα στους γονείς, επιθετικότητας και σχολικής βίας ανάμεσα. Επίσης βλέπαμε ότι εμείς οι εκπαιδευτικοί για να τα καταφέρουμε είχαμε ανάγκη από επιμόρφωση εστιασμένη στις συγκεκριμένες ανάγκες μας.<br /><br />Στην πορεία, οι ίδιοι οι γονείς άρχισαν να εκφράζουν τις δικές τους ανάγκες. Για παράδειγμα οι μετανάστες γονείς εξέφρασαν την επιθυμία τους να μάθουν οι ίδιοι ελληνικά για να μπορούν να επικοινωνούν με το σχολείο και την ελληνική κοινωνία και κυρίως να βοηθούν τα παιδιά τους στα μαθήματα. Παράλληλα επιθυμούσαν να διδαχτούν και τα παιδιά τους τη μητρική τους γλώσσα.<br /><br />Με τα προγράμματα Ολυμπιακής Παιδείας (2002- 2003 και 2003-2004) καταφέραμε να υλοποιηθούν όλες αυτές οι δράσεις, από τις οποίες κάποιες είχαν ήδη ξεκινήσει (σχ. έτος 1999-2000). Σημαντικός επίσης παράγοντας που βοήθησε στην υλοποίησή τους ήταν η λειτουργία του Συλλόγου Διδασκόντων και η καλή συνεργασία μας, το δημοκρατικό κλίμα στο σχολείο, η εμπιστοσύνη, η υποστήριξη και η σχέση που σιγά-σιγά αναπτύχθηκε ανάμεσά μας, η ανάγκη νέων εκπαιδευτικών προσεγγίσεων που κινούσαν το ενδιαφέρον μας, η αγωνία μας για να βρεθούν λύσεις, ο κοινός μας στόχος.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Είχαν οι δράσεις αυτές την υποστήριξη των Ελλήνων και μεταναστών μαθητών και γονιών;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Στην αρχή υπήρξαν από κάποιους Έλληνες γονείς και δασκάλους αντιδράσεις, που εκφράστηκαν έντονα μόνο από ελάχιστους γονείς π.χ. στην πρώτη συνάντηση γονέων (το 1999) όταν χρησιμοποιήσαμε μεταφραστή για την αλβανική γλώσσα, κάποιες Ελληνίδες μαμάδες αποχώρησαν. Στην πορεία οι πιο πολλοί Έλληνες γονείς, όσον αφορά τις δράσεις που γίνονταν στο σχολείο για τους μετανάστες και τα παιδιά τους, όχι απλά πείστηκαν αλλά και ήταν υποστηρικτικοί. Πάντα βέβαια υπήρχαν μεμονωμένες περιπτώσεις Ελλήνων γονέων που διαφωνούσαν. Επειδή όμως τόσο οι ίδιοι όσο και τα παιδιά τους ήταν ευχαριστημένα από τη συνολικότερη δουλειά του σχολείου, αν και εξέφραζαν τις ανησυχίες τους, δεν δημιουργούσαν προβλήματα.<br /><br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Ποια ήταν ως σήμερα η στάση των διαδοχικών Υπουργών Παιδείας απέναντι στις διαπολιτισμικές δράσεις που είχαν αναλάβει οι δάσκαλοι του σχολείου;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Οι ίδιοι οι Υπουργοί Παιδείας δε νομίζω ότι ξέρουν τι ακριβώς συμβαίνει στα σχολεία μας. Και φοβάμαι ότι το ενδιαφέρον όλων ξεκινά όταν κάτι δημοσιοποιείται κυρίως με αρνητικό τρόπο. Στο Παγκράτι π.χ., αν εφαρμόζονταν στο παρελθόν αποτελεσματικά προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης και μάλιστα με διεθνείς βραβεύσεις όπως έγινε στο σχολείο μας (132ο) κανείς δε θα έδινε σημασία. Από τη στιγμή που έγιναν καταστροφές και έπρεπε να βρουν τον ένοχο ανάμεσα στους έφηβους μαθητές και όχι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις προσδοκίες των σύγχρονων παιδιών, όλοι κινητοποιήθηκαν.<br /><br />Η στάση γενικά του Υπουργείου Παιδείας και της διοίκησης σχετικά με τις δράσεις που εφαρμόζονταν στο 132ο πέρασε διάφορες φάσεις και είχε μέχρι πρότινος επίκεντρο τα μαθήματα αλβανικής γλώσσας. Συγκεκριμένα, όταν έμαθαν για τα μαθήματα αλβανικών στα παιδιά, ανησύχησαν ζητώντας διευκρινίσεις. Στην πορεία, αφού έλεγξαν το πρόγραμμα Ολυμπιακής Παιδείας και τις συμβάσεις που από κοινού είχαμε υπογράψει, ησύχασαν. Στη φάση εκείνη ο προϊστάμενος ήταν ένας προοδευτικός εκπαιδευτικός, ο κ. Κ. Τρίχας, με ευρύτερες πολιτικές και παιδαγωγικές αντιλήψεις και τον αισθανόμασταν κοντά μας.<br /><br />Τα προβλήματα άρχισαν αργότερα, με την αλλαγή της κυβέρνησης, όταν ο Υπουργός Παιδείας της Αλβανίας ζήτησε να επισκεφτεί το σχολείο. Μπήκαν από τη διοίκηση ζητήματα σοβαρά σχετικά με τη νομιμότητα ενός προγράμματος που είχε λήξει. Εμείς, ως Σύλλογος Διδασκόντων, πάντα εγγράφως αρνιόμασταν τη διακοπή του, θεωρώντας ότι ένα πρόγραμμα που είχε εγκριθεί επανειλημμένα, είχε χρηματοδοτηθεί και εφαρμόστηκε με επιτυχία στη σχολική κοινότητα, ήταν νόμιμο. Παράλληλα, ψάχναμε τρόπους για την επανέγκριση κάποιων δραστηριοτήτων που ζητούσε ο Σχολικός Σύμβουλος και η διοίκηση.<br /><br />Στη συνέχεια, προστέθηκε το ζήτημα της πρωινής προσευχής. Αν και η παρέμβασή μας ήταν μικρή, απλά έδινε τη δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να προσεύχονται, οι αντιδράσεις από λίγους Έλληνες γονείς, από την τοπική εκκλησία και τη διοίκηση ήταν άμεσες και θα έλεγα έντονες.<br /><br />Με πολλή προσπάθεια βέβαια φάνηκε ότι τα πράγματα κυλούσαν και είχαμε βρει τρόπους επίλυσης των προβλημάτων που είχαν προκύψει. Όμως οι κρίσεις Διευθυντών έδειξαν ότι κάναμε λάθος.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Η απομάκρυνσή σου από τη θέση της διευθύντριας του σχολείου είχε ως κύριο στόχο να βολευτεί κάποιο "γαλάζιο παιδί" ή ήταν μια συνειδητή προσπάθεια να μπει ένα τέλος στις δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν όσο ήσουν διευθύντρια, ιδιαίτερα στη διδασκαλία της αλβανικής γλώσσας στους μαθητές και τις μαθήτριες αλβανικής καταγωγής;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Όχι, δε βολεύτηκε κανένα γαλάζιο ή πράσινο παιδί ή κάποιος της συνδικαλιστικής ελίτ. Εξάλλου έγινα ξανά διευθύντρια. Η απομάκρυνσή μου από το σχολείο και η αντικατάστασή μου από κάποιον, ο οποίος όχι απλά διαφωνεί, αλλά στόχος του ήταν, με την άφιξή του στο σχολείο, να σταματήσουν όλες οι δραστηριότητες που αφορούσαν τους μετανάστες μαθητές και γονείς, ήταν μια προσχεδιασμένη απόφαση της διοίκησης.<br /><br />Οι δάσκαλοι του σχολείου θα αγωνίζονταν με τον πιο έντονο τρόπο να συνεχίσουν την εφαρμογή όλων των δράσεων και χωρίς εμένα, όπως και τελικά έγινε, όμως αρκετές απ’ αυτές θα σταματούσαν ή πολύ γρήγορα θα εκφυλίζονταν. Κι αυτό γιατί, για να πετύχουν συνολικά και να έχουν αποτελεσματικότητα, προϋποθέτουν ένα διαφορετικό κλίμα στο σχολείο και στηρίζονται στην συνεργασία του διευθυντή και των εκπαιδευτικών. Είναι δουλειά ομάδας και χρειάζονται κόπο, χρόνο, ρίσκο και κυρίως ψυχή.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Τι έχει γίνει με τις πρωτοποριακές δραστηριότητες του σχολείου σήμερα που έχεις απομακρυνθεί από τη διεύθυνσή του;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου με φοβερές προσπάθειες, μέσα σε ένα δύσκολο κλίμα, συχνά με απειλές πειθαρχικού, κατάφεραν να συνεχίσουν κάποιες δραστηριότητες. Κάποιες άλλες ανεστάλησαν ή, λόγω της κρίσης των διευθυντών, δεν ξεκίνησαν καθόλου.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Το εκπαιδευτικό κίνημα, η τοπική σχολική κοινότητα και έστω κάποιοι πολιτικοί φορείς στάθηκαν αλληλέγγυοι και διαμαρτυρήθηκαν για την απομάκρυνσή σου και το σταμάτημα των πρωτοβουλιών;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Ναι. Επειδή εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια ατομική περίπτωση, όπως τις πολλές που συνέβησαν και καταγγέλθηκαν στις κρίσεις διευθυντών, αλλά με μια πολιτική δίωξη ενός σχολείου που εκφράστηκε με την απομάκρυνσή μου, η κινητοποίηση ήταν μεγάλη και υπήρξαν σοβαρές αντιδράσεις από πολλούς φορείς και σε διάφορα επίπεδα. Αντέδρασαν εκτός από την σχολική κοινότητα, πολιτικά κόμματα, πανεπιστημιακοί, το συνδικαλιστικό κίνημα, έγιναν ερωτήσεις στη Βουλή, ασχολήθηκαν τα ΜΜΕ. Η σημαντικότερη όμως και χαρακτηριστικότερη αντίδραση έγινε από το Σύλλογο Διδασκόντων και το Σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του σχολείου και εκφράστηκε όχι μόνο με γραπτά κείμενα διαμαρτυρίας αλλά με την προσωπική παρουσία σχεδόν όλων των μελών τους στη διοίκηση (Περιφερειακό Διευθυντή, Διευθύντρια Α΄ Διεύθυνσης Αθήνας, Προϊστάμενο 4ου Γραφείου) για τη διεκδίκηση της επιστροφής μου, ώστε να συνεχιστεί η δουλειά που γίνεται στο σχολείο.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Γιατί είναι τελικά σημαντικό να διδάσκονται τα παιδιά των μεταναστών τη μητρική τους γλώσσα;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Πολύ επιγραμματικά θα αναφέρω απόφαση της UNESCO που αφορά το δικαίωμα των παιδιών στη μητρική τους γλώσσα και κάποιους λόγους που το επιβάλλουν: «από ψυχολογική άποψη, η μητρική γλώσσα είναι το πιο σημαντικό σύστημα για τον άνθρωπο που του δίνει τη δυνατότητα να εκφράζεται και να κατανοεί. Από κοινωνική άποψη, μέσα από αυτήν ταυτίζεται με τα μέλη της κοινότητας καταγωγής του και από παιδαγωγική άποψη η μητρική γλώσσα συμβάλλει, λόγω της οικειότητας του παιδιού με αυτήν, στην καλύτερη προσαρμογή στη μαθησιακή διαδικασία». Παράλληλα, θα πρόσθετα και άλλους γενικότερους λόγους που αφορούν όλους μας, και τα παιδιά ως πολίτες του μέλλοντος, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι η καλλιέργεια των μητρικών γλωσσών εξασφαλίζει τη διατήρηση και τη συνέχειά τους. Είναι προφανές ότι εδώ δεν εκφράζω προσωπικές απόψεις αλλά επιστημονικές παραδοχές ερευνών γύρω από αυτά τα ζητήματα τα οποία αποδεικνύουν την σημασία της διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας για τα παιδιά των μεταναστών.<br /><br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Πολλά παιδιά μεταναστών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα ή έχουν έρθει σε πολύ μικρή ηλικία μιλούν καλύτερα τα ελληνικά από τη γλώσσα των γονιών τους, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί και δική τους μητρική γλώσσα. Ποιά είναι η σημασία για αυτά ειδικά τα παιδιά να μάθουν τη μητρική γλώσσα των γονιών τους;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Οι επιστημονικές παραδοχές μιλούν για σεβασμό και υποστήριξη και των δύο γλωσσών των παιδιών, αφού αναφερόμαστε σε δίγλωσσα παιδιά. Νομίζω ότι τα παιδιά των μεταναστών έχουν ισχυρές συναισθηματικές αναφορές στη μητρική τους γλώσσα.<br /><br />Χωρίς τη μητρική γλώσσα των γονιών τους, γιατί σίγουρα οι γονείς δεν την έχουν εγκαταλείψει και για αντικειμενικούς λόγους αλλά κυρίως για λόγους προσωπικούς-συναισθηματικούς, πώς θα έχουν τα παιδιά πρόσβαση στον κόσμο των γονιών τους, στην κουλτούρα τους, στους δικούς τους ανθρώπους που άφησαν πίσω στην πατρίδα; Πολλά από τα παιδιά που συμμετείχαν στα μαθήματα μητρικής γλώσσας, όπως μας είπαν τα ίδια, ήθελαν να μιλήσουν στο τηλέφωνο ή να αλληλογραφήσουν με τους παππούδες και τους συγγενείς που άφησαν πίσω και δυσκολεύονταν ή στις διακοπές στην πατρίδα τους ήταν δύσκολο να συνεννοηθούν και να κάνουν φίλους.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Είναι κάτι θετικό, αποτελεί κίνητρο για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας η προϋπόθεση γνώσης της για τη χορήγηση "άδειας επί μακρόν διαμένοντος" σε μετανάστες, όπως θεσμοθετήθηκε με το μεταναστευτικό νόμο του 2005;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Η γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής για τους μετανάστες είναι σίγουρα απαραίτητο εφόδιο για να μπορούν όχι μόνο να επικοινωνούν με την κοινότητα, το σχολείο, τις δημόσιες αρχές, αλλά και να έχουν τη δυνατότητα και την ευχέρεια να φτιάχνουν τα χαρτιά τους, να διαβάζουν νόμους και διατάγματα που τους αφορούν, να διεκδικούν όταν παραβιάζονται κάποια δικαιώματα δικά τους ή των παιδιών τους.<br /><br />Βέβαια διαφωνώ με το γεγονός ότι αυτό είναι προϋπόθεση για την παραμονή τους στην Ελλάδα, αφού θα είναι μια ακόμα αφορμή για την ευκολότερη απέλασή τους.<br /><br />Βέβαια ενώ η ελληνική Πολιτεία έχει την απαίτηση να γνωρίζουν οι μετανάστες την ελληνική γλώσσα, στην πραγματικότητα τους αφαιρεί τις πρακτικές δυνατότητες και τις προϋποθέσεις να τη μάθουν. Για παράδειγμα σε ποιες αίθουσες θα γίνεται η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας; Θέμα για το οποίο έχουν γίνει επερωτήσεις στη Βουλή.<br /><br />Για τις γυναίκες οι οποίες δεν εργάζονται και που πολλές από αυτές λόγω πολιτισμικών, θρησκευτικών ή πρακτικών λόγων (μητέρες με την ευθύνη των παιδιών και της οικογένειας, χωρίς ελεύθερο χρόνο κ.ά.) είναι σχεδόν αδύνατον να έχουν πρόσβαση στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας τι γίνεται; Το σχολείο π.χ. είναι ο χώρος, ο οποίος προσφέρεται για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας για όλους τους γονείς. Όταν αυτό γίνεται πράξη, εφευρίσκονται τρόποι, ώστε τέτοιες προσπάθειες να διακόπτονται βίαια. Δεν είναι αυτό υποκριτικό;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Πώς θα έβλεπες τη λειτουργία κρατικών ΜΜΕ, την ανάρτηση πινακίδων και την παροχή υπηρεσιών από το δημόσιο και στις γλώσσες των μεταναστών;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Είναι το λιγότερο που θα μπορούσε να κάνει μια πολυπολιτισμική κοινωνία για τους πολίτες της, γιατί πολίτες της είναι και οι μετανάστες. Τέτοια μέτρα θα βοηθούσαν με έμπρακτο τρόπο στην ομαλότερη ένταξη των μεταναστών, αφού θα ήταν ένα δείγμα αποδοχής και υποστήριξης από μια πολιτεία και ένα λαό που στην κουλτούρα και τον πολιτισμό του η αλληλεγγύη και ο σεβασμός του ξένου θα έπρεπε να κατέχουν ιδιαίτερη θέση. Και δε θα βοηθούσε μόνο στην υποστήριξη των ξένων; αλλά και θα άμβλυνε σιγά-σιγά ξενοφοβικές αντιλήψεις από τους Έλληνες πολίτες. Εξάλλου υπάρχουν υπηρεσίες όπως οι τράπεζες που χρησιμοποιούν, φυσικά για λόγους εκσυγχρονισμού και μικρότερου κόστους, την αλβανική και τη ρώσικη γλώσσα στο ATM.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Πρωτοβουλίες δασκάλων με στήριξη και αποδοχή από την τοπική σχολική κοινότητα μπορούν τελικά να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα αν δεν κατοχυρωθούν και νομικά, αν δεν επηρεάσουν τους συσχετισμούς στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Νομίζω ότι παρόμοιες πρωτοβουλίες, επειδή εκφράζουν αιτήματα που έχουν ωριμάσει, μπορεί να χρησιμοποιηθούν μόνον ως προτάσεις για αλλαγές που είναι αναγκαίες. Αν δεν γίνουν αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος με στόχο τη νομική κατοχύρωσή τους, αν δηλαδή τελικά δεν κατοχυρωθούν νομικά, είναι αδύνατον να διαρκέσουν. Από τη στιγμή που θα στηρίζονται σε ατομικές πρακτικές και αντιλήψεις και θα εξαρτώνται προσωπικά από δασκάλους και διευθυντές, έστω κι αν έχουν μια ευρύτερη αποδοχή, είναι δύσκολο να γενικευτούν και αδύνατον να επιβιώσουν.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Τι υποστήριξη έχει αποσπάσει ως τώρα η πρωτοβουλία που ξεκίνησαν τον Ιούνιο τα Πίσω Θρανία και το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών για τη θεσμοθέτηση της διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας των μεταναστών στο ελληνικό σχολείο; Το αίτημα μπαίνει σήμερα περισσότερο στην ατζέντα του εκπαιδευτικού κινήματος και των μεταναστευτικών οργανώσεων, αλλά και των πολιτικών φορέων;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Νομίζω, ναι. Είναι ένα πρόβλημα που ενώ απασχολούσε και υπήρχε η ανάγκη διεκδίκησής του δεν είχε καν εκφραστεί. Δεν είχε απασχολήσει στα σοβαρά ούτε το εκπαιδευτικό κίνημα ούτε την ελληνική κοινωνία. Και σίγουρα δεν αναφέρομαι σε μεμονωμένες περιπτώσεις εκπαιδευτικών ή οργανώσεων όπως τα Πίσω Θρανία ή το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών.<br /><br />Μόνο που το αίτημα αυτό είναι αναγκαίο να συνοδεύεται και με ένα ακόμα σφαιρικότερο αίτημα για μια άλλη πολιτική του ελληνικού σχολείου. Στοιχείο αυτής της πολιτικής θα είναι και η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των παιδιών. Για να υπάρχει αποτελεσματικότητα θα πρέπει η μητρική γλώσσα να είναι σεβαστή και να αξιοποιείται σε ολόκληρη την εκπαιδευτική διαδικασία, να ανοίξει το σχολείο στους γονείς και στην τοπική κοινωνία, οι εκπαιδευτικοί να επιμορφωθούν. Υπάρχει η εμπειρία του 132ου. Γιατί να μην χρησιμοποιηθεί;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">ανορθογραφίες</span>: Τι μπορεί να γίνει από δω και πέρα για την επιστροφή σου στη διεύθυνση του σχολείου και την πλήρη επαναλειτουργία των προγραμμάτων του;<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Πρωτονοταρίου</span>: Στόχος δύσκολος, αφού εσκεμμένα έγινε η απομάκρυνσή μου από το σχολείο. Ήταν πολιτική επιλογή κάποιων κύκλων του Υπουργείου και όχι φυσικά αυτών που εκφράζουν μια εκσυγχρονιστική άποψη για τα εκπαιδευτικά πράγματα.<br /><br />Οι πρωτοβουλίες που εφαρμόστηκαν στο συγκεκριμένο σχολείο δεν είναι επαναστατικές και δεν αφορούν άλλα πολιτικά συστήματα. Θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι το όραμα μιας σύγχρονης δημοκρατικής κοινωνίας.<br /><br />Είναι πάντως σημαντικό με κάθε τρόπο να συνεχίσει να εκφράζεται η αντίδραση του εκπαιδευτικού κινήματος και σίγουρα των πολιτικών δυνάμεων και των άλλων φορέων που εμπλέκονται με την εκπαίδευση ή που απλά συμφωνούν με τη δουλειά μας στις αναχρονιστικές πρακτικές της διοίκησης.<br /><br />Τελειώνοντας, θέλω να τονίσω ότι αν συνεχιστούν συνολικά οι δράσεις που εφαρμόζονται έξι χρόνια στο σχολείο κι επίσης αν απλωθούν και σε άλλα σχολεία, αφού πρώτα προσαρμοστούν στις ανάγκες και το πλαίσιο τους, θα είναι μια σπουδαία κατάκτηση. Το πιο σημαντικό όμως θα είναι να καταφέρουμε οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες να προβληθούν ως αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος με στόχο τη νομική κατοχύρωσή τους. Τότε ο αγώνας και οι προσπάθειες όλων μας, των εκπαιδευτικών, των γονιών και των μαθητών/μαθητριών του 132ο και όσων ενεργά μας συμπαραστέκονται, θα δικαιωθούν.<br /><br /><div style="text-align: center;">***<br /></div><br />Από την πλευρά των "ανορθογραφιών" ως τελικό σχόλιο δεν μπορούμε παρά να επισημάνουμε μια σύμπτωση που αναδεικνύει όμως μια θεμελιώδη αντίφαση της ρατσιστικής αντιμετώπισης της γλωσσικής εκπαίδευσης των μεταναστών. Τις ίδιες μέρες που γινόταν προσπάθεια να σταματήσουν τα μαθήματα αλβανικής γλώσσας στο 132ο Δημοτικό η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Γερμανίας και η Παγγερμανική Ένωση Μεταναστευτικών Οργανώσεων -και μαζί τους το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων- <a href="http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=1853">πανηγύριζαν</a> γιατί στο κείμενο της κοινής διακήρυξης των Υπουργών Παιδείας των γερμανικών ομόσπονδων κρατιδίων και των μεταναστευτικών ομοσπονδιών καλούνται οι σχολικές μονάδες με μεγάλο ποσοστό μαθητών από μεταναστευτικές οικογένειες να εντάξουν ισότιμα στα αναλυτικά προγράμματά τους το μάθημα της μητρικής γλώσσας. Αυτοί οι μετανάστες βέβαια είναι Έλληνες...<br /><br /><span style="font-weight: bold; font-style: italic; color: rgb(255, 0, 0);">Συνεχής ενημέρωση</span><span style="font-style: italic; color: rgb(255, 0, 0);">:</span><br /><br />- <a href="http://www.paremvasis.gr/forum/viewforum.php?f=12">νέα για το 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών</a> στο Φόρουμ των Συσπειρώσεων-Παρεμβάσεων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Κείμενα αλληλεγγύης</span>:<br /><br />- <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2008/01/132.html">Γονείς 132ου Δημοτικού Αθηνών που παρακολουθούν τα μαθήματα μητρικής γλώσσας</a>, 14.11.2007<br /><br />- <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2008/01/132_18.html">Σύλλογος Διδασκόντων του 132ου Δημοτικού Αθηνών</a><br /><br />- <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2008/01/132_7043.html">Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 132ου Δημοτικού Αθηνών</a><br /><br />- <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2008/01/blog-post.html">Όργιο προαποφασισμένων επιλογών, συνεντεύξεις-παρωδία, μισαλλοδοξία και ρεβανσισμός κατά συναδέλφων</a>, Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης "Αθηνά", 16.11.2007<br /><br />- <a href="http://diktio.org/anakoinwseis2.php?id=593">"Τα Ζωνιανά της εκπαίδευσης..."</a>, Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, 30.11.2007<br /><br />- <a href="http://www.paremvasis.gr/forum/viewtopic.php?t=442">Σύλλογος Φοιτητών Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εκπαίδευση και Ανθρώπινα Δικαιώματα» Τ.Ε.Α.Π.Η.</a><br /><br />- <a href="http://www.paremvasis.gr/forum/viewtopic.php?t=440 ">Σύλλογος Μεταπτυχιακών Φοιτητών/τριών και Υποψήφιων Διδακτόρων του Π.Τ.Δ.Ε. του Α.Π.Θ.</a>, 8.1.2008<br /><br />- <a href="http://www.paremvasis.gr/forum/viewtopic.php?t=438">Υπεράσπιση της παιδαγωγικής ελευθερίας και της δημοκρατίας στο σχολείο. Στήριξη της δράσης των εκπαιδευτικών και του ρόλου του συλλόγου διδασκόντων στο 132ο Δ.Σ. Αθηνών</a>, Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης "Αθηνά", 14.1.2008<br /><br />- <a href="http://www.paremvasis.gr/forum/viewtopic.php?t=437">Σύλλογος Μετεκπαιδευομένων Δασκάλων και Νηπιαγωγών <span style="font-style:italic;">Μαρασλείου Διδασκαλείου</span></a>, 17.1.2008<br /><br />- <a href="http://www.doe.gr/rarticle.php?id=727&lan=0">Ανακοίνωση για την υπεράσπιση της παιδαγωγικής ελευθερίας και δημοκρατίας στο σχολείο και για τη στήριξη της δράσης των εκπαιδευτικών και του ρόλου του συλλόγου διδασκόντων στο 132ο Δ.Σ. Αθηνών</a>, Διασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας (Δ.Ο.Ε.), 21.1.2008<br /><br />- <a href="http://www.hlhr.gr/press/PR-23-1-2008-HLHR-%CA%C5%CC%CF-president.pdf">Εθνικό Παρατηρητήριο για το Ρατσισμό και την Ξενοφοβία</a>, 23.1.2008 [pdf]<br /><br />- <a href="http://www.paremvasis.gr/forum/viewtopic.php?t=452">Η' Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης</a>, 4.2.2008<br /><br />- <a href="http://www.paremvasis.gr/forum/viewtopic.php?t=453">Κείμενο 126 πανεπιστημιακών</a>, 8.2.2008 (<a href="http://www.tovimadaily.gr//Article.aspx?d=20080209&nid=7430724&sn=&spid">Ρεπορτάζ από το Βήμα</a> 9.2.2008)<br /><br /><span style="font-weight: bold;"><br />Παρεμβάσεις βουλευτών</span>:<br /><br />- <a href="http://www.syn.gr/gr/keimeno.php?id=8131">Ερώτηση Φώτη Κουβέλη (ΣΥ.ΡΙΖ.Α) στη Βουλή</a>, 22.11.2007<br /><br />- <a href="http://www.diamantopoulou.gr/content/view/886/1/lang,el">Ερώτηση Άννας Διαμαντοπούλου (ΠΑ.ΣΟ.Κ) στη Βουλή</a>, 22.11.2007<br /><br />- <a href="http://www.syn.gr/gr/keimeno.php?id=8656">Επίσκεψη Τάσου Κουράκη (ΣΥ.ΡΙΖ.Α) στο σχολείο</a>, 18.01.2008<br /><br /><span style="font-weight: bold;"><br />Δημοσιεύματα</span>:<br /><br />- <a href="http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_22/11/2007_2499086">"Μη μας πάρετε τη διευθύντρια"</a>, Καθημερινή, 22.11.2007<br /><br />- <a href="http://www.iospress.gr/iospress/iospress200711.htm">iospress</a>, Ο Ιός/Ελευθεροτυπία, 24.11.2007<br /><br />- Παντελής Μπουκάλας, <a href="http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_27/11/2007_250526">Το μέγα προσόν της "ημετερότητας"</a>, Καθημερινή, 27.11.2007<br /><br />- <a href="http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_09/12/2007_251981">Η μεγάλη περιπέτεια στην Γκράβα</a>, Καθημερινή, 09.12.2007 (αφιέρωμα)<br /><br />- Θάλεια Δραγώνα, <a href="http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_09/12/2007_251981">Η "κατάρα" της κομματικοκρατίας και οι συνεντεύξεις</a>, Έθνος, 13.12.2007<br /><br />- <a href="http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20071215&nid=6870809&sn=&spid=876">"Ο διευθυντής μάς στέρησε το μάθημα των Ελληνικών"</a>, Τα Νέα, 15-16.12.2007<br /><br />- <a href="http://www.enet.gr/online/online_hprint?q=132%EF&a=&id=73285280">Σχολείο χωρίς σύνορα. Ποιοί αντιδρούν στο στοίχημα του 132ου της Γκράβας;</a>, Ο Ιός/Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 30.12.2007<br /><br />- <a href="http://www.iospress.gr/mikro2008/mikro20080119.htm">Ανεύθυνη Δήλωση. Απάντηση του διευθυντή για τις δυσοίωνες εξελίξεις στο 132ο Δημοτικό της Γκράβας </a>, Ο Ιός/Ελευθεροτυπία, 19.1.2008<br /><br />- <a href="http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11424&subid=2&tag=8777&pubid=408489">Τα σχολεία της Δεξιάς είναι μόνο... ελληνοχριστιανικά</a>, Έθνος, 3.2.2008<br /><br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-64080716422646408662008-01-18T19:43:00.000+02:002008-01-18T20:17:49.192+02:00Σύλλογος Εκπαιδευτικών Π.Ε. "Αθηνά"<span style="font-weight: bold;">Σύλλογος Εκπαιδευτικών Π.Ε. "Αθηνά"</span><br /><br />16 Νοεμβρίου 2007<br /><br /> ΠΡΟΣ:<br />Περιφερειακή Διεύθυνση Π.Ε. Αττικής<br />Α΄ Διεύθυνση Π.Ε. Αθηνών<br />Α΄ ΠΥΣΠΕ Αθηνών<br />3ο , 4ο 5ο Γρ. Π.Ε. Αθηνών<br />Σχολικούς Συμβούλους<br />ΔΟΕ<br />Συλλόγους εκπαιδευτικών Π.Ε. της χώρας<br />Συλλόγους διδασκόντων σχολείων Συλλόγου<br /><br /><br /><br />ΟΡΓΙΟ ΠΡΟΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ<br />ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ –ΠΑΡΩΔΙΑ<br />ΜΙΣΑΛΛΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΡΕΒΑΝΣΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ<br /><br /> Ο σύλλογος εκπαιδευτικών Π.Ε. η «Αθηνά» καταγγέλλει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τις πολιτικές πρακτικές που κυριάρχησαν στις πρόσφατες επιλογές στελεχών όλων των βαθμίδων. Είναι φανερό πως στον ίδιο δρόμο που χάραξαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, η κυβέρνηση στελεχώνει σήμερα την ιεραρχική πυραμίδα της εκπαίδευσης για να εξασφαλίσει το μηχανισμό εκείνο με τον οποίο θα επιβάλλει την αντιδραστική της πολιτική.<br /><br /> Οι καταγγελίες που φτάνουν στο σύλλογό μας αλλά και από ολόκληρη τη χώρα διαμορφώνουν ένα ζοφερό τοπίο επιλογών που προσβάλλει την εκπαιδευτική κοινότητα. Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το τοπίο παίζουν τα συμβούλια επιλογής των κομματικών Προϊσταμένων και των αιρετών. Όλα δείχνουν πως πρόκειται για προαποφασισμένες επιλογές που μελετήθηκαν όλο το καλοκαίρι και επικυρώθηκαν με κατευθυνόμενη βαθμολογία στις συνεντεύξεις που θύμιζαν παρωδία. Είναι απόλυτα φανερός ο τρόπος με τον οποίο επιβλήθηκαν οι «ημέτεροι» που επελαύνουν προς τις καρέκλες εξουσίας. Είναι επίσης απόλυτα φανερό πως «σφαγιάστηκαν» στην κυριολεξία συνάδελφοι μόνο και μόνο γιατί συνέπιπταν οι προτιμήσεις τους με αυτές των ημετέρων κάθε μορφής.<br /><br />Σημαντικό όμως είναι το ζήτημα που ανοίγεται από την μισαλλόδοξη συμπεριφορά των μελών των συμβουλίων προς συναδέλφους υποψηφίους με αγωνιστική στάση και ριζοσπαστική εκπαιδευτική δράση. Με προσβλητικές ερωτήσεις συχνά ανακριτικού τύπου και ιδεολογικού περιεχομένου και με στημένες προκλητικές βαθμολογίες, επιχείρησαν τη λοιδωρία και τελικά την ακύρωση πρωτοπόρων δράσεων συναδέλφων και σχολείων σε μια ρεβανσιστικού τύπου επιχείρηση που θυμίζει άλλες εποχές.<br /><br /> Είναι χαρακτηριστικός, σύμφωνα με ομόφωνη καταγγελία του συλλόγου διδασκόντων του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών που έφτασε στο σύλλογό μας, ο τρόπος που το συμβούλιο αντιμετώπισε τις εκπαιδευτικές δράσεις των συναδέλφων του συλλόγου διδασκόντων του σχολείου: Η διευθύντρια, συναδέλφισσα Στέλλα Πρωτονοταρίου, γι’ αυτή τη στάση και τη δράση του σχολείου της βρέθηκε από την τεσσαρακοστή περίπου θέση του πίνακα μετρήσιμων σταθερών μορίων στην διακοσιοστή τέταρτη θέση του τελικού πίνακα μετά τη διαδικασία της συνέντευξης. Πρόκειται, δηλαδή, για μια ακραία μεθόδευση με στοιχεία πολιτικής δίωξης, λόγω της αποφασιστικής συμμετοχής της και συμβολής της στις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες των συναδέλφων και του σχολείου.<br /><br /> Ο σύλλογος εκπαιδευτικών Π.Ε. η «Αθηνά»: Σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να νομιμοποιήσει την ιεραρχική πυραμίδα που στήνει η κυβέρνηση για να περάσει την αντιδραστική της πολιτική πολύ περισσότερο που είναι προϊόν μιας διάτρητης και καλά στημένης διαδικασίας. Θα στηρίξει και θα ενισχύσει με κάθε τρόπο συναδέλφους και σχολεία που καταγγέλλουν τέτοιου είδους μεθοδεύσεις που έλαβαν χώρα στις επιλογές στελεχών. Θα εξακολουθεί να βρίσκεται δίπλα σε κάθε συνάδελφο ενάντια στο διοικητικό αυταρχισμό από όπου κι αν προέρχεται και θα δώσει τη μάχη για να μην περάσει η αξιολόγηση-χειραγώγηση, προασπίζοντας την παιδαγωγική ελευθερία και τη Δημοκρατία στο σχολείο.<br /><br />Ο ρεβανσισμός και η μισαλλοδοξία δε θα περάσουν!<br />Η αναμέτρηση με την αντιδραστική πολιτική της κυβέρνησης συνεχίζεται.<br /><br />ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ. ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ<br /><br />Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ <br /><br />Θεοδωρόπουλος Θοδωρής <br /><br />Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ <br /><br />Αργυρόπουλος Δημήτρηςανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-41103782505680430382008-01-18T19:42:00.000+02:002008-01-18T20:14:17.976+02:00Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων 132ου Δημοτικού Σχολείου ΑθηνώνΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ<br />Του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών<br /><br />Από τους εκπαιδευτικούς του Σχολείου μας ενημερωθήκαμε ότι η Διευθύντρια μας κ. Στέλλα Πρωτονοταρίου λόγω της μικρής βαθμολογίας που πήρε στη συνέντευξη για την κρίση των Διευθυντών των Δημοτικών Σχολείων υπάρχει κίνδυνος να φύγει από το Σχολείο μας.<br /><br />Η κ. Πρωτονοταρίου έβαλε πρώτη επιλογή το Σχολείο μας μετά και από δική μας παράκληση και δεσμεύτηκε να μην εγκαταλείψει το σημαντικό έργο το οποίο, κατά τη γνώμη της πλειοψηφίας των γονέων, γίνεται τα τελευταία χρόνια εδώ και έχει αλλάξει τη εικόνα του Σχολείου μας.<br /><br />Θεωρούμε ότι έχετε ενημερωθεί για τις δραστηριότητες και τις καινοτομίες που γίνονται στο Σχολείο μας καθώς και για την αποτελεσματικότητα και την αναγνώριση αυτής της δουλειάς.<br /><br />Ενδεικτικά σας αναφέρουμε:<br /><br />Α)Προγράμματα που βοηθούν τα παιδιά μας να αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να έχουν εφόδια όχι μόνο για το σχολείο αλλά και για τη ζωή τους. Είναι ενδεικτικό ότι τα παιδιά μας που συνεχίζουν στο γυμνάσιο είναι πολύ καλοί μαθητές και μάλιστα σύμφωνα με τις πληροφορίες των καθηγητών τους ξεχωρίζουν και για τη συμπεριφορά τους.<br /><br />Β) Επιμόρφωση γονέων και ενίσχυση του γονικού μας ρόλου.<br /><br />Γ) Μαθήματα ελληνικών στους μετανάστες γονείς που για έκτο χρόνο γίνονται εθελοντικά από ομάδα εκπαιδευτικών στην οποία σταθερά συμμετέχει η Διευθύντρια.<br /><br />Ε) Βραβεύσεις και αναγνώριση της δουλειάς που γίνεται με αποδέκτες τα παιδιά μας από Πανεπιστήμια, ερευνητικά Κέντρα και άλλους ελληνικούς ή διεθνείς φορείς κ.ά.<br /><br />Δ) Τα παιδιά δεν διακόπτουν πια το σχολείο και είναι πολύ χαρούμενα και δημιουργικά.<br /><br />ΣΤ) Το Σχολείο έχει αναπτύξει παράλληλα ένα σοβαρό κοινωνικό ρόλο (προληπτική υγεία για όλους τους μαθητές, υποστήριξη των οικογενειών τους και σύνδεσή τους με φορείς υγείας κ.ά.).<br /><br />Επειδή λοιπόν έχουμε προσωπική γνώση των ατομικών ικανοτήτων και των αντικειμενικών προσόντων της κ. Πρωτονοταρίου και κυρίως επειδή η διακοπή όλων αυτών των δραστηριοτήτων θα είναι επιζήμια για τα παιδιά μας, εκφράζουμε την έκπληξη και την έντονη δυσαρέσκειά μας για τη βαθμολογία της στη συνέντευξη, η οποία δείχνει έλλειψη σεβασμού για το έργο που επιτελείται στο σχολείο μας.<br /><br />Σας ενημερώνουμε ότι η επιθυμία της συντριπτικής πλειοψηφίας των γονέων, οι οποίοι έχουν ήδη αναστατωθεί, είναι να συνεχιστεί το σοβαρό έργο που γίνεται για την εκπαίδευση των παιδιών μας. Έχουμε όμως επίγνωση ότι το έργο που γίνεται στο Σχολείο μας είναι εξαίρεση και η Διευθύντρια έχει παίξει πρωταρχικό ρόλο σ’ αυτό.<br /><br />Θέλουμε η Διευθύντρια του Σχολείου μας να παραμείνει στη θέση της, με δεδομένο ότι και η ίδια μας το είχε υποσχεθεί και ζητάμε να προβείτε στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να ικανοποιήσετε την επιθυμία μας.<br /><br />Είμαστε στη διάθεσή σας για περισσότερες διευκρινήσεις που τυχόν θα χρειαστούν.<br /><br />Για το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων<br /><br /><br />Η Πρόεδρος<br /> Τα μέλη<br /><br /><span class="fullpost"></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-7362297523862221302008-01-18T19:41:00.000+02:002008-01-18T20:12:07.560+02:00Σύλλογος Διδασκόντων του 132ου Δημοτικού Σχολείου ΑθηνώνΠΡΑΚΤΙΚΟ <br /><br />Του Συλλόγου Διδασκόντων του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών<br /><br /><br />Την Παρασκευή 9 Νοεμβρίου 2007 και ώρα 1.30΄μ.μ. συνεδρίασε ο Σύλλογος Διδασκόντων του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών μετά από αίτημα των δασκάλων, με παρόντα όλα τα μέλη του, με θέμα « Συνέπειες στο παιδαγωγικό έργο του Σχολείου από πιθανή αλλαγή της Διευθύντριας».<br /> <br />Ύστερα από διεξοδική συζήτηση ο Σύλλογος Διδασκόντων κατέληξε ομόφωνα στην παρακάτω απόφαση: <br /><br />1.Επισημαίνει ότι το 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (το οποίο ανήκει στο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας) είναι ένα Σχολείο που λειτουργεί κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, δηλαδή λειτουργεί σε βάρδια, ο μαθητικός πληθυσμός είναι παιδιά μεταναστών (72% περίπου), τα παιδιά της πλειονότητας των Ελλήνων ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.<br /><br />2.Προκειμένου να αναστραφεί η άσχημη εκπαιδευτική πραγματικότητα στο Σχολείο πραγματοποιήθηκαν σοβαρές παιδαγωγικές δράσεις και Προγράμματα. Ο Σύλλογος Διδασκόντων με την εμψύχωση και την υποστήριξη της Διευθύντριας του Σχολείου κ. Στέλλα Πρωτονοταρίου και σε συνεργασία με τους άλλους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία φορείς (Πολιτεία, Υπηρεσία, τοπική αυτοδιοίκηση, Σύλλογος και Ένωση γονέων κ.ά.) κατάφερε ιδιαίτερα θετικά εκπαιδευτικά αποτελέσματα που αφορούν στην ένταξη όλων των μαθητών, στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, στη συνεργασία με τους γονείς και την τοπική κοινωνία, στη διδασκαλία ελληνικών στους γονείς, στην καταπολέμηση του φαινομένου των μαθητικών διαρροών κ.ά<br /><br />3.Πολλές από τις πρωτοβουλίες του Σχολείου έχουν παρουσιαστεί ως πρωτοποριακές στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Βοστόνης και έχουν δεχτεί βραβεύσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης, έχει παρουσιαστεί η δουλειά μας σε εκπαιδευτικά περιοδικά και άλλα δημοσιεύματα στον Τύπο (Ελευθεροτυπία, Καθημερινή, τα Νέα, Αυγή, Ριζοσπάστη κ.ά.) καθώς και σε διεθνή Συνέδρια από τη Διευθύντρια και εκπαιδευτικούς του Σχολείου.<br /><br />4.Με βάση τα παραπάνω δε θέλουμε να πιθανολογήσουμε ότι η πολύ χαμηλή βαθμολογία, η οποία τέθηκε στη Διευθύντρια του Σχολείου μας κατά τη διαδικασία της συνέντευξης από το ΠΥΣΠΕ Α’ Αθήνας είναι σκόπιμη, ώστε να βρεθεί το πρόσχημα για τη μετακίνησή της από τη Διεύθυνση του Σχολείου μας. ( Η κ. Πρωτονοταρίου βρέθηκε από την τεσσαρακοστή θέση του πίνακα μετρήσιμων σταθερών μορίων στη διακοσιοστή τέταρτη(!) θέση του τελικού αξιολογικού πίνακα). <br /><br />5.Επίσης δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι η κ. Πρωτονοταρίου μέσα από τις σοβαρές αυτές δραστηριότητες που έχουν πραγματοποιηθεί στο Σχολείο και υποστηρίζονται από το εκπαιδευτικό προσωπικό είναι πειστικό να βαθμολογείται κατά τη διαδικασία της συνέντευξης με βαθμολογία αναντίστοιχη απ’ αυτή των τυπικών της προσόντων (πτυχία, δημοσιεύσεις, επιμορφώσεις, συμμετοχή σε Συνέδρια κ.ά.).<br /><br />6.Θέλουμε να πιστεύουμε ότι στη διαδικασία επανεξέτασης της αδικίας ή του λάθους που έγινε σε βάρος της και που επεκτείνεται έμμεσα στο Σύλλογο Διδασκόντων, που είχε τη συλλογική ευθύνη για το συνολικό έργο που πραγματοποιήθηκε στο Σχολείο, θα τηρηθούν όροι νομιμότητας. Γι’ αυτό δεν επιθυμούμε αυτή τουλάχιστον τη στιγμή να αναφερθούμε σε μεθοδεύσεις τις οποίες σε κάθε περίπτωση μέσα στα όρια της λειτουργικής μας δράσης θα αντιμετωπίσουμε, έτσι ώστε να συνεχιστεί ένα έργο υψηλής ποιότητας, μεγάλης προβολής και κοινωνικής αποδοχής.<br /> <br />7.Τέλος αποφασίζουμε το Πρακτικό αυτό να κοινοποιηθεί προς:<br /> - Τον Υπουργό Παιδείας κ. Στυλιανίδη Ευρ.<br /> - Τον Περιφερειακό Διευθυντή Π.Ε. και Δ.Ε. Αττικής κ. Γούση Γ.<br /> Σαλαμούρα Γ. <br /> - Τη Διευθύντρια Α΄ Διεύθυνσης Π.Ε. Αθηνών και Πρόεδρο του ΠΥΣΠΕ Α΄<br /> Αθήνας κ. Χατζημανώλη Δ.<br /> - Τον Προϊστάμενο του 4ου Γραφείου Π.Ε. Αθηνών κ. Γάκη Ν. <br /> - Τη Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας<br /> - Το Σύλλογο δασκάλων η ΑΘΗΝΑ <br /><br />Τα μέλη του Συλλόγου Διδασκόντων αφού διάβασαν τα παραπάνω Πρακτικό υπογράφουν όπως ακολουθεί:<br /><br />Οι εκπαιδευτικοί<br /><br />Μακρυγιάννης Γεώργιος <br />Γεμιδοπούλου Αικατερίνη<br />Βασιλάκου Παρασκευή<br />Στάη Σοφία<br />Κοντός Φώτης<br />Βουλαλάς Κλεάνθης<br />Παπαδοπούλου Ευρώπη<br />Μάστορα Πολυξένη<br />Κορρέ Χρυσή<br />Τσιροπούλου Μαρία<br />Ταζοπούλου Στεργιανή<br /><br /><blockquote></blockquote>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-55015162997850918262008-01-18T19:40:00.000+02:002008-01-18T20:20:55.176+02:00Γονεις 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών που παρακολουθουν μαθηματα μητρικής γλώσσαςΕίμαστε η ομάδα γονέων του 132ου Δημ. Σχολείου Αθηνών που παρακολουθούμε τα μαθήματα ελληνικής γλώσσας στο σχολείο αυτό εδώ και πολλά χρόνια. Μάθαμε ότι υπάρχει περίπτωση να φύγει από το σχολείο μας η Διευθύντρια μας η κ. Πρωτονοταρίου. Ανησυχήσαμε πάρα πολύ και γι’ αυτό θέλουμε να σας πούμε τα εξής:<br /><br />- η κ. Στέλλα μας έχει βοηθήσει πάρα πολύ εμάς και τα παιδιά μας στο σχολείο<br />δέχτηκε τα παιδιά μας με αγάπη και τα βοήθησε από την πρώτη στιγμή σαν πραγματική μητέρα τους<br /><br />- τα έκανε να νοιώσουν σαν να είναι στη χώρα τους και όχι σαν να είναι ξένοι<br />βοήθησε κάποια παιδιά του σχολείου με τα μαθήματα που έγιναν να μάθουν τη μητρική τους γλώσσα<br /><br />- οργάνωσε τα μαθήματα ελληνικών για τους γονείς που δεν ήξεραν ελληνικά και δούλεψε και η ίδια σαν δασκάλα στα μαθήματα. πολύ γονείς που δεν ήξεραν καθόλου ελληνικά μπορούν τώρα και μιλάν με τους δασκάλους<br /><br />- βοήθησε τα παιδιά μας στο να γνωριστούν καλύτερα με τα παιδιά των Ελλήνων και να μην έχουν μεταξύ τους προβλήματα. Βοήθησε δηλαδή στο να μην υπάρχει ρατσισμός<br />βοήθησε εμάς και να παιδιά μας να αγαπήσουμε περισσότερο αυτή την χώρα με όλα τα προβλήματα που έχουμε<br /><br /><br />Γι΄ αυτό δεν θέλουμε ούτε να το σκεφτούμε ότι το σχολείο μας θα αλλάξει διευθύντρια. Θέλουμε αυτά που γράψαμε να τα διαβάσουν όλοι όσοι βαθμολόγησαν χαμηλά την Κ. Στέλλα και θα προσπαθήσουμε και εμείς μέσα από τις οργανώσεις μας να καταφέρουμε να μην γίνει αυτό που κανένας ούτε Έλληνας ούτε μετανάστης θα ήθελε για το σχολείο μας. <br /><br /> Αθήνα, Τετάρτη 14 -11-2007<br /><br /><br />(Το κείμενο αυτό το υπογράφουν γονείς που παρακολούθησαν και παρακολουθούν τα μαθήματα ελληνικής γλώσσας που γίνονται στο 132ο Δημ. Σχολείο Αθηνών).<br /><br /><span class="fullpost"></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-82765409672210017422007-05-30T14:36:00.000+03:002007-05-30T14:48:49.303+03:004 Ιουνίου: Συζήτηση για τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των μεταναστών στο ελληνικό σχολείοΤο <a href="http://tsamadou13.gr/keimena/diktyo-koinoniks-ypostriksis-prosfygon-kai-metanastn">Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών</a> και τα <a href="http://tsamadou13.gr/keimena/piso-thrania">Πίσω Θρανία</a>, η πρωτοβουλία δασκάλων για τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας, διοργανώνουν συζήτηση με θέμα τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των παιδιών των μεταναστών και προσφύγων στο ελληνικό σχολείο.<br /><br />Η ενασχόλησή μας με το ζήτημα αυτό εδώ και πολλά χρόνια δείχνει πόσο σημαντική και ουσιαστική στην ένταξη των παιδιών είναι η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας. Όμως παρόλο που τα τελευταία 20 χρόνια η παρουσία παιδιών μεταναστών στο ελληνικό σχολείο είναι πολύ μεγάλη, σε θεσμικό επίπεδο η Ελλάδα αδιαφορεί και κλείνει τα μάτια σαν να μην υπάρχει.<br /><br />Θα θέλαμε να συζητήσουμε με βάση το συγκεκριμένο <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2007/05/132.html">παράδειγμα του Δημοτικού Σχολείου της Γκράβας</a>, στο οποίο τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια για τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας. Στόχος αυτής της συνάντησης είναι να δούμε πώς αυτό μπορεί να θεσμοθετηθεί απευθυνόμενοι τόσο στο Υπουργείο Παιδείας όσο και στις ομοσπονδίες των Εκπαιδευτικών.<br /><br />Παρακαλούμε για την ανταπόκρισή σας σε αυτό το κάλεσμα απευθυνθείτε στο τηλ. 210-3813928 κ. Γιώργος Μανιάτης ( 17.00- 20.00 μ.μ)<br /><br />Η εκδήλωση θα γίνει τη <b>Δευτέρα, 4 Ιουνίου στις 8.00</b> το βράδυ στο <a href="http://tsamadou13.gr/index_html/view?set_language=el">Στέκι Μεταναστών</a>, Τσαμαδού 13, Εξάρχεια.<span class="fullpost"><br /><br />Σχετικά κείμενα από τις <i>ανορθογραφίες</i>:<br />* <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2006/06/blog-post.html">Η "εθνική" γλώσσα ως όργανο ρατσισμού - κοινωνικού αποκλεισμού</a> <br />* <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2006/10/blog-post.html">"Πίσω Θρανία": Μια πρωτοβουλία εθελοντικής διδασκαλίας ελληνικών σε μετανάστες</a><br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-78264533849164006672007-05-30T14:12:00.000+03:002007-05-30T14:35:26.022+03:00132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Γκράβα) και οι μετανάστες μαθητές τουΣτέλλα Πρωτονοταρίου και Πέτρος Χαραβιτσίδης, 'Για ένα σχολείο που σέβεται τη "διαφορετικότητα". Θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις.' <a href="www.geocities.com/ekpaideytiki_koinotita"><i>Εκπαιδευτική Κοινότητα</i></a>, τ.78, Μάιος-Ιούλιος 2006.<br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiC275MxPmd_RVvTTgzeif5GWLKeAvPHOBar12y26OoCun403D5bHzMMwlJ8p1tcc4WiVq5mjyi2LNMmwZO6yk5o6KPk-bzd_U-OnIQtBNJeZ2ceADcUMnncsKLQxsOGAgtGMVi/s1600-h/1.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiC275MxPmd_RVvTTgzeif5GWLKeAvPHOBar12y26OoCun403D5bHzMMwlJ8p1tcc4WiVq5mjyi2LNMmwZO6yk5o6KPk-bzd_U-OnIQtBNJeZ2ceADcUMnncsKLQxsOGAgtGMVi/s400/1.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070311357233648482" border="0" /></a><br /><span class="fullpost"><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsNbTvXYVH9Iduuoey3ZZbqB0ME-i7oS4XTwieNc8XQjWel5D-tfgQfI8TbUSUMZ2zjS1YTo-e7YYi46joCjwA72GDJVjCb6AycFf9S0kGwKbLuUWxo2lLEBQvnELl1ERItEDN/s1600-h/2.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsNbTvXYVH9Iduuoey3ZZbqB0ME-i7oS4XTwieNc8XQjWel5D-tfgQfI8TbUSUMZ2zjS1YTo-e7YYi46joCjwA72GDJVjCb6AycFf9S0kGwKbLuUWxo2lLEBQvnELl1ERItEDN/s400/2.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070312224817042290" border="0" /></a><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTcrPXMROJka3EzOAp0E5vo2r0me_6Jixnpr2HQhlt1txhCvIvuP2FWCvWTEB6F3JzS3ZEuBhnPSU-5q2QSEc9cA0jfszfnUkYb2B5ru2VkkQB8rlKs_Poy046HDZR9EUDIfbW/s1600-h/3.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTcrPXMROJka3EzOAp0E5vo2r0me_6Jixnpr2HQhlt1txhCvIvuP2FWCvWTEB6F3JzS3ZEuBhnPSU-5q2QSEc9cA0jfszfnUkYb2B5ru2VkkQB8rlKs_Poy046HDZR9EUDIfbW/s400/3.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070312499694949250" border="0" /></a><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPwUFa6MAkD3fARYL5TZmXAeIa-J9WCLx2FhUP9EoaZ7nvzqcs_8YRbvZIPPwda1SZvwt9TPeBjGki2_hGKxGNLPTaR-JHLqD80ejkmqitp4ukQ9UB1THvNWTyJVG2Tn_kYHg3/s1600-h/4.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPwUFa6MAkD3fARYL5TZmXAeIa-J9WCLx2FhUP9EoaZ7nvzqcs_8YRbvZIPPwda1SZvwt9TPeBjGki2_hGKxGNLPTaR-JHLqD80ejkmqitp4ukQ9UB1THvNWTyJVG2Tn_kYHg3/s400/4.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070312774572856210" border="0" /></a><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgyk_53szaQ5IUc9BoPEg5eUvHw4Z2MGD9GLf_Lo_iXq3EbYLaZVbPCAYL2Rur50mNfUR3JTvVov-fbjh253IO45cqczgSy2teImIglKga81-CitBreaE7DWldlcmMvR06yjNPk/s1600-h/5.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgyk_53szaQ5IUc9BoPEg5eUvHw4Z2MGD9GLf_Lo_iXq3EbYLaZVbPCAYL2Rur50mNfUR3JTvVov-fbjh253IO45cqczgSy2teImIglKga81-CitBreaE7DWldlcmMvR06yjNPk/s400/5.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070313169709847458" border="0" /></a><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzH1UrwjZxCytxb7Y1sIlIlUtYMv9JJ5u1I1VkyVleP_30HX5XaJLdoisOVXoBEEt5TWl4LE3rTxd84vRpfEVkw3aGrKr4YPOJqJ2bzy0orTTVxVYn650CBWj1CNGniujURx10/s1600-h/6.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzH1UrwjZxCytxb7Y1sIlIlUtYMv9JJ5u1I1VkyVleP_30HX5XaJLdoisOVXoBEEt5TWl4LE3rTxd84vRpfEVkw3aGrKr4YPOJqJ2bzy0orTTVxVYn650CBWj1CNGniujURx10/s400/6.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070313547666969522" border="0" /></a><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGaPEQoo1OD0ZRMJV_W50pRtLQyBmUxy33wPt-j_DYkeJcsxiA_rtSmTy8ZBxTeCVLzC3hCHomi5t-bR2ytrsDp-2cKEiTWFTrM5nkCQKLQ3xI3mX_CBex0nBeYQmhOJDK_GFN/s1600-h/7.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGaPEQoo1OD0ZRMJV_W50pRtLQyBmUxy33wPt-j_DYkeJcsxiA_rtSmTy8ZBxTeCVLzC3hCHomi5t-bR2ytrsDp-2cKEiTWFTrM5nkCQKLQ3xI3mX_CBex0nBeYQmhOJDK_GFN/s400/7.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070313715170694082" border="0" /></a><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8wjfqC28eFq4PLa8KLjHE0uzj9qdTJVH17SouyR9jm2SdEYZkXcRJQU3EBsBIyqqyLp0pBVCPpNVvtv6sSxYB-kLOedMvbKeTy8Rt0q91D1epDGZx-Ttp7WcWTbfhVZz2srOs/s1600-h/8.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8wjfqC28eFq4PLa8KLjHE0uzj9qdTJVH17SouyR9jm2SdEYZkXcRJQU3EBsBIyqqyLp0pBVCPpNVvtv6sSxYB-kLOedMvbKeTy8Rt0q91D1epDGZx-Ttp7WcWTbfhVZz2srOs/s400/8.jpg" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070314011523437522" /></a><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgk518SI6_btVDBMHsLZXLy873zqjUI3L9OU6pKqBWf5Ka-GVF0buV25nTjxTd0olwBf5EHPsah-v3P_vIFcKbPDIYvmluzFmRLLt2fUu1lL_4YFKUGbdoCtFms2zn0-I4OlbRD/s1600-h/9.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgk518SI6_btVDBMHsLZXLy873zqjUI3L9OU6pKqBWf5Ka-GVF0buV25nTjxTd0olwBf5EHPsah-v3P_vIFcKbPDIYvmluzFmRLLt2fUu1lL_4YFKUGbdoCtFms2zn0-I4OlbRD/s400/9.jpg" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5070314174732194786" /></a><br /><br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-44331458711163837672007-05-21T13:54:00.000+03:002007-05-28T22:31:19.729+03:00Γλωσσικά “ολισθήματα”: “Συμβαίνουν” και στους κλασικούς φιλολόγους!Το Διοικητικό Συμβούλιο Συλλόγου Φοιτητών Φιλολογίας πηγαίνει να συναντήσει διδάσκοντα Τμήματος Φιλολογίας για φοιτητικό θέμα. Ο διδάσκων αυτός είναι κλασικός φιλόλογος και καθηγητής πρώτης βαθμίδας. Με το που τον βρίσκει το Δ.Σ. ένας φοιτητής, από τη ΔΑΠ και απόφοιτος αργότερα από την κλασική κατεύθυνση του Τμήματος, λεει “ήρθαμε σα Δ.Σ. για να ...”. Ακούγοντας το ο καθηγητής τον διακόπτει, τον κοιτάζει με βλέμμα αποδοκιμασίας και προσποιητής απορίας και λεει εμφατικά “Σα Δ.Σ.; Ως Δ.Σ., ως! Δηλαδή δεν είστε το Δ.Σ.;”. Ρίχνει και ένα θριαμβευτικό βλέμμα στα άλλα μέλη του Δ.Σ., που σπεύδουν, ο καθένας με τον τρόπο του, να αναγνωρίσουν το “ολίσθημα”.<br /><br />Λίγους μήνες αργότερα ο ίδιος αυτός καθηγητής έχει εκλεγεί πια Πρόεδρος του Τμήματος και γίνεται η πρώτη συνεδρίαση του Τμήματος με τη δική του προεδρία. Ο νέος πρόεδρος παίρνει το λόγο για να πει δυο λόγια για την εκλογή του και να κάνει “προγραμματικές δηλώσεις”. Και ξεκινάει: “Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συναδέλφους για την εκλογή μου. Σαν πρόεδρος θα προσπαθήσω να...”. Δεν ξέρω τι είπαν από μέσα τους ή μετά οι συνάδελφοι του κυρίου προέδρου, αλλά εκείνη την ώρα τουλάχιστον κανένας δεν τον διέκοψε.<span class="fullpost"><br /><br />Και τα δύο περιστατικά είναι απολύτως αληθινά και μεταφέρονται με ακρίβεια. Έχουν συμβεί μερικά χρόνια πριν.<br /><br />Δύσκολα θα μπορούσαμε να βρούμε ψεγάδι στην επιστημονική κατάρτιση του εν λόγω καθηγητή της κλασικής φιλολογίας για να φορτώσουμε εκεί το δικό του “ολίσθημα”. Μάλιστα, ο κλασικός αυτός φιλόλογος, αν και πολιτικά δεν ανήκει στο συντηρητικό χώρο, φλερτάρει, λιγότερο ή περισσότερο, με γλωσσαμυντορικές θέσεις. Το σημαντικότερο, όμως, είναι άλλο. Όπως δείχνει το πρώτο περιστατικό, <i>ξέρει</i> τον κανόνα και <i>έχει συνείδηση</i> του τι είναι “σωστό”. Είναι, μάλιστα, σε <i>εγρήγορση για να διορθώσει</i> ανά πάσα στιγμή το συνομιλητή του. Κι όμως, κι όμως, το γλωσσικό σύστημα είναι δυνατότερο, είναι σκληρό μαζί του και ο κλασικός μας φιλόλογος, <i>και</i> κλασικός <i>και</i> φιλόλογος με τη μεγαλύτερη βούλα που υπάρχει, αυτή του καθηγητή πανεπιστημίου, “υποπίπτει σε γλωσσικό ολίσθημα”. Ε, τι να πούμε τώρα για τον “απλό” φοιτητή κλασικής φιλολογίας, όταν κοτζαμάν καθηγητής την πατάει; Ας παρηγορηθεί με τη σκέψη ότι ούτε η γνώση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και της “ουσίας” της, της γραμματικής και του συντακτικού, αλλά ούτε, τελικά, και γενικά το μορφωτικό επίπεδο κάποιου σώζουν από τα γλωσσικά “λάθη” -αν και σου δίνουν έναν αέρα να διορθώνεις όλους τους άλλους, κατά προτίμηση κουνώντας με δασκαλίστικο τρόπο το δάχτυλο.<br /><br />Μια άλλη διάσταση είναι η σχέση εξουσίας που δημιουργεί και επιβεβαιώνει το να διορθώνεις γλωσσικά λάθη, τα γλωσσικά λάθη του άλλου, εννοείται. Το να πάει να συναντήσει φοιτητής έναν καθηγητή και, με το καλημέρα σας μάλιστα, αυτός να τον διορθώνει, τι άλλο είναι από δήλωση και επιβεβαίωση του “ποιος είναι εδώ το αφεντικό”, τι άλλο είναι από υπογράμμιση και ανάδειξη της ανισότιμης σχέσης, που έτσι κι αλλιώς υπάρχει; Με τη διόρθωση αυτή ο φοιτητής, και μέσω του ένα όλοι οι φοιτητές του Δ.Σ., “μπαίνει στη θέση του”, του “θυμίζουν ποια είναι η θέση του”. Και, αφού σου το έχει θυμίσει, ο κλασικός μας φιλόλογος σου πετάει και ένα “τι θέλατε λοιπόν;”. Τον πρόεδρο, βέβαια, τον καθηγητή, κανείς δεν τον διορθώνει, τουλάχιστον δημόσια, εκεί δηλαδή που η διόρθωση θα αμφισβητούσε το κύρος του και θα υπονόμευε την εξουσία του. Γιατί το να διορθώνεις <i>είναι</i> εξουσία και <i>δείχνει</i> εξουσία.<br /><br />Αυτό είναι το κακό, πάντως, με τα γλωσσικά “λάθη”. Μπορεί “σαν κλασικός φιλόλογος” και “σαν πανεπιστημιακός” να ξέρεις και να προσέχεις και να διορθώνεις τους υπόλοιπους, μπορεί να αποκτάς και να δείχνεις εξουσία διορθώνοντάς τα, τελικά όμως σου “συμβαίνουν” και σένα.<br /><br />Μιχάλης Καλαμαράς<br /><br />Διαβάστε επισης από τις <i>ανορθογραφίες</i>:<br />* <a href="http://anorthografies.blogspot.com/2006/02/blog-post_23.html">Η γλωσσική ιδεολογία του 'σωστού' και του 'λάθους'</a>.<br /><br />Διαβάστε ακόμα τις επιφυλλίδες του Γιάννη Χάρη:<br />* <a href="http://yannisharis.blogspot.com/2007/05/66.html">Στην επικράτεια του «ως»</a>, <i>Τα Νέα</i>, 15 Σεπτεμβρίου 2001.<br />* <a href="http://yannisharis.blogspot.com/2007/05/67-1-0.html">Ως - Σαν =1-0;'</a>, <i>Τα Νέα</i>, 29 Σεπτεμβρίου 2001.<br />* <a href="http://yannisharis.blogspot.com/2007/05/68.html">Το «ως» σαν οδοστρωτήρας</a>, <i>Τα Νέα</i>, 13 Οκτωβρίου 2001.</span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com16tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-30391156057286595232007-03-14T15:53:00.000+02:002007-03-19T12:57:36.883+02:00Η υπεραλίευση των τόνων στο ελληνικό γλωσσικό αρχιπέλαγος...Η προσπάθεια που καταβάλλεται στην Γερμανία από το «Συμβούλιο για την γερμανική ορθογραφία» και απευθύνεται και στις γειτονικές της γερμανόφωνες χώρες προκειμένου να υιοθετηθεί απ’ όλες μία μέση ορθογραφική οδός (εφημερίδα «Αντιφωνητής», 15-3-2006) αποκαλύπτει την έντονη ανάγκη να υπάρξει ένα κοινό σύστημα συνεννόησης, το οποίο θα εξορθολογίσει τις ακρότητες και θα συνεισφέρει στην άρση κάθε σύγχυσης. Τη σημασία της προσπάθειας αυτής οι Έλληνες την αντιλαμβανόμαστε εύκολα, καθώς γενιές ολόκληρες έχουν ταλαιπωρηθεί από τα γλωσσικά κονταροχτυπήματα αρχαϊστών-«καθαρολόγων» και «μαλλιαριστών». Η φυσιολογική λύση του προβλήματος δόθηκε μεταπολιτευτικά με την καθιέρωση της δημοτικής ως επίσημης (καί διοικητικής) γλώσσας, ενώ το βήμα εξορθολογισμού ολοκληρώθηκε με την καθιέρωση του μονοτονικού όταν οι συνθήκες είχαν πλέον ωριμάσει. Κι ενώ το υπάρχον σύστημα παρέχει το απαιτούμενο πλαίσιο που προσφέρει τις λύσεις στις γλωσσικές απορίες, προτείνει την κοινή γραμμή και αίρει τις συγχύσεις, ανταποκρινόμενο μάλιστα στην γλωσσική πραγματικότητα των φυσικών ομιλητών της ελληνικής, η παλινορθωμένη με ιδιαίτερη ένταση τον τελευταίο καιρό εμμονή των υποστηρικτών του πολυτονικού συστήματος σ’ αυτό τείνει να δημιουργήσει νέο «γλωσσικό ζήτημα», καθώς καταργεί την κοινή γραμμή κι επιβραβεύει την αδιέξοδη τακτική τού «γράφω όπως μ' αρέσει, γιατί έτσι μ' αρέσει». Είναι ανάγκη, λοιπόν, να υπερασπιστούμε το μονοτονικό σύστημα απέναντι στο πολυτονικό, υπερασπιζόμενοι την ανάγκη κοινού τρόπου ορθογράφησης που δεν θα επιτρέψει την εξάπλωση των συγχύσεων.<br /><br />Το μονοτονικό σύστημα τονισμού, παρά τις κατηγορίες που του απευθύνονται για κατάλυση της μακραίωνης ελληνικής γραπτής παράδοσης, για αδυναμία του να καταδείξει την ετυμολογία των λέξεων, άρα και τη σχέση των νέων με τα αρχαία ελληνικά, και για γενικότερη περιφρόνηση της «λογικής»(;), συνιστά ουσιαστικά το μοναδικό στην πραγματικότητα εξορθολογισμένο σύστημα τονισμού, γι' αυτό και βρίσκει τις απαντήσεις σ’ όλες τις κατηγορίες που του αποδίδονται, δικαιολογώντας δυναμικά την ύπαρξή του.<span class="fullpost"> Αναφορικά καταρχάς με το πόσο «λογική» είναι η χρήση του, σημειώνουμε πως το μονοτονικό αποτελεί το σύστημα τονισμού που αντιστοιχεί στις σύγχρονες γλωσσικές ανάγκες των Νεοελλήνων, εφόσον δηλώνει τη συλλαβή που προφέρεται δυνατότερα σε κάθε λέξη, τη συλλαβή συνεπώς που τονίζεται. Ψιλές, δασείες, περισπωμένες και βαρείες δεν καταγράφουν καμία φωνητική πραγματικότητα της νέας ελληνικής. Η προσωδία έχει χαθεί για την ελληνική γλώσσα ήδη από την εξέλιξή της στην κοινή των ελληνιστικών χρόνων. Μακρές και βραχείες συλλαβές στα νέα ελληνικά δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα. Ως εκ τούτων, η συμμόρφωση του τονικού συστήματος στις πραγματικές ανάγκες της γλώσσας συνιστά τη μοναδική λογική κίνηση. Είναι αυθαίρετο να χαρακτηρίζεται ως «λογικό» το πολυτονικό, που δεν αντιστοιχεί στη σύγχρονη γλωσσική πραγματικότητα.<br /><br />Η κατάλυση της «μακραίωνης ελληνικής γραπτής παράδοσης» αποτελεί άλλο ένα επιχείρημα υπέρ του πολυτονικού, το οποίο όμως αντικρίζει μόνο την μία όψη του νομίσματος. Είναι γεγονός πως μετά την προσθήκη των τονικών σημαδιών στον ελληνικό γραπτό λόγο κατά την ελληνιστική εποχή από τον Αριστοφάνη τον Βυζάντιο, προκειμένου να διατηρηθεί στη μνήμη των φιλολόγων η προσωδιακή προφορά που 'χε στο μεταξύ χαθεί, και κυρίως μετά τη γενίκευση της χρήσης των σημαδιών αυτών πολύ αργότερα, κατά τον 9ο προς τον 10ο μ.Χ. αι., ακολούθησε μία μακρά περίοδος 10 περίπου αιώνων κατά τους οποίους η ελληνική γλώσσα γραφόταν στο πολυτονικό. Είναι όμως επίσης γεγονός πως εξίσου μακραίωνη είναι και η ελληνική γραπτή παράδοση πριν το πολυτονικό. Οι υποστηρικτές του πολυτονικού θεωρούν «συγκλονιστική» την κατάργηση των τόνων που χρησιμοποιήθηκαν για αιώνες στην ελληνική γραφή, δεν θεωρούν όμως ποτέ εξίσου συγκλονιστική την παρέμβαση των αλεξανδρινών φιλολόγων στο σύστημα γραφής με την προσθήκη τονικών σημαδιών που ποτέ νωρίτερα δεν υπήρξαν! Οι υποστηρικτές του πολυτονικού θεωρούν «ασέβεια» την μεταγραφή στο μονοτονικό κειμένων που πρωτογράφτηκαν στο πολυτονικό, ιδίως εφόσον οι συγγραφείς των κειμένων αυτών έχουν επιχειρηματολογήσει και υπέρ του πολυτονικού. Από την άλλη μεριά ωστόσο θεωρούν «αυτονόητο»(;) ότι πρέπει να τυπώνονται στο πολυτονικό τα έργα αρχαίων συγγραφέων που ποτέ δεν τα έγραψαν σε αυτό! Έτσι, τα κείμενα του Ομήρου, του Ηρόδοτου, του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη, του Αριστοφάνη, του Θουκυδίδη, του Ξενοφώντα, του Δημοσθένη θεωρείται «λογικό» να γράφονται στο πολυτονικό, τη στιγμή που ποτέ δεν πρωτογράφτηκαν σε αυτό! Δύο μέτρα και δύο σταθμά; Ή τα παρουσιάζουμε όπως συμφέρει στη διαμορφωμένη ιδεολογία μας;<br /><br />Το πολυτονικό προβάλλεται έναντι του μονοτονικού για τον επιπρόσθετο λόγο πως καθιστά σαφέστερη την ετυμολογία των λέξεων. Υποστηρίζεται, για παράδειγμα, ότι ο «ανθυπολοχαγός» δεν είναι δυνατό να κατανοηθεί από τους νέους ομιλητές της γλώσσας μας, αν δεν αναχθεί στην ετυμολογική του ρίζα, η οποία θα εξηγήσει πώς η πρόθεση «αντί» τρέπεται σε «ανθ-». Ούτε το επιχείρημα αυτό, ωστόσο, έχει ισχύ, αφού συγχέει την γραφή με την ετυμολογία. Ακόμη κι αν επιλέξουμε τη γραφή των λέξεων στο πολυτονικό σύστημα, η επιλογή αυτή από μόνη της δεν αρκεί προκειμένου να εξηγηθεί καμία αρχική προέλευση των λέξεων. Χρειάζεται ιδιαίτερη ερμηνεία, η οποία θα εξηγεί πώς προέκυψε η κάθε λέξη. Η ερμηνεία αυτή απαιτεί πάντα την ίδια διαδικασία παρουσίασης σ’ όσους δεν την έχουν υπόψη τους, είτε η οποιαδήποτε λέξη είναι γραμμένη στο πολυτονικό, είτε στο μονοτονικό. Η ετυμολογία, λοιπόν, ως ξεχωριστή ερμηνευτική διαδικασία, είναι λάθος να συγχέεται με τη γραφή. Η πραγματικότητα αυτή ενισχύεται από λέξεις των οποίων η ετυμολογία δεν σχετίζεται καθόλου με τις προσωδιακές συνθήκες που φανερώνουν οι τόνοι. Παράδειγμα αποτελεί το ρήμα «διέρχομαι», το οποίο δεν απαιτεί καμία παραπομπή στο πολυτονικό προκειμένου να εξηγηθεί η προέλευσή του από την πρόθεση «διά» και το ρήμα «έρχομαι». Με βάση, συνεπώς, την άποψη που προκρίνει το πολυτονικό για λόγους ετυμολογικούς, τι θα έπρεπε να συμβεί στην προκείμενη περίπτωση; Μήπως θα έπρεπε να εφεύρουμε ένα νέο σύστημα γραφής, το οποίο θα παραπέμπει απευθείας στην ετυμολογία των λέξεων; Είναι βέβαιο πως τέτοιου είδους απόπειρες δεν οδηγούν πουθενά, ή, μάλλον, οδηγούν μόνο στην σύγχυση, όπως φαίνεται από την αντίστοιχη «ορθογραφική» απόπειρα του Γ. Μπαμπινιώτη στο λεξικό του, σύμφωνα με την οποία επιχειρήθηκε η «διόρθωση» της γραφής των λέξεων με βάση την ετυμολογία τους. Το αποτέλεσμα ήταν το «αγώρι», το «τσηρώτο» και η «καλοιακούδα»! Πλήρης γλωσσική αναρχία!<br /><br />Δεδομένης της αδυναμίας των προηγούμενων επιχειρημάτων που διατυπώνονται υπέρ του πολυτονικού, οι υποστηρικτές τους έχουν οδηγηθεί στο σημείο να το συνδέουν με μια υποτιθέμενη ικανότητά του να ωριμάζει τις γνωστικές λειτουργίες των μαθητών και να βελτιώνει τις οπτικοαντιληπτικές τους ικανότητες, καθώς τους εξοικειώνει με έναν συνθετότερο κώδικα γραφής. Η σύνδεση αυτή στηρίζεται μάλιστα σε «έρευνες» που γίνονται σε μαθητές οι οποίοι διδάσκονταν παράλληλα τόσο το μονοτονικό, όσο και το πολυτονικό σύστημα τονισμού. Το επιχείρημα της βελτίωσης των μαθητών χάρη στη μελέτη συνθετότερων κωδίκων γραφής είναι εξαιρετικά αποτυχημένο, για τον απλούστατο λόγο ότι η γραφή της νεοελληνικής γλώσσας, ακόμη κι αν απλουστεύεται κάπως όταν γίνεται χρήση του μονοτονικού, εξακολουθεί να είναι μία εξαιρετικά σύνθετη γραφή, στην οποία εμφανίζεται, για παράδειγμα, πλήθος [i] (η,ι,υ,ει,οι,υι), [o] (ο,ω), [e] (ε, αι). Η ποικιλία αυτή, ωστόσο, δεν είναι αρκετή προκειμένου οι χρήστες της νέας ελληνικής να κατορθώσουν τον άψογο χειρισμό της· αντίθετα, μάλιστα, η ποικιλία αυτή προκαλεί σύγχυση σ' ένα μεγάλο ποσοστό των χρηστών, οι οποίοι υποπίπτουν σε ορθογραφικά λάθη. Επιπρόσθετα, η μακρά περίοδος εφαρμογής του πολυτονικού κάθε άλλο παρά αποδεικνύει ότι η χρήση του οδηγούσε στην βελτίωση των μαθητών. Οι μαθητές που διδάσκονταν το πολυτονικό ταλαιπωρούνταν σε μεγάλο ποσοστό από τα τονικά σημάδια, τα οποία συχνά λειτουργούσαν τελείως αποτρεπτικά για έναν ικανό αριθμό νέων από το να συνεχίσουν και να κατορθώσουν ν' αποφοιτήσουν απ’ το σχολείο. Το «πόρισμα» οποιασδήποτε «έρευνας», συνεπώς, επί μικρού δείγματος μαθητών, που «αποδεικνύει» την «θεραπευτική» ικανότητα του πολυτονικού, δεν μπορεί να σταθεί πλάι στα αληθινά πορίσματα της μακροπερίοδης εφαρμογής του πολυτονικού στο ελληνικό σύστημα εκπαίδευσης. Επιπλέον, χρειάζεται πάνω στις αντίστοιχες «έρευνες» να ελέγχεται και το εξής: αν η πρόσθετη διδασκαλία του πολυτονικού πλάι στο μονοτονικό ωφέλησε όντως ορισμένους μαθητές, πόσο περισσότερο θα 'χαν ωφεληθεί οι ίδιοι μαθητές στην περίπτωση που η πρόσθετη γλωσσική τους ενασχόληση δεν γινόταν πάνω στο πολυτονικό, αλλά σε επιπλέον γλωσσικές ασκήσεις στο μονοτονικό;<br /><br />Το δυστύχημα με τις «έρευνες» αντίστοιχου τύπου είναι πως επιδιώκουν ζητήματα καθαρά ιδεοληπτικά, όπως είναι η χρήση του πολυτονικού, να τα ανάγουν σε ζητήματα σωστού χειρισμού της γλώσσας και ικανών τρόπων εκπαίδευσης των νέων, παραβλέποντας πως ο οποιοσδήποτε λανθασμένος χειρισμός της γλώσσας από τους χρήστες της δεν είναι δυνατόν να οφείλεται ούτε στο πολυτονικό, ούτε στο μονοτονικό, αλλά σε λόγους που αφορούν τόσο ζητήματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας όσο και γενικότερα κοινωνικοοικονομικά. Επαναλαμβάνω πως η μακροχρόνια εφαρμογή του πολυτονικού στην νεοελληνική εκπαίδευση κάθε άλλο παρά απέδειξε ότι αυτό το σύστημα τονισμού συμβάλλει στην ανάπτυξη των ικανοτήτων των μαθητών. Ομιλητές της γλώσσας μας που αποτυγχάνουν να τη χειριστούν σωστά υπήρχαν πάντα και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν, όποιο σύστημα τονισμού κι αν εφαρμοστεί. Τα αίτια της αποτυχίας του σωστού χειρισμού της γλώσσας επιβάλλεται ν' αναζητηθούν εκεί που πραγματικά βρίσκονται, όπως στις μεθόδους διδασκαλίας, στους λόγους της μαθητικής διαρροής απ' τα σχολεία, στις κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν, στην οικογενειακή κατάσταση των μαθητών, στις επαγγελματικές τους επιδιώξεις και στο έντονο χρησιμοθηρικό πνεύμα που επικρατεί μπροστά στην αγωνία της επαγγελματικής αποκατάστασης. Οποιοσδήποτε προσδιορισμός της αποτυχίας στη χρήση του μονοτονικού δεν εξυπηρετεί καμία πραγματικότητα, παρά μόνο την ιδεοληψία των φανατικών του πολυτονικού.<br /><br />Πρόσθετα «επιχειρήματα» για την «αισθητική» του πολυτονικού απέναντι στη «μονοτονία» του μονοτονικού δεν αξίζει καν να συζητούνται: η αισθητική είναι θέμα καθαρά υποκειμενικό· με την ίδια λογική θα μπορούσε κάποιος να ικανοποιείται από τη λιτότητα, την απλότητα και την έλλειψη επιτήδευσης του μονοτονικού, τη στιγμή που το πολυτονικό, «φτιασιδωμένο» μ’ όλα του τα τονικά σημάδια, θυμίζει γριά πόρνη! Επιπλέον, και με δεδομένη την πραγματικότητα πως η ελληνική γλώσσα στη μακραίωνη πορεία της έχει αλλάξει πολλές φορές μορφή, προκαλεί απορία γιατί αναπαράγεται όλη αυτή η εμμονή για την «ιστορική αξία» του πολυτονικού, τη στιγμή που οι υποστηρικτές της «παραδοσιακής» μορφής της γλώσσας μας ουδέποτε διεκδίκησαν την επαναφορά άλλων στοιχείων που ξεπεράστηκαν με το πέρασμα του χρόνου, όπως για παράδειγμα τη δοτική πτώση, η οποία, με την ίδια λογική, θα έπρεπε να επανακάμψει ως... παραδοσιακό στοιχείο παραδοσιακότερο της παράδοσης»!<br /><br />Καθώς, συνεπώς, το πολυτονικό δεν εξυπηρετεί καμία πραγματική ανάγκη αλλά ούτε καν δικαιώνεται να διεκδικεί την αποκλειστική «ιστορική» μορφή γραφής της γλώσσας μας, εφόσον αυτή έχει αλλάξει επανειλημμένως, άρα οι ιστορικές μορφές είναι πολλές, επιβάλλεται να σταματήσει επειγόντως η υπεραλίευση των τόνων στο ελληνικό γλωσσικό αρχιπέλαγος. Διαφορετικά, η συντηρούμενη <b>αποψίλωση</b> του γλωσσικού αρχιπελάγους προβλέπεται να οδηγήσει στην έξαρση του περισπώμενου φυτοπλαγκτού, που συνθλίβει κάθε ζωντανή έκφραση στερώντας της το οξυγόνο. Οι Γερμανοί που αναζητούν κοινή ορθογραφική οδό δίνουν το παράδειγμα. Εμείς, που κατορθώσαμε ύστερα από σφοδρές διαμάχες να 'χουμε πλέον αυτήν την κοινή οδό, με τη δημοτική γλώσσα και το μονοτονικό, ας πάψουμε να κινδυνολογούμε και να επιτείνουμε τη σύγχυση· μόνο κάκιστη υπηρεσία προσφέρουμε έτσι.<br /><br /><i>Γιάννης Στρούμπας<br />Φιλόλογος - 3ο Γενικό Λύκειο Κομοτηνής</i><br /><a href="http://www.sync.gr/claim/fCGDqQ1cCItl" rel="sync"></a><br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com68tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-5684468054575331662007-03-06T19:35:00.000+02:002007-03-16T17:18:47.882+02:00Αρχαία ελληνικά, η θαυματουργή γλωσσική... φραπελιά!<i>Μία «έρευνα» για την «προσφορά» των αρχαίων ελληνικών στην «ουσιαστικότερη εκμάθηση» των νέων...</i><br /><br />Στις 23/1/2007 το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων εξέδωσε <a href="http://www.pi-schools.gr/download/news/deltio-tipou_26_01_07.pdf">δελτίο τύπου</a> σχετικό με «έρευνα» που πραγματοποίησε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) για τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο, με αφορμή την εβδομαδιαία αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος. Το δελτίο τύπου του ΥΠ.Ε.Π.Θ. σημειώνει πως «τα αποτελέσματα της έρευνας είναι συντριπτικά υπέρ του μαθήματος, δικαιώνοντας ταυτόχρονα την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να αυξήσει τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας από το σχολικό έτος 2005-2006», ενώ η ανακοίνωση του Π.Ι. που ακολουθεί αμέσως παρακάτω επιβεβαιώνει - προς «εμπέδωσιν»! - το ίδιο συμπέρασμα, ώστε να μην υπάρξει καμία αμφισβήτηση: «Τα συντριπτικά υπέρ του μαθήματος ποσοστά της έρευνας δικαιώνουν την εκτίμηση της Πολιτείας για την πολλαπλή ωφελιμότητα της συστηματικής διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο και δίνουν οριστική απάντηση σε όσους -εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας- επιμένουν να ζητούν τον εξοβελισμό του μαθήματος από το ωρολόγιο πρόγραμμα των Γυμνασίων και σε όσους αμφισβητούν τη σημαντική προσφορά του στην ουσιαστικότερη εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας, στον περαιτέρω εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών, όπως και στην ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης.»<br /><br />Η παράθεση των συμπερασμάτων και μόνο είναι ενδεικτική του ότι έχουμε να κάνουμε με μία «έρευνα» που συνιστά στην πραγματικότητα εργαλείο πολιτικής και όχι επιστημονική εργασία.<span class="fullpost"> Μιλάμε για «εργαλείο πολιτικής» γιατί η «έρευνα» που πραγματοποιήθηκε είχε στόχο να δικαιώσει μία πολιτική απόφαση για την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών, γι' αυτό και απροσχημάτιστα κινήθηκε προς αυτήν την κατεύθυνση. Το λογικό θα ήταν πρώτα να 'χε πραγματοποιηθεί μία έρευνα κι έπειτα να ακολουθούσαν τα βελτιωτικά μέτρα με βάση τα πορίσματα αυτής. Εδώ η διαδικασία ήταν ακριβώς η αντίστροφη και ο στόχος προκαθορισμένος: έπρεπε με κάθε τρόπο να δικαιωθεί η πολιτική του Υπουργείου. Επιπλέον μιλάμε για «έρευνα» που δεν αποτελεί επιστημονική εργασία, για τον απλούστατο λόγο πως δεν πρόκειται καθόλου για έρευνα, παρά για μία κοινή δημοσκόπηση, με ερωτήσεις που εκμαιεύουν τις «αυτονόητες» απαντήσεις και είναι κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των πορισμάτων που το Υπουργείο επιθυμεί. Αν προστεθεί εδώ και η «οριστικότητα» της «έρευνας», που κατακεραυνώνει, σύμφωνα με το Υπουργείο, κάθε αντίθετη άποψη, η «επιστημονικότητα» εμπεδώνεται! Κι είναι πραγματικά άξιο απορίας πώς κατόρθωσε η «έρευνα» να μας δώσει τα συμπεράσματα που προαναφέρθηκαν, όταν η αυξημένη σε διδακτικές ώρες διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών εφαρμόστηκε μόλις μία σχολική χρονιά. Δηλαδή, μέσα σε μία χρονιά τα αποτελέσματα της βελτιωμένης χρήσης της νεοελληνικής χάρη στην αρχαία ήταν τόσο εμφανή, ώστε να εξαχθεί και το ανάλογο «οριστικό» πόρισμα; Και σε ποια απτά δεδομένα στηρίζονται τα αντίστοιχα συμπεράσματα, πέρα από την προσωπική εκτίμηση των ελάχιστων (345) φιλολόγων που συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια; Υπάρχουν δηλαδή συγκεκριμένες δραστηριότητες που αποδεικνύουν ότι πράγματι οι μαθητές βελτίωσαν τα νέα ελληνικά τους χάρη στα αρχαία; Κι αν έχουν έτσι τα πράγματα, γιατί δεν γίνεται κι ένα ακόμη βήμα: να αυξηθούν περαιτέρω οι ώρες διδασκαλίας των αρχαίων, ώστε να μιλούν όλοι τέλεια τη νέα ελληνική;(!) Εφόσον λοιπόν υπάρχει πλέον η «έρευνα» (η οποία δεν υπογράφεται καν απ' τους ερευνητές που την εκπόνησαν!) που αναδεικνύει τις θεραπευτικές ιδιότητες των αρχαίων ως γλωσσικής... φραπελιάς, θα 'ταν ολέθριο σφάλμα αυτά να μην «αξιοποιηθούν»!<br /><br />Πέρα όμως από τα προηγούμενα, το Υπουργείο μαζί με το «εκτελεστικό του όργανο», το Π.Ι., θύματα της δικής τους αθεράπευτης ψύχωσης, αντιμάχονται, σαν άλλοι Δον Κιχώτες, κινδύνους ανύπαρκτους, που ορθώνονται μόνο στην φαντασία τους. Ποιοι είναι εκείνοι που ζητούν «τον εξοβελισμό του μαθήματος από το ωρολόγιο πρόγραμμα των Γυμνασίων»; Προσωπικά, δεν γνωρίζω κανέναν. Κι αν ίσως υπάρχουν κάποιοι, συνιστούν μικρό ποσοστό, που δεν δικαιολογεί τέτοια «πολεμική» τακτική. Ο εξοβελισμός του μαθήματος δεν είναι το ζητούμενο. Η αξία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας είναι αναγνωρισμένη σε παγκόσμιο επίπεδο. Το δυστύχημα ωστόσο είναι πως στη χώρα μας, επί σειρά δεκαετιών, η έμφαση δεν δίνεται στις ιδέες και στα ανθρωπιστικά μηνύματα που εκπέμπουν τα ελληνικά κείμενα παλαιότερων περιόδων, αλλά στον τύπο, και μάλιστα σε μια πολύ συγκεκριμένη διάλεκτο, την αττική του 5ου και του 4ου π.Χ. αιώνα. Πάνω σ’ αυτό είναι ενδεικτικότατη και η ορολογία του Π.Ι., το οποίο δεν αναφέρεται στο κείμενό του στην «Αρχαία Ελληνική Γραμματεία», παρά μόνο στην «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα»! Κι εκτός του ότι αυθαίρετα επιμένουμε να θεωρούμε ως «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» μόνο την αττική διάλεκτο της κλασικής εποχής, η ύπαρξη στοιχειώδους μέτρου και λογικής στη διδασκαλία έστω της Γλώσσας και όχι της Γραμματείας παραμένει ζητούμενο, αν αναλογιστεί κανείς πως οι ώρες που διαθέτονται για τα νέα ελληνικά είναι λιγότερες από τις ώρες για τα αρχαία! Αυτός ο παραλογισμός είναι ο κατακριτέος, αυτή η υπερβολή, και τίποτα περισσότερο.<br /><br />Στο σημείο αυτό βρισκόμαστε μπροστά στο αυτονόητο, το οποίο όχι μόνο δεν στηρίζεται από καμία ερευνητική προσπάθεια εκ μέρους του ΥΠ.Ε.Π.Θ., αλλά και στο οποίο επιμελώς δεν γίνεται καμία αναφορά: αν στόχος είναι η «ουσιαστικότερη εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας» (σ.σ.: αυτή η «ταπεινή» σημειώνεται με πεζά αρχικά γράμματα και όχι με κεφαλαία, όπως η «άλλη», η περισπούδαστη!) και ο «εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών», ποιος θα μας εξηγήσει επιτέλους γιατί δεν επιλέγεται για τον σκοπό αυτό η ενίσχυση της διδασκαλίας της νέας ελληνικής γλώσσας, αντί για της αρχαίας; Αλήθεια, γιατί κανένας απ' όσους μαθαίνουν ιταλικά ή γαλλικά δεν χρειάζεται απαραιτήτως τα λατινικά; Πάντως το ίδιο το δελτίο τύπου του ΥΠ.Ε.Π.Θ. μάς χαρίζει γλωσσικά απολιθώματα - «βρικόλακες», που απαξιώνουν τη φυσική εξέλιξη της γλώσσας: «υπουργείον», «υπ' όψιν», «εισήχθησαν», «υπεβλήθησαν», «απεστάλησαν»: η «ζωντάνια» της νέας ελληνικής σ’ όλο της το μεγαλείο, «χάρη» στην επαρκή γνώση της τυπολογίας της αρχαίας!<br /><br />Αναφορικά με την «ανάπτυξη της κριτικής σκέψης», χρειάζεται να μας διευκρινίσει το ΥΠ.Ε.Π.Θ. αν η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι η μόνη που μπορεί να την πετύχει. Χώρια δε που για μία ακόμη φορά θα πρέπει να επισημάνουμε πως τον ουσιαστικότερο ρόλο στην ανάπτυξη της κρίσης τον διαδραματίζουν τα διανοήματα, όχι η τυπολογία. Κοντά σ' αυτά αν προσθέσουμε κι ένα τελευταίο συμπέρασμα του Π.Ι., πως «η μαθητεία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα βοηθάει καταλυτικά στη συνειδητοποίηση της πολιτιστικής ταυτότητας και προσφέρει σημαντική υπηρεσία στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης», θα ρωτούσαμε το «σεβαστόν Υπουργείον» αν υπάρχει άλλο μάθημα που κατεξοχήν συμβάλλει προς την κατεύθυνση αυτή. Η απάντηση φυσικά είναι θετική, και αναφερόμαστε βεβαίως στο μάθημα της Ιστορίας. Θα πρέπει όμως εδώ και πάλι να μας εξηγήσει το Υπουργείο αν η Ιστορία, ως σχολικό μάθημα, κατορθώνει ν' ανταποκριθεί στην αποστολή της, ιδίως από τη στιγμή που η αύξηση των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών άφησε χωρίς αντικείμενο τους καθηγητές των ξένων γλωσσών και τους θεολόγους, και οδήγησε το Υπουργείο στην απόφαση να διδάσκουν οι συγκεκριμένοι κλάδοι καθηγητών, αν και μη σχετικοί με το αντικείμενο, το μάθημα της Ιστορίας στο Γυμνάσιο.<br /><br />Τέλος, για τα ερωτήματα της «έρευνας» που διερευνούν αν οι δύο ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα ήταν επαρκείς για το μάθημα των αρχαίων ελληνικών και αν η αύξηση των ωρών συνέβαλε στην αποτελεσματικότερη κάλυψη της ύλης, την ίδια θετική απάντηση θα έδιναν και όλοι οι άλλοι καθηγητές διαφορετικών ειδικοτήτων για τις ανάγκες των μαθημάτων τους. Ας ξανατεθεί όμως διαφορετικά το ερώτημα, επιστρεφόμενο στο Υπουργείο: οι δύο ώρες διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας είναι αρκετές για να βελτιώσουν οι μαθητές τη χρήση της νεοελληνικής;<br /><br />Η θλιβερή «έρευνα» του Υπουργείου και του Π.Ι. δεν πετυχαίνει τίποτα περισσότερο από το να συντηρεί και να αναπαράγει τις ιδεοληπτικές εμμονές εκείνων που συστηματικά κινδυνολογούν και προβλέπουν το τέλος της ελληνικής γλώσσας (η οποία, αν και δεν χάθηκε ούτε επί τουρκοκρατίας, «κινδυνεύει» τώρα!), προσποιούμενοι ότι επιθυμούν τη διατήρηση της «παράδοσης», αν και στην πραγματικότητα δεν νοσταλγούν παρά μόνο την ξύλινη τυπολογία της καθαρεύουσας των μαθητικών τους χρόνων (αυτήν ξέρουν, αυτήν εμπιστεύονται!). Κι επειδή η τάση αυτή συνδέεται και με τη νοσταλγία του πολυτονικού συστήματος τονισμού, η υπεράσπιση του οποίου τελευταία γίνεται όλο και μαχητικότερη, μένει να δούμε πότε θα μας προκύψει και η ανάγκη για την επίσημη επαναφορά του πολυτονικού μέσα από τις «έρευνες» του Π.Ι. . Εδώ όμως θα χρειαστεί να επιμείνουμε.<br /><br /><i>Γιάννης Στρούμπας<br />Φιλόλογος - 3ο Γενικό Λύκειο Κομοτηνής</i><br /><br />Σχετικά κείμενα:<br /><br />* Γρηγόρης Καλομοίρης (Γ. Γραμματέας <a href="http://www.olme.gr/">ΟΛΜΕ</a>), Θέμης Κοτσιφάκης (μέλος του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ), Παύλος Χαραμής (πρόεδρος <a href="http://www.olme.gr/NEWKEMETE/INDEXKEMETE.htm">ΚΕΜΕΤΕ</a>/ΟΛΜΕ), "<a href="http://www.xkatsikas.gr/artra/artro20070125b.php">Ερευνητικές λαθροχειρίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου</a>", <i>εκπαιδευτικό δίκτυο ενημέρωσης AlfaVita</i>, 24.1.2007.<br /><br />* <a href="http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=Your_Account&op=userinfo&uname=gazakas">Αντώνης / Gazakas</a> (φιλόλογος - Δράμα), "<a href="http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=Blog&file=page&op=viewPost&pid=2637">Αλήθεια, Ποια Είναι η Αλήθεια;</a>", μπλογκ <i>Μέσα στη Νύχτα</i>, 24.1.2007.<br /><br />* Γιάννης Παπαθανασίου (φιλόλογος - Θεσσαλονίκη), "<a href="http://glwssa.blogspot.com/2007/01/24-8-10.html">«έλλειμα παιδείας»</a>", μπλογκ <i>Συζήτηση για τη διδασκαλία της γλώσσας στο Γυμνάσιο</i>, 24.1.2007.<br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com10tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-34151316522881439332007-02-14T14:19:00.001+02:002007-02-14T17:46:43.262+02:00Ποια από τα τοπωνύμια δε βρίσκονται στην Ελλάδα;quiz-QUIZ-ΚΟΥΙΖ-κουιζ-quiz-QUIZ-ΚΟΥΙΖ-<br />"Τούτα τα χώματα ποιος τα πατάει;"<br /><br />Ποια από τα παρακάτω τοπωνύµια εντοπίζονται εντός των ορίων<br />του ελληνικού κράτους και δη στο νοµό Ιωαννίνων και ποια σε άλλα<br />βαλκανικά κράτη;<br /><br /><div style="text-align: center;">Ντάκοβο<br />Κεράσοβο<br />Βρίστοβο<br />Ριάχοβο<br />Μέτσοβο<br />Κρύφοβο<br />Κόσοβο<br />Μπέροβο<br />Μπούκοβο<br />Καπέσοβο<br />Γκρίμποβο<br />Κουμάνοβο<br />Τέροβο<br />Τέτοβο<br />Ντρούγκοβο<br />Τσεπέλοβο<br />Σρμπίνοβο<br />Ρουσίνοβο<br /><br />Απαντήστε και κερδίστε... super δώρα!!!<br /></div><span class="fullpost"><br />1ο Βραβείο:<br />Ποιητική συλλογή του Ανώνυµου Ελληναρά µε τίτλο “Μειονότητες; Ποιές Μειονότητες;”<br />2ο Βραβείο:<br />DVD µε dolby surround + extras, της ταινίας “Τι Έκανες στη Σρεµπρένιτσα Θανάση;”, συµπαραγωγής ΥΠΕΞ-Εκκλησίας της Ελλάδος.<br />3ο Βραβείο:<br />Ένα πλήρες σετ εθνοκαθαριστικών προϊόντων “Σλόμπο”.<br />4ο Βραβείο:<br />Μια µέρα µε τους stars Μλάντιτς-Κάρατζιτς στις εξωτικές βίλες του Βελιγραδίου, προσφορά του “Συνδέσµου Ελληνοσερβικής Φιλίας” - παράρτηµα Ιωαννίνων.<br />5ο Βραβείο:<br />∆ωρεάν µετάβαση για 2 άτοµα στο επόµενο συλλαλητήριο για την ελληνικότητα της Μακεδονιάς, προσφορά της Νοµαρχίας Θεσσαλονίκης.<br /><br /></span><div style="text-align: center;"><span class="fullpost">--------------</span><br /></div><span class="fullpost"><br />Απαντήσεις:<br />Ελλάδα: Κεράσοβο, Βρίστοβο, Ριάχοβο, Καπέσοβο, Τσεπέλοβο, Γκρίμποβο, Κρύφοβο, Τέροβο, Μέτσοβο. (<a href="http://www.about-ioannina.gr/Greek_Pages/map.htm">χάρτης του Νομού Ιωαννίνων)</a><br />Κροτία: Ντάκοβο<br />Κόσοβο/Σερβία: Κόσοβο<br />Δ της Μακεδονίας/ΠΓΔΜ: Ρουσίνοβο, Μπέροβο, Μπούκοβο, Ντρούγκοβο, Σρμπίνοβο, Κουμάνοβο, Τέτοβο.<br /><br /><br /></span><div style="text-align: center;"><span class="fullpost">------------</span><br /></div><span class="fullpost"><br />Το κουιζ και οι απαντήσεις από το έντυπο "Αυτόνομες Παρεμβάσεις", τ. 11, φθινόπωρο 2006. Το έντυπο εκδίδεται από την ομώνυμη ομάδα <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Autonomism">αυτόνομων</a> σε Αθήνα και Γιάννενα.</span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com30tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-3281607878293607842007-01-10T22:12:00.000+02:002007-01-19T23:52:21.350+02:00Α.-Φ. Χριστίδης: Γλωσσικές μυθολογίες: η περίπτωση της ελληνικής<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlUueUlEsid5a74lBOEx3nezLXzzo3AonzJhHyh09x0mgwXRmTrhW_t0DJJWBknZwgxGBH9UytUflE4Z98GOeSzl9LJT6JdNvQXsUg8ujlQazGH3DitQrI0iCQ-DpDtbYLoosM/s1600-h/Christidis049.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlUueUlEsid5a74lBOEx3nezLXzzo3AonzJhHyh09x0mgwXRmTrhW_t0DJJWBknZwgxGBH9UytUflE4Z98GOeSzl9LJT6JdNvQXsUg8ujlQazGH3DitQrI0iCQ-DpDtbYLoosM/s320/Christidis049.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5018512589226185346" border="0" /></a><br /><div style="text-align: center;"><i>δύο χρόνια από το θάνατο </i><br /><i>του <a href="http://www.greeklanguage.gr/christidis/index.htm">Α. -Φ. Χριστίδη (1946 - 26.12.2004)</a></i><br /><br /></div><br /><div style="text-align: center;">------------------------------------------------<br /></div><br /><div style="text-align: center;">Α.-Φ. Χριστίδης<br /><b>"Γλωσσικές μυθολογίες: η περίπτωση της ελληνικής"</b><br /><span style="font-size:85%;">από το βιβλίο: Α.-Φ. Χριστίδης, <i>Γλώσσα, Πολιτική, Πολιτισμός</i>.<br />Αθήνα: Πόλις, 1999, σσ. 79-97<br /></span></div><br />Στη σύντομη αυτή ανακοίνωση σκοπεύω να συζητήσω ένα σύμπλεγμα ιδεών για την ελληνική γλώσσα που κυριαρχούν στις σχετικές συζητήσεις από τη μεταπολίτευση και μετά [1]. Οι ιδέες αυτές έχουν μια πολύ παλαιότερη καταγωγή, αλλά αποκτούν μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία μέσα στις συγκυρίες της τελευταίας εικοσαετίας. Αντλούν τη λογική τους, και τη δύναμή τους, όχι από τα γλωσσικά φαινόμενα αυτά καθεαυτά, αλλά από άλλους χώρους -τους χώρους της πολιτικής, της ιδεολογίας, της ψυχολογίας- και γι' αυτό έχουν ένα χαρακτηριστικά μυθικό χαρακτήρα. Στις περιπτώσεις που θα συζητήσουμε, ιδίως όπως διαμορφώνεται την τελευταία εικοσαετία, παρατηρείται, επιπλέον, το εξής εξαιρετικά ενδιαφέρον (και όχι βέβαια χωρίς προηγούμενο) φαινόμενο: κατακτημένες και γενικά αποδεκτές απόψεις για τη φύση της γλώσσας είτε αγνοούνται είτε διαστρεβλώνονται, προκειμένου να κατασκευαστεί ο επιδιωκόμενος μύθος. Και αυτό γίνεται από γλωσσολόγους. Πρόκειται για μια συνειδητή παλινδρόμηση της γλωσσολογίας -ή ακριβέστερα, κάποιων γλωσσολόγων- στον χώρο της προ-επιστημονικής γλωσσικής μυθολογίας.<br /><br />Η περίοδος που μας ενδιαφέρει μπορεί να διαιρεθεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη ορίζεται από την πτώση της δικτατορίας και φτάνει μέχρι τα μέσα περίπου της δεκαετίας του '80 ή και λίγο μετά. Τα γεγονότα που σημαδεύουν την πρώτη περίοδο και που αντανακλώνται στις συζητήσεις για τη γλώσσα είναι, καταρχάς, η καθιέρωση το 1976 της δημοτικής ως επίσημης μορφής γλώσσας. Η απόφαση αυτή σημαίνει ότι το «γλωσσικό ζήτημα» έχει πάψει πια να είναι ένα από τα στρατηγικά μέτωπα μέσα στα οποία διαδραματίζονται οι ευρύτερες πολιτικές και κοινωνικές αντιπαραθέσεις. Ακολουθεί η ολοκλήρωση της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Η περίοδος αυτή -τουλάχιστον μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '80- χαρακτηρίζεται, επιπλέον, από μια έντονη πολιτικοποίηση της νεολαίας, που εκφράζεται κυρίως στον φοιτητικό χώρο [2].<br /><br />Όλα αυτά τα συμβάντα, από μόνα τους αλλά και σε συνεργασία, ενεργοποιούν -τόσο σε κύκλους στενά συνδεδεμένους με το παλαιότερο γλωσσικό καθεστώς και εγνωσμένα συντηρητικών προτιμήσεων, αλλά και ευρύτερα- μια σειρά από αντιδράσεις, που θα μορφοποιηθούν, γύρω στα 1982, με τη διακήρυξη του Ελληνικού Γλωσσικού Ομίλου αλλά και με πολλά δημοσιεύματα του καθηγητή Γ. Δ. Μπαμπινιώτη.<br /><br />Ο μύθος που κατασκευάζεται συνοψίζεται στη διατύπωση «η ελληνική γλώσσα κινδυνεύει» (ΕΓΟ 1984, 11). Οι γλώσσες κινδυνεύουν όταν χάνουν τους ομιλητές τους ή όταν υποσκελίζονται σε κάποιες χρήσεις τους από κάποια άλλη ισχυρότερη -για εξωγλωσσικούς, ιστορικούς λόγους- γλώσσα [3]. Επομένως, στη διατύπωση «η ελληνική γλώσσα κινδυνεύει» εκφράζεται ένας γλωσσικός μύθος και μάλιστα με την ένθερμη υποστήριξη γλωσσολόγων. Εδώ ακριβώς βλέπει κανείς καθαρά αυτό που επισήμανα λίγο πιο πάνω ως χαρακτηριστικό της περιόδου που εξετάζουμε: την, χωρίς αναστολές, υποχώρηση ή παλινδρόμηση κάποιων γλωσσολόγων στην περιοχή της προ-επιστημονικής μυθολογίας.<br /><br />Αλλά ποιο είναι το βαθύτερο περιεχόμενο -και η βαθύτερη λογική- του μύθου που καταγράφεται σ' αυτή την κινδυνολογική διατύπωση;<span class="fullpost"> Αυτό αποκαλύπτεται από τα στοιχεία που προσκομίζονται ως τεκμήρια της επερχόμενης καταστροφής: «λεξιπενία», γιατί οι νεότεροι χρήστες αγνοούν λέξεις της λόγιας παράδοσης· «αλλοίωση» της φυσιογνωμίας της ελληνικής από την «αθρόα, άκριτη και αδικαιολόγητη εισβολή ξένων λέξεων που ρυπαίνουν τη γλώσσα μας» (ΕΓΟ 1984, 13)· γλωσσικά λάθη που απειλούν την ακεραιότητα της γλώσσας [4]· «κομματικοποίηση της γλώσσας –αναγωγή της σε κριτήριο κομματικής πειθαρχίας και ιδεολογικής ορθοδοξίας» (Μπαμπινιώτης 1984, 167). Όλες αυτές οι επισημάνσεις απλά αποκαλύπτουν τα ιδεολογικά ερείσματα του κινδυνολογικού μύθου και δεν αποτελούν με κανένα τρόπο τεκμήρια επερχόμενης γλωσσικής καταστροφής. Η καθιέρωση της δημοτικής και -αργότερα- η απόφαση να διδάσκονται τα αρχαία από μετάφραση στο γυμνάσιο, αλλά και κάποιες άλλες παρεμβάσεις στη διδασκαλία των ανθρωπιστικών μαθημάτων, θίγουν ένα ισχυρό ιδεολογικό οικοδόμημα που αντιδρά υποστηρίζοντας ότι κινδυνεύει ένα «κτήμα ες αεί», η ελληνική γλώσσα.<br /><br />«Αποκοπή από τις ρίζες». Αυτή είναι η φορτισμένη διατύπωση που επιλέγεται για να ονομάσει την απειλή. Και η «αποκοπή» αυτή παράγει ανεπαρκείς χρήστες. Το επιχείρημα είναι απολύτως άκυρο, στον βαθμό που είναι γνωστό ότι για τη γνώση μιας μητρικής γλώσσας δεν προϋποτίθεται -όσον αφορά τον χρήστη- η γνώση της ιστορίας της [5]. Η στοιχειώδης αυτή γλωσσολογική γνώση εξοβελίζεται γιατί δεν υπηρετεί το μύθο που προωθείται. Το ζήτημα του δανεισμού -που συνδυάζεται με τους αρχόμενους φόβους ή φοβίες γλωσσικών, και άλλων, «αλλοιώσεων» που δημιουργεί η ευρωπαϊκή προοπτική [6] μετατρέπεται σε ζήτημα «ρύπανσης» (Μπαμπινιώτης 1994, 19,174,195,236) και εξοβελίζεται η στοιχειώδης γλωσσολογική γνώση ότι όλες οι γλώσσες διαμορφώθηκαν και διαμορφώνονται -σε όλα τα επίπεδά τους- από τη συνάντησή τους, ισότιμη ή ανισότιμη, με άλλες γλώσσες. Τα γλωσσικά λάθη στη χρήση λόγιων τύπων, είτε στον έντυπο λόγο είτε στα ηλεκτρονικά μαζικά μέσα ενημέρωσης, χρεώνονται και αυτά στην αποκοπή από τις ρίζες και προσάγονται ως τεκμήρια καταστροφής. Και εδώ εξοβελίζεται η γνώση ότι τα λάθη κινητοποιούνται από γλωσσικούς μηχανισμούς -δεν είναι ποτέ τυχαία- και επομένως μια γλώσσας δεν μπορεί να κινδυνεύει από την ίδια της τη φύση. Η «κομματικοποίηση της γλώσσας», ως επιχείρημα γλωσσικής καταστροφής, απλά προδίδει την αντίθεση με κάποια περιεχόμενα (και εδώ ή έντονη πολιτικοποίηση της νεολαίας στην περίοδο που συζητάμε ήταν ένα από τα κυριότερα εναύσματα). Η γλώσσα είναι πάντα και παντού ένα σύνολο χρήσεων που, μεταξύ άλλων, ορίζουν ομάδες. Το επιχείρημα της «κομματικοποίησης» δεν αφορά τη γλώσσα ως σύνολο, αλλά κάποια χρήση της στο πλαίσιο κάποιας ή κάποιων ομάδων και τις αντιθέσεις που διαχωρίζουν -επί της ουσίας- την ομάδα ή τις ομάδες αυτές από άλλη ή άλλες ανταγωνιστικές ομάδες.<br /><br />Επαπειλούμενη, λοιπόν, «καταστροφή της γλώσσας», «φθορά», «ευτελισμός», «αλλοίωση», «ακρωτηριασμός» (βλ. λ.χ. Μπαμπινιώτης 1994, λστ΄). Μια σειρά από έννοιες ή, καλύτερα, μεταφορές που ανήκουν στην προϊστορία της γλωσσολογικής επιστήμης αναβιώνουν -και μάλιστα με τις ευλογίες γλωσσολόγων- για να προστατεύσουν την ελληνική γλώσσα από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Οι εσωτερικοί εχθροί, είτε ως πολιτικοί σχηματισμοί είτε ως κοινωνικές ομάδες αμφισβήτησης, απειλούν, μεταξύ άλλων, μια αντίληψη περί παιδείας που βάσισε, τα τελευταία εξήντα χρόνια, τον «φρονηματιστικό» της ρόλο -την καταστολή δηλαδή της κριτικής στάσης- σε μια τυπολατρική και, βεβαίως, λογοκριμένη σχέση με την ελληνική αρχαιότητα και τη γλωσσική έκφρασή της. Οι εξωτερικό εχθροί -η «εισβολή» δανείων κυρίως από την αγγλική- είναι αυτοί που «ρυπαίνουν», «αφελληνίζουν», μολύνουν την «καθαρότητα» της ελληνικής.<br /><br />Θα επανέλθω στο ζήτημα αυτό· για την ώρα, όμως, αυτό που θα πρέπει να τονιστεί -ή, μάλλον, να ξανατονιστεί- είναι ότι το νόημα του καταστροφολογικού αυτού μύθου δεν αποκαλύπτεται από το εμφανές του περιεχόμενο (αυτό ισχύει γενικά για τους μύθους) αλλά από το αφανές. Και το αφανές περιεχόμενό του <i>δεν αφορά τη γλώσσα</i>, παρά ευρύτερες πολιτικό-ιδεολογικές ή, και απώτερα, ψυχολογικές επενδύσεις, που απειλούνται από τις συγκυρίες της περιόδου που εξετάζουμε.<br /><br />Για να ολοκληρωθεί η εικόνα της γλωσσικής αυτής μυθολογίας, όπως διαμορφώνεται -ή, καλύτερα, αναμορφώνεται- στην περίοδο αυτή, θα πρέπει να αναφερθούν και κάποια άλλα συστατικά της. Το βασικότερο ίσως είναι το -μυθικό- επιχείρημα της <i>μοναδικότητας</i> της ελληνικής γλώσσας [7]. Η μοναδικότητά της έγκειται στον <i>ενιαίο</i> και <i>συνεχή</i> χαρακτήρα της: είναι η μόνη ευρωπαϊκή ή και ινδοευρωπαϊκή γλώσσα που μιλιέται χωρίς διακοπή 4.000 χρόνια τώρα, εμφανίζει ετυμολογική συνέχεια και αμφίδρομη ροή του λεξιλογίου της, διαχρονική ενότητα της γραφής και της ορθογραφίας της και «μοναδική» διαχρονική δομική συνοχή. Το «δια ταύτα» αυτής της υποθετικής μοναδικότητας είναι ότι τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται στο σχολείο τα αρχαία και την καθαρεύουσα (τη «λόγια παράδοση»), γιατί αλλιώς οδηγούμεθα σε ανεπαρκείς χρήστες -σ' έναν «ακρωτηριασμό της ελληνικής» και σ’ έναν «βαθμιαίο ευτελισμό της, σε μια κουτσουρεμένη ελληνόμορφη διάλεκτο» (Μπαμπινιώτης 1994, λστ΄).<br /><br />Προτού σχολιάσουμε το «διά ταύτα», ας δούμε τα «τεκμήρια» αυτής της «μοναδικότητας». Καταρχάς, είναι απολύτως ανακριβές ότι η ελληνική είναι η μόνη ευρωπαϊκή και ινδοευρωπαϊκή γλώσσα που μιλιέται αδιάκοπα 4.000 χρόνια. Το ακριβές είναι ότι γράφεται εδώ και 3.500 χρόνια και σίγουρα υπάρχει από πολύ παλαιότερα ως διακριτή ινδοευρωπαϊκή γλώσσα. Αυτό βέβαια δεν είναι ιδιαιτερότητα της ελληνικής· ισχύει και για τις άλλες αρχαίες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες. Το γεγονός ότι δεν διαθέτουμε γραπτά τεκμήρια ιστορικού βάθους από άλλες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες δεν σημαίνει ότι είναι χτεσινές γλώσσες. Και το γεγονός ότι η ελληνική γράφεται εδώ και 3.500 χρόνια δεν οφείλεται στην εγγενή ιδιοφυΐα της -άλλες γλώσσες άρχισαν να διαθέτουν γραπτή απεικόνιση πολύ νωρίτερα- αλλά σε ιστορικές συγκυρίες. Το επιχείρημα της ετυμολογικής συνέχειας είναι επίσης απολύτως άκυρο ως στοιχείο μοναδικότητας: η έρευνα το ανακαλύπτει στην ιστορική μελέτη οποιασδήποτε γλώσσας. Το γεγονός ότι η μακραίωνη διγλωσσία διατήρησε -τεχνητά, και όχι για όλον τον ελληνόφωνο πληθυσμό- αρχαιότερες μορφές δεν μπορεί βέβαια να θεωρηθεί τεκμήριο ετυμολογικής συνέχειας. Τι εννοείται με την αμφίδρομη ροή του λεξιλογίου; Ότι ο νεαρός χρήστης δεν μπορεί να είναι επαρκής χρήστης της γλώσσας του αν δεν διδαχθεί τη λόγια παράδοση, η οποία μπόλιασε -ως εσωτερικός δανεισμός- το λεξιλόγιο της νεότερης ελληνικής: το γνωστό, και άκυρο, επιχείρημα ότι δεν ξέρεις επαρκώς ελληνικά, αν δεν ξέρεις την αρχαία και την καθαρεύουσα. Με την ίδια λογική ο νεαρός Γάλλος δεν θα είναι ποτέ επαρκής χρήστης της γλώσσας του, αν δεν ξέρει λαϊκά λατινικά, μεσαιωνικά λατινικά και αρχαία γαλλικά.<br /><br />Η περίφημη διαχρονική ενότητα γραφής και ορθογραφίας δεν συνιστά επίσης κανενός είδους μοναδικότητα -υπάρχουν πολλά άλλα παράλληλα. Και η ιστορική ορθογραφία δεν σημαίνει, σε καμιά περίπτωση, την επιβίωση της αρχαίας μέσα στην νεότερη γλώσσα.<br /><br />Το επιχείρημα της «δομικής» συνοχής είναι ένα γλωσσολογικό φάντασμα που καλείται να στηρίξει το επιχείρημα της μοναδικής και μοναδικά ενιαίας ελληνικής γλώσσας. Η ελληνική, μας λένε, παρά τις αλλαγές που υπέστη μέσα στον χρόνο, δεν «αλλοιώθηκε» ως «προς τον εσωτερικό σκελετό της»· μπορεί να εμφανίζει χαρακτηριστικά μετακίνησης σε άλλη τυπολογική κατηγορία -από συνθετική σε αναλυτική- αλλά αυτό δεν είναι και τόσο σημαντικό· σημαντικό και αποδεικτικό της μοναδικότητάς της είναι ότι διατήρησε διακρίσεις πτώσεως, αριθμού, γένους, κλπ. (Μπαμπινιώτης 1994, κζ΄). Τα δεδομένα κόβονται, ράβονται και αξιολογούνται αυθαίρετα, για να στηρίξουν τον μύθο της μοναδικότητας της ενιαίας ελληνικής γλώσσας και να οδηγήσουν στο γλωσσολογικά αυθαίρετο και ασύστατο συμπέρασμα ότι χωρίς αρχαία και καθαρεύουσα ο χρήστης της νεότερης ελληνικής είναι γλωσσικά ανάπηρος. Η ενότητα και η συνέχεια υπάρχουν, όμως, για τον ερευνητή και όχι για τον χρήστη, ο οποίος δεν μαθαίνει τη μητρική του γλώσσα μέσω ετυμολογικών λεξικών και ιστορικών γραμματικών [8]. Και εδώ θέλω να ξαναθυμίσω ένα χαρακτηριστικό όλης αυτής της νεότερης φιλολογίας περί γλώσσας: την παντελή της αδιαφορία για τη γλωσσολογική γνώση και τη, συχνότατα συνειδητή, παλινδρόμηση σε προ-επιστημονικές θέσεις που υπηρετούν τις επιθυμητές σκοπιμότητες [9].<br /><br />Το μυθικό επιχείρημα της μοναδικότητας της ενιαίας ελληνικής γλώσσας ολοκληρώνεται με το εξίσου μυθικό επιχείρημα της μοναδικότητάς της από πλευράς περιεχομένου -η «ελληνική σημαντική» της διακήρυξης του Ελληνικού Γλωσσικού Ομίλου (1984, 12). Η ελληνική αυτή σημαντική γεννιέται, κατά κύριο λόγο, στην αρχαιότητα και μεταφέρεται μαγικά και αδιάσπαστα μέσα στον χρόνο -με κύριο όχημα τη λόγια παράδοση- στη νεότερη ελληνική, αφού βέβαια κατακτήσει και εκπολιτίσει την υπόλοιπη Ευρώπη. Για να ολοκληρωθούν γλωσσικά αλλά και πνευματικά οι νεότεροι, πρέπει να γίνουν κοινωνοί αυτής της σημαντικής, όπως βρίσκεται προνομιακά αποτεθειμένη στην αρχαία ελληνική και στην αρχαιότροπη γλωσσικά λόγια παράδοση. Κι εδώ επιστρατεύεται και ο Βιτγκενστάιν, αφού υποστεί τις αναγκαίες προκρούστειες παρεμβάσεις, ώστε να είναι χρήσιμος για το μύθο. «Ο κόσμος μου υπάρχει, στον βαθμό που μπορώ να τον εκφράσω με τη γλώσσα μου», λέει ο Βιτγκενσταίν, και εννοεί ότι ο κόσμος υπάρχει, για το υποκείμενο, στον βαθμό και με τον τρόπο που έχει εμπλακεί στον ιστό της γλώσσας και της λογικής δομής της. Όταν μιλάει για γλώσσα ο Βιτγκενστάιν, δεν εννοεί βέβαι α την κάθε μεμονωμένη γλώσσα, αλλά τη γλώσσα γενικότερα και την κοινή, ενδεχόμενα, λογική δομή των γλωσσών. Η μυθολογία της «ελληνικής σημαντικής» τροποποιεί ανενδοιάστως τη ρήση του Βιτγκενστάιν: «ο ελληνικός κόσμος μου υπάρχει, στον βαθμό που μπορώ να τον εκφράσω με την ενιαία και μοναδική ελληνική μου γλώσσα» (Μπαμπινιώτης 1994, 6, 17). Γι' αυτό είναι εθνικό έγκλημα να μην διδάσκονται τα αρχαία και η καθαρεύουσα στο γυμνάσιο, για ορισμένους και στο δημοτικό, αν όχι και στα νήπια [10].<br /><br />Θα ήθελα να κλείσω την εξέταση της πρώτης αυτής περιόδου (1974-1985) μ' ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της σκόπιμης ελευθεριότητας στη χρήση των γλωσσολογικών εννοιών και εργαλείων. Πρόκειται για την έννοια της «μιγαδοποίησης» (Μπαμπινιώτης 1994, 242). Η «εισβολή», όπως ονομάζεται, αγγλικών, κυρίως, λέξεων στην ελληνική απειλεί να τη μετατρέψει σε «μιγαδική» γλώσσα. Μιγαδικές είναι οι γλώσσες που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας, για να ικανοποιήσουν τις επικοινωνιακές ανάγκες εργατικού ή δουλικού δυναμικού στην υπηρεσία των αποικιοκρατών (κυρίως γαιοκτημόνων). Το δυναμικό αυτό ήταν ποικίλης γλωσσικής προέλευσης και το γλωσσικό όργανο που προέκυψε βαθμιαία, η μιγαδική γλώσσα, βασίστηκε στη γλώσσα της αποικιοκρατικής δύναμης (αγγλικά, γαλλικά, πορτογαλικά, ισπανικά), αλλά επηρεάστηκε και από τις ποικίλες υποστρωματικές γλώσσες. Οι μιγαδικές είναι πλήρεις γλώσσες, απόλυτα ισότιμες με οποιαδήποτε άλλη γλώσσα. Υπάρχει αναλογία ανάμεσα στις συνθήκες που γέννησαν τις μιγαδικές γλώσσες και στις συνθήκες μέσα στις οποίες η ελληνική έρχεται σε επαφή σήμερα με την αγγλική; Απολύτως καμία. Το επιχείρημα της μιγαδοποίησης προωθείται γιατί δρα συμβολικά: ερεθίζει το αντανακλαστικό της «καθαρότητας» -και, μάλιστα, μέσα από τις (για κάποιους) αρνητικές φυλετικές συνδηλώσεις της έννοιας «μιγάς»- και συναντιέται με το επιχείρημα της μοναδικής ελληνικής γλώσσας, η οποία κινδυνεύει να εκβαρβαριστεί.<br /><br />Επιτρέψτε μου τώρα να καταλήξω σε κάποιες γενικότερες διαπιστώσεις σχετικά με τις γλωσσικές αντιπαραθέσεις της πρώτης μεταπολιτευτικής δεκαετίας. Η καθιέρωση της δημοτικής ακολουθεί φυσικά την πτώση της δικτατορίας: τα οχυρά του καθαρευουσιανισμού και η ευρύτερη ιδεολογική τους βάση έχουν υπονομευθεί από τις πράξεις και τον «ελληνοχριστιανικό» λόγο της δικτατορίας. Επιπλέον, η καθιέρωση της δημοτικής προβάλλει ως αίτημα εκπαιδευτικού εκσυγχρονισμού ενόψει της ένταξης στην ΕΟΚ. Το γεγονός αυτό αποτελεί το πρώτο έναυσμα για την ανασύνταξη της ελληνοκεντρικής ιδεολογίας, που ενισχύεται από την αντιπαλότητα προς την έντονη ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας, τη ριζοσπαστική ρητορική του πρώιμου ΠΑΣΟΚ και τις παρεμβάσεις του κυβερνητικού πια ΠΑΣΟΚ στο αναλυτικό πρόγραμμα σε ό,τι αφορά τη γλωσσική διδασκαλία αλλά και ευρύτερα των ανθρωπιστικών μαθημάτων (Ιστορία λ.χ.).<br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSCo64yvDzfSOgQqATI_jHuelE4eByalUbr-JyGxBER2K_S6QwGf5aADFno_JW-Nbc7x2oLwqclyOvGp_8QSUYxZncFbun1sR6v58SxDjC26yEGQ377nwlhhxCpjBvD0LeE55h/s1600-h/b18358.jpg"><img style="margin: 0pt 0pt 10px 10px; float: right; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSCo64yvDzfSOgQqATI_jHuelE4eByalUbr-JyGxBER2K_S6QwGf5aADFno_JW-Nbc7x2oLwqclyOvGp_8QSUYxZncFbun1sR6v58SxDjC26yEGQ377nwlhhxCpjBvD0LeE55h/s400/b18358.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5018507263466738274" border="0" /></a><br />Η κινδυνολογία για την ελληνική γλώσσα -και την ελληνικότητα- που αρχίζει να αναπτύσσεται είναι, στην ουσία, αντίλογος στην ριζοσπαστικοποίηση της πρώιμης μεταπολίτευσης αλλά και στον ευρωπαϊσμό, στον οποίο χρεώνεται, εν μέρει, η επαπειλούμενη «αποκοπή από τις ρίζες» (Μπαμπινιώτης 1994, 13). Ο αντίλογος αυτός χρησιμοποιεί εργαλεία γνωστά από την ιστορία του ελληνικού «γλωσσικού ζητήματος»: «ενιαία ελληνική γλώσσα», «γλωσσική καθαρότητα» κλπ. Τα εργαλεία αυτά όμως <i>ανασημασιοδοτούνται</i>. Και δεν εννοώ απλά την προκρούστεια χρήση της νεότερης γλωσσολογίας, ώστε να περιβληθούν με κάποια επίφαση επιστημονικής εγκυρότητας. Εννοώ την ανασημασιοδότησή τους στο πλαίσιο μιας άλλης ιστορικής συγκυρίας. Το αξίωμα του «ενιαίου» της ελληνικής γλώσσας και το αίτημα της «καθαρότητας» είναι για τον 19ο αιώνα και το νεότευκτο νεοελληνικό κράτος η αναζήτηση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσω της αρχαίας ελληνικής που διαθέτει τόσο κύρος στην Ευρώπη. Οι Νεοέλληνες θα πάψουν να είναι Ανατολίτες και θα γίνουν Ευρωπαίοι μέσω της ενιαίας ελληνικής γλώσσας -κατ' ουσίαν μέσω της αρχαίας και της καθαρεύουσας- και μέσω της κάθαρσης της νεοελληνικής από τα τεκμήρια της φθοράς και της παρακμής: τα τουρκικά, κυρίως, δάνεια.<br /><br />Στην περίοδο που εξετάζουμε, το «ενιαίο» της ελληνικής γλώσσας επανερμηνεύεται ως μια ιστορική μοναδικότητα που αποδεικνύει την <i>ανωτερότητα</i> της ελληνικής απέναντι στις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, τις οποίες γονιμοποίησε· το αίτημα της κάθαρσης αφορά στην προστασία της -και την κάθαρσή της- από τη δυτική, μέσω της αγγλικής, εκφυλιστική γλωσσική ηγεμονία (ο κίνδυνος της «μιγαδοποίησης»). Η ευρωκεντρική εθνική γλωσσική ιδεολογία του 19ου αιώνα αρχίζει να μετασχηματίζεται σε αντιευρωπαϊκή-εθνοκεντρική ή και εθνικιστική γλωσσική ιδεολογία της ανωτερότητας και της μοναδικότητας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι την εποχή αυτή αρχίζει να διαμορφώνεται το «νεοορθόδοξο» ρεύμα που συγχρονίζεται απολύτως με τον γλωσσικό και άλλον ελληνοκεντρισμό, υποσκάπτοντας έτσι ένα βασικό χαρακτηριστικό της ορθοδοξίας, που είναι χαρακτηριστικό κάθε θρησκείας, την οικουμενικότητα της (βλ. Χόμπσμπαουμ 1994, 245). Βασικό συστατικό της νεοορθόδοξης τάσης είναι ο αντιευρωπαϊσμός, μέσα από τον παραδοσιακό αντιδυτισμό της ορθόδοξης εκκλησίας. Η λόγια παράδοση υπήρξε πάντα ευρωποκεντρική. Οι κληρονόμοι της, στην εποχή που συζητάμε, ανασημασιοδοτώντας τα ίδια εργαλεία, υιοθετούν κατ' ουσίαν την αντίθετη στάση [11].<br /><br />Η επόμενη περίοδος -μέσα της δεκαετίας του '80 μέχρι και σήμερα- είναι σημαδεμένη από διεθνή γεγονότα κοσμοϊστορικής σημασίας: κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, παγκόσμια κυριαρχία του αντίπαλου στρατοπέδου και της οικονομίας της αγοράς με τη νεοφιλελεύθερη μορφή της. Στις πρώην ανατολικές χώρες, το πήδημα από το τηγάνι του υπαρκτού σοσιαλισμού στη φωτιά του καπιταλισμού σημαίνει φτώχεια, αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού, αναβίωση των εθνικισμών. «Όταν η κοινωνία αποτύχει, το έθνος εμφανίζεται ως η υπέρτατη εγγύηση» (Χόμπσμπαουμ 1994, 245).<br /><br />Για την Ελλάδα οι αλλαγές αυτές έχουν, βέβαια, σημαντικές επιπτώσεις. Στην εξ Ανατολών απειλή έρχονται να προστεθούν τα προβλήματα από τον Βορρά, με πρώτο και κύριο το «μακεδονικό» και, κατά δεύτερο λόγο, τα ζητήματα με την Αλβανία. Η αντιπαράθεση με τα Σκόπια είναι αυτή που «φουντώνει», για να το πω έτσι, τη διαφαινόμενη από την προηγούμενη περίοδο εθνικιστική μορφοποίηση του ελληνοκεντρισμού -γλωσσικού και άλλου. Το επιχείρημα της μοναδικότητας και της ανωτερότητας του απειλούμενου ελληνισμού βρίσκει έναν εξαιρετικό «σύμμαχο» στον σκοπιανό αλυτρωτισμό και στις εθνικιστικές του επιλογές. Ο ελληνισμός και η ελληνικότητα κινδυνεύουν από τους βόρειους υπανάπτυκτους σφετεριστές και από τους Ευρωπαίους -τους ξένους- ,που δεν κατανοούν τα ιστορικά μας δίκαια, παρόλο που εμείς -αυτό το μυθικό «εμείς»- είμαστε εκείνοι που εκπολιτίσαμε με τη γλώσσα «μας» και τον πολιτισμό «μας».<br /><br />Οι εξωτερικές αυτές συγκυρίες συναντιούνται με την εσωτερική πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας: λιτότητα, ανεργία, ανασφάλεια, σκάνδαλα και σκανδαλολογία, πολιτική παθητικοποίηση και απογοήτευση. «Όταν η κοινωνία αποτύχει, το έθνος εμφανίζεται ως η υπέρτατη εγγύηση», για να ξαναθυμηθούμε τη διατύπωση που μόλις παραθέσαμε. Εξωτερικές και εσωτερικές συγκυρίες συνεργάζονται ώστε να αποκτήσει πλατιά βάση και αποδοχή ο εθνικιστικός ελληνοκεντρισμός.<br /><br />Τι γίνεται, ειδικότερα, στο μέτωπο της γλώσσας; Το αίτημα της επαναφοράς των αρχαίων στο γυμνάσιο -για ορισμένους και στο δημοτικό- διατυπώνεται όλο και πιο επιτακτικά, και σ' ένα όλο και ευρύτερο ιδεολογικοπολιτικό φάσμα. Το παραδοσιακό «σωστικό του έθνους» (κατά την έκφραση της Έλλης Σκοπετέα), οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, και όλο το σχετικό σκεπτικό της ανασημασιοδοτημένης μυθολογίας της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου κυριαρχεί, και τα αρχαία επαναφέρονται. Τα σχετικά διδακτικά εγχειρίδια καθορίζονται και διαμορφώνονται από αυτή τη μυθολογία.<br /><br />Είναι χαρακτηριστικό ότι στη φάση αυτή δεν ακούγεται πλέον το επιχείρημα της «κακοποίησης» της ελληνικής γλώσσας από την «κομματικοποίησή» της. Ο λόγος είναι απλός: ο αντίπαλος λόγος μοιάζει να έχει χάσει -ως περιεχόμενο- τη δύναμη να επηρεάζει αποφασιστικά. Τονίζω τη λέξη «περιεχόμενο», γιατί αυτό ήταν ο βαθύτερος στόχος της κινδυνολογικής γλωσσικής μυθολογίας. Κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, συρρίκνωση, στο εσωτερικό, της αριστεράς και του αυθεντικού αμφισβητητικού λόγου, παθητικοποίηση.<br /><br />Αυτό που κυριαρχεί, στη φάση αυτή, είναι ο μύθος της μοναδικότητας και της ανωτερότητας της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού (του αρχαίου ελληνικού) πολιτισμού. Μετριούνται μετά μανίας οι λέξεις τις οποίες δάνεισε η γενναιόδωρη και μοναδική ελληνική στις φτωχές, σχεδόν άναρθρες, συγγένισσές της -τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες- και σηκώνεται θύελλα διαμαρτυριών, όταν διαπιστώνεται ότι υπάρχει ο κίνδυνος να εξαιρεθεί η ελληνική από τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η θεμιτή όχληση από μια τέτοια προοπτική, εδώ παίρνει διαστάσεις ελληνοκεντρικής υστερίας. «Αυτό μπορεί να ισχύσει για άλλες μικρές γλώσσες», ακούγεται από επίσημα χείλη, «αλλά όχι για την ελληνική».<br /><br />Για να συνοψίσω: στην τελευταία εικοσαετία, απόψεις για τη γλώσσα που κατάγονται από την ελληνική <i>εθνική</i> μυθολογία -αυτή που σχετίζεται με τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους και της νεοελληνικής εθνικής ταυτότητας- ανασημασιοδοτούνται δραστικά στην κατεύθυνση μιας <i>εθνικιστικής</i> μυθολογίας. Η απάντηση στο πρόβλημα της «ετερότητας» είναι η εθνικιστική αναδίπλωση.<br /><br />Ωστόσο το ζήτημα της «ετερότητας» υπάρχει, και μάλιστα για ένα έθνος όπως το νεοελληνικό, το οποίο ιστορικά ισορροπεί -ή ανισορροπεί- ανάμεσα στη Δύση και στην Ανατολή, στην «καθ’ ημάς» έστω Ανατολή. Και θα συμφωνήσω απόλυτα με τον κ. Ελεφάντη (1994) ότι η ετερότητα είναι σήμερα στο στόχαστρο μιας παντοδύναμης γεωοικονομίας των πολυεθνικών και των πολυμέσων, που αποστρέφονται εθνικές ιδιαιτερότητες οι οποίες εμποδίζουν την απόλυτη κυριαρχία τους. Αυτή η κρίσιμη όψη του ζητήματος δεν εμφανίζεται καθόλου στη γλωσσική μυθολογία που εξετάσαμε, και αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο, με δεδομένη την ευρύτερη ιδεολογία της. Και όπως πάλι επισημαίνει πολύ σωστά ο κ. Ελεφάντης, «οι αρχιερείς της παγκοσμιοποίησης» συχνά σηκώνουν το λάβαρο του αντιεθνικισμού– και στο ζήτημα της γλώσσας [12]<br /><br />Πώς θα διαφοροποιηθεί κανείς από έναν αντιεθνικισμό, έναν κοσμοπολιτισμό, που έχει βαθύτερο κίνητρο το κέρδος και την κυριαρχία, και πώς θα υπερασπιστεί την «ετερότητά» του χωρίς να παλινδρομήσει σ' έναν ξενοφοβικό εθνικισμό;<br /><br />Θα μιλήσω για τη γλώσσα και για τη γλωσσική πολιτική, με την επίγνωση -κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό- ότι το «χοντρό παιχνίδι», για το πω έτσι αγοραία, δεν παίζεται στο γήπεδο της γλώσσας, αλλά σε άλλα, στρατηγικότερης σημασίας, γήπεδα.<br /><br />Τι κάνει κανείς απέναντι σ' έναν λόγο, σε γλωσσικές χρήσεις, που σχεδιάζεται στα «λογιστήρια» της «παγκοσμιοποίησης», για να χρησιμοποιήσω τις εκφράσεις του κ. Ελεφάντη, και που στοχεύει στη συγκάλυψη, στον καταναγκασμό, την παραπληροφόρηση, την εμπορευματοποίηση των πάντων και στην υποταγή του δέκτη στις επιταγές της; Αυτό το είδος λόγου το ζούμε εδώ και μια δεκαετία στην Ελλάδα, στον χώρο κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, της παντοδύναμης ιδιωτικής τηλεόρασης. Και αυτή η γλωσσική χρήση πριμοδοτεί και μυθοποιεί την ξένη λέξη -όλα τα κανάλια έχουν αγγλικές επωνυμίες-, γιατί ξέρει την εμπορικότητά της, τη δύναμη που ασκεί πάνω στον δέκτη ως αποδέκτη και καταναλωτή.<br /><br />Το χειρότερο που έχει να κάνει κανείς είναι να κραυγάσει «κινδυνεύει η καθαρότητα της γλώσσας μας και της φυλής μας», και να προχωρήσει στην εθνικιστική μυθοποίηση της γλωσσικής ετερότητάς του και στη νομική, ενδεχομένως, προστασία της. Η γλώσσα δεν κινδυνεύει από τέτοιες γλωσσικές χρήσεις, γιατί η γλώσσα μπορεί <i>και</i> να αποκαλύπτει <i>και</i> να συγκαλύπτει, <i>και</i> να απελευθερώνει <i>και</i> να καταναγκάζει. Έχει, λοιπόν, η γλώσσα μια συστατική <i>ουδετερότητα</i>. Η συγκάλυψη, ο καταναγκασμός, η παραπληροφόρηση δεν αποτελούν <i>γλωσσική</i> παθολογία. Σε αυτά τα περιεχόμενα απαντά κανείς μ’ έναν αντίπαλο λόγο που εκφράζει τα αντίπαλα περιεχόμενα.<br /><br />Στον χώρο της γλωσσικής πολιτικής, η «ετερότητα», μια «ετερότητα» που θα πρέπει ταυτόχρονα να διακρίνει και να ενώνει, θα διαφυλαχθεί -και, σε κάποιο ποσοστό, θα διαμορφωθεί- όχι μέσα από τη <i>μυθοποίηση</i> της μητρικής γλώσσας και της ιστορίας της, αλλά μέσα από την <i>απομυθοποίησή</i> της: μέσα από την αποκάλυψη τόσο των ιστορικών (και όχι μυθικών) ιδιαιτεροτήτων της όσο και της ενότητάς της με τις άλλες γλώσσες· ενότητα που, απώτερα, προκύπτει από την ενότητα της ανθρώπινης νόησης.<br /><br />Η απομυθοποίηση αυτή θα πρέπει βέβαια να επεκταθεί, με ανάλογο τρόπο, και στη διδακτική της ξένης γλώσσας: της «ισχυρής» ξένης γλώσσας που εκφράζει ένα «ισχυρό» πολιτισμικό μοντέλο. Η υπεράσπιση της «ετερότητας» -ειδικά στον χώρο των «ασθενών» λεγόμενων γλωσσών- θα πρέπει να διαμορφώσει τη διδακτική εκείνη που συνειδητά θα αντιστέκεται στις μυθοποιητικές συνδηλώσεις με τις οποίες η ισχυρή -πολιτισμικά- γλώσσα περιβάλλεται στην επικράτεια της «ασθενούς» γλώσσας. Ας μην ξεχνάμε ότι η μεθοδολογία της διδακτικής παράγεται, για προφανείς λόγους, στις χώρες όπου μιλιούνται «ισχυρές» γλώσσες. Είναι καιρός εμείς οι γλωσσολόγοι των «μικρών» γλωσσών να ξανασκεφτούμε το ζήτημα της διδακτικής της ισχυρής ξένης γλώσσας, που δεν είναι βέβαια καθόλου άσχετο με το ζήτημα της διδακτικής της μητρικής γλώσσας (Semoglou 1993).<br /><br /><br />1.Ευχαριστώ την Έλλη Σκοπετέα, που με βοήθησε να δω καθαρότερα, και σε ιστορική προοπτική, αρκετά σημεία αυτού του προβλήματος.<br />2.Στις αρχές αυτής της περιόδου νομιμοποιείται και το Κ.Κ.Ε.<br />3.Οι σημερινοί Βούλγαροι μιλούν μια σλαβική γλώσσα, αλλά η αρχική τους γλώσσα δεν ήταν σλαβική· κάτω από την επιρροή του σλαβικού περιβάλλοντος αφομοιώθηκαν γλωσσικά. Οι αποικιοκρατικές δυνάμεις ακολούθησαν μια συνειδητή πολιτική υποβάθμισης των τοπικών γλωσσών, αναδεικνύοντας τις δικές τους γλώσσες σε γλώσσες της διοίκησης αλλά και της εκπαίδευσης. Αυτό το έζησε και η Κύπρος, μόνο που εδώ λόγω της εσωτερικής αντίστασης το φαινόμενο αυτό δεν πήρε τις διαστάσεις που παρατηρεί κανείς λ.χ. στην Αφρική (βλ. σχετικά Phillipson 1992). Η τύχη της ελληνικής γλώσσας στη διασπορά είναι ένα εντελώς διαφορετικό ζήτημα. Εκεί η ελληνική γλώσσα όντως κινδυνεύει, γιατί χάνει τους ομιλητές της.<br />4.«Κακοποίηση» της γλώσσας, βλ. Μπαμπινιώτης 1994, 166· ΕΓΟ 1984, 7.<br />5.Για τον Μπαμπινιώτη (1994, 10) «λεξιπενία» είναι η «φτώχεια στη χρήση και την κατανόηση ενός ευρύτερου λεξιλογίου». Ως «ευρύτερο» λεξιλόγιο θεωρείται, κατά κύριο λόγο, η αρχαία και η αρχαιότροπη γλώσσα (καθαρεύουσα). Το γεγονός ότι η αρχαία γλώσσα δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να θεωρηθεί ως «ευρύτερο λεξιλόγιο» των ομιλητών της νέας ελληνικής δεν αναστέλλει τη διατύπωση αυτής της άποψης. Η ελληνική γλώσσα, υποστηρίζεται, είναι «ενιαία». Θα συζητήσουμε αυτόν τον μύθο λίγο παρακάτω. Η ουσία του (μυθικού) επιχειρήματος της «λεξιπενίας» είναι εξωγλωσσική: η υποχώρηση της καθαρεύουσας απειλεί ένα ολόκληρο συντηρητικό ιδεολογικό οικοδόμημα. Η «λεξιπενία» είναι ένα από τα όπλα με τα οποία το οικοδόμημα αυτό αμύνεται ή και αντεπιτίθεται.<br />6.«Το ζήτημα που τίθεται στην πράξη είναι σε ποιο βαθμό μπορεί να αλλοιωθεί η γλωσσική μας ταυτότητα από την επαφή της ελληνικής με τις ισχυρές (σε έκταση χρήσεως και κοινωνικοπολιτικό γόητρο) γλώσσες της Κοινότητας» (Μπαμπινιώτης 1994, 13).<br />7.Βλ. λ.χ. Μπαμπινιώτης 1994, λδ΄, κδ΄-ε΄. Επιχειρήματα μοναδικότητας βρίσκει κανείς και σε άλλες γλωσσικές μυθολογίες, βλ. σχετικά Χόμπσμπαουμ 1994, 170 και Phillipson 1992.<br />8.Δύσκολα συγκαλύπτεται, μέσα στη θέση αυτή, ο απόηχος της ακραίας καθαρευουσιάνικης άποψης -που κατακεραυνώθηκε επανειλημμένα από τον Χατζιδάκι-, η οποία έβλεπε στη νεότερη ελληνική τη «διεφθαρμένη» και «νοσηρά παραφυάδα» της αρχαίας ελληνικής.<br />9.Έτσι, οι θέσεις του Κοραή, («όποιος χωρίς την γνώσιν της αρχαίας επιχειρεί να ερμηνεύσει την νέαν ελληνική ή απατάται ή απατά») ή του Χατζιδάκι (η ιστορική έρευνα της νέας ελληνικής προϋποθέτει την μελέτη της μεσαιωνικής και της αρχαίας) προσάγονται -απολύτως διαστρεβλωτικά (βλ. Μπαμπινιώτης 1994, 65)- ως επιχειρήματα της μοναδικής ενότητας και συνέχειας της ελληνικής, για να οδηγήσουν στο συμπέρασμα της αναγκαιότητας της διδασκαλίας των αρχαίων και της καθαρεύουσας στα σχολεία. Αλλά τόσο ο Κοραής, όσο και, κυρίως, ο Χατζιδάκις διατυπώνουν την προφανή αρχή -προφανή για τη μελέτη και την έρευνα της ιστορίας κάθε γλώσσας- ότι η ιστορική γλωσσολογική έρευνα αναζητεί και παρακολουθεί τους ιστορικούς μετασχηματισμούς μιας γλώσσας.<br />10.«Γι' αυτό και η ίδια η διδασκαλία μιας μητρικής εθνικής γλώσσας, όταν διδάσκεται σωστά και στο απαιτούμενο βάθος, είναι αυτόχρημα διδασκαλία του ύφους και του ήθους ενός λαού, ιστορικός και φρονηματιστικός μαζί παράγων» (Μπαμπινιώτης 1994, 6).<br />11.Και δεν πρόκειται απλά για την αντίθεση «Ελλάδα-Ευρώπη», αλλά για την αντίθεση «οικουμενικότητα-διεθνικότητα» (στενότερη ή ευρύτερη) από το ένα μέρος, «εθνοκεντρισμός-εθνικισμός» από το άλλο.<br />12.Για κάποια παλαιότερα ανάλογα φαινόμενα, βλ. Χόμπσμπαουμ 1994, 165.<br /><br /></span><div style="text-align: center;"><span class="fullpost">*****</span><br /></div><span class="fullpost"><br /><i>Δημοσιεύτηκε στον τόμο</i> Η ελληνική γλώσσα στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Γλωσσικός πλουραλισμός και γλωσσοεθνοκεντρισμός, <i>σελ. 163-179/</i> La langue grecque dans l' Union europeene elargie. Plurilinguisme et ethnocentrisme linguistique, <i>σελ. 411-422 (Αθήνα: Κέντρο Λογοτεχνικής Μετάφρασης, 1996/ Αthenes: Centre de la Traduction Litteraire, 1996).</i><br /><br /></span><div style="text-align: center;"><span class="fullpost">Βιβλιογραφικές αναφορές</span><br /></div><span class="fullpost"><br />ΕΛΕΦΑΝΤΗΣ, Α. 1994. Για την «καθαρότητα» της γλώσσας. <i>Η Εποχή</i>, 8 Μαΐου.<br />ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ (ΕΓΟ). 1984. <i>Ελληνική γλώσσα: συζητήσεις και αναζητήσεις.</i> Αθήνα: Καρδαμίτσα.<br />ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ, Γ. Δ. 1994. <i>Η γλώσσα ως αξία: το παράδειγμα της ελληνικής.</i> Αθήνα: Gutenberg.<br />PHILLIPSON, R. 1992. <i>Linguistic Imperialism.</i> Οξφόρδη: Oxford University Press<br />SEMOGLU, O. 1993. Enseignement precoce du francais ou eveil au langage: proposition pour les ecoles maternelles grecques. Ανακοίνωση στο: 3rd European Conference of the Quality of Early Childhood Education, Κρυοπηγή, Χαλκιδική, 1-3 Σεπτεμβρίου.<br />ΧΟΜΠΣΜΠΑΟΥΜ, Ε. 1994. <i>Έθνη και εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα.</i> Μτφρ. Χ. Νάντρις. Αθήνα: Καρδαμίτσα.</span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com26tag:blogger.com,1999:blog-19246963.post-1165835067704185612006-12-11T12:57:00.000+02:002006-12-11T13:17:12.283+02:00Η γλωσσική (α)συνέχεια<i>Α. Η έννοια της συνέχειας</i><br /><br /> Ίσως η βασικότερη ιδιότητα της Ελληνικής, σύμφωνα με τις πιο παραδεδομένες απόψεις, είναι η τρισχιλιετής και πλέον ιστορία της, η συνέχειά της από την Αρχαία μέχρι και την Κοινή Νέα Ελληνική (ΚΝΕ). «Η ενιαία και αδιαίρετη Ελληνική» αποτελεί σχεδόν στερεοτυπική έκφραση, που επαναλαμβάνεται από ανθρώπους πολύ διαφορετικών πολιτικών και άλλων αντιλήψεων. Η σκόπιμη ταύτιση συνέχειας και ενότητας έχει δημιουργήσει έναν από τους πιο ισχυρούς μύθους της Ελληνικής, την αδιατάρακτη ενότητά της, η οποία καταλαμβάνει κεντρική θέση σε όλες σχεδόν τις συζητήσεις για την Ελληνική.<br /><br /> Κρίνοντας από την ελληνική εμπειρία, θα πίστευε κανείς ότι θα μπορούσε πολύ εύκολα να βρει αντίστοιχες συζητήσεις με παρεμφερείς αντιλήψεις σε όλες σχεδόν τις χώρες με μακρά γλωσσική παράδοση. Όμως, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει: είναι πραγματικά απορίας άξιο πώς μία τόσο -φαινομενικά- ατράνταχτη και σημαντική αντίληψη ελάχιστα αναφέρεται στην ευρωπαϊκή γλωσσολογική βιβλιογραφία. Η εξήγηση, βέβαια, είναι προφανής: Στις περισσότερες χώρες δεν τίθεται καθόλου το ζήτημα της συνέχειας της εκάστοτε γλώσσας, ενώ απόψεις όπως αυτές που είναι ευρύτατα διαδεδομένες στην Ελλάδα βρίσκονται σίγουρα στο περιθώριο και σχεδόν πάντοτε ανασύρονται από εθνικιστικές ομάδες. Φυσικά, η Ελληνική δεν είναι η μόνη γλώσσα με μακρά ιστορία στην Ευρώπη: οι περισσότερες από τις σημερινές επίσημες γλώσσες των Ευρωπαϊκών κρατών έχουν μακραίωνη ιστορία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις νεο-ρομανικές (π.χ. Ιταλική, Γαλλική, Ισπανική), ενώ και η Αγγλική μαρτυρείται ήδη από τον 7ο αι. μ.Χ. Και παρόλο που και εκεί ανθεί η μελέτη παλαιότερων μορφών των γλωσσών, όπως λ.χ. της Παλαιάς / Αρχαίας Αγγλικής ή Γαλλικής (Old English, Old French) και βέβαια και της Λατινικής, το θέμα της συνέχειας ελάχιστα απασχολεί τους μελετητές, αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. <br /><br /> Αυτό συμβαίνει γιατί η έννοια της γλωσσικής συνέχειας ορίζεται διαφορετικά απ’ ό,τι στην Ελλάδα: αν με τον όρο συνέχεια εννοήσουμε το γεγονός ότι σε έναν συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο υπάρχει μία ομάδα -η κυρίαρχη- ομιλητών των οποίων η μητρική γλώσσα προέρχεται από μία προγενέστερη που μιλούσαν συγκεκριμένοι ομιλητές στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, τότε απλά επισημαίνουμε ένα συνηθισμένο φαινόμενο, το οποίο παρατηρείται σε πάρα πολλές γλώσσες παγκοσμίως. <br /><br /> Το κρίσιμο ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι η συνέχεια αυτή καθαυτή, αλλά αν οι προγενέστερες μορφές της εκάστοτε γλώσσας (π.χ. της Αγγλικής ή της Ελληνικής) θεωρείται ότι απηχούν την ίδια γλώσσα ή όχι.<span class="fullpost"> Με άλλα λόγια, αν δικαιούμαστε να αναφερόμαστε σε ενιαία Ελληνική ή Αγγλική. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το ζήτημα αυτό δεν τίθεται καν, γιατί είναι γνωστό στη γλωσσολογική κοινότητα ότι ο καθορισμός των γλωσσών είναι περισσότερο πολιτικό θέμα παρά οτιδήποτε άλλο, και προφανώς επειδή δεν συντρέχουν και οι πολιτικοί λόγοι για να ανασυρθεί ένα τέτοιο ζήτημα. Ο εξω-γλωσσικός χωρισμός των γλωσσών είναι προφανής και σε συγχρονικό επίπεδο: χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα των Σκανδιναβικών γλωσσών, ιδιαίτερα της Σουηδικής και της Νορβηγικής, που παρά τη στενή τους συγγένεια θεωρούνται διαφορετικές γλώσσες, κυρίως διότι αποτελούν τις τυποποιημένες μορφές γλώσσας των αντίστοιχων εθνικών κρατών. Αλλά και ορισμένες Γερμανικές διάλεκτοι συγγενεύουν τόσο με την Ολλανδική, που οι ομιλητές τους μπορούν με μικρή δυσκολία να επικοινωνήσουν με τους Ολλανδούς. Παρ’ όλα αυτά, δύσκολα αμφισβητείται το γεγονός ότι η Ολλανδική και η Γερμανική είναι δύο διαφορετικές γλώσσες, που απλά ανήκουν στην Γερμανική οικογένεια της Ινδο-Ευρωπαϊκής. Ακόμα, λοιπόν, και σε περιπτώσεις όπου το κριτήριο της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ πληθυσμών, που αποτελεί ίσως και το μοναδικό σχετικά αξιόπιστο γλωσσικό κριτήριο για τον καθορισμό των γλωσσών, συντρέχει στην πράξη, και πάλι αυτό δεν σημαίνει ότι τελικά οι ομιλητές των δύο αυτών «γλωσσών» θα θεωρηθεί ότι μιλούν την ίδια γλώσσα.<br /><br /> Επομένως, όπως ο καθορισμός των γλωσσών σε συγχρονικό επίπεδο γίνεται με βάση κυρίως πολιτικά κριτήρια, το ίδιο θα ίσχυε και σε διαχρονικό επίπεδο, μόνο που στην τελευταία περίπτωση τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα, καθώς δεν πρόκειται για ζωντανές γλώσσες. Και μόνο, λοιπόν, η προβολή ενός τέτοιου ζητήματος περί συνέχειας και ενότητας μιας γλώσσας αποτελεί πολιτική πράξη, με συγκεκριμένους στόχους. Αυτό επαληθεύεται απόλυτα στην περίπτωση της Ελληνικής.<br /><br /><i>Β. Η «ενιαία και αδιαίρετη» Ελληνική</i><br /><br /> Όπως αναφέραμε, η αδιαίρετη συνέχεια της Ελληνικής βρίσκεται, δυστυχώς, στα πρόθυρα της μετατροπής της σε στερεοτυπική φράση, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλα σχεδόν τα επικοινωνιακά περιβάλλοντα χρήσης. Φυσικά, το κρίσιμο στοιχείο στην όλη συζήτηση, όπως ήδη επισημάναμε, δεν είναι το -αναμφισβήτητο- γεγονός της καταγωγής της ΚΝΕ από την Αρχαία, αλλά η προσπάθεια να αποδειχτεί (όποτε αυτή γίνεται και δεν θεωρείται απλά αυτονόητο) ότι τόσο η ΚΝΕ όσο και η Αρχαία (και ενδεχομένως και άλλες «ελληνικές», όπως η Ελληνιστική ή η Μεσαιωνική) αποτελούν μορφές της ίδιας, ενιαίας γλώσσας, της Ελληνικής. Φυσικά, αυτή η μυθική αντίληψη δεν είναι καινούρια: βρίσκεται στον πυρήνα των γλωσσικών πεποιθήσεων που στήριξαν στο παρελθόν την επιβολή της καθαρεύουσας ως επίσημης γλώσσας της Ελλάδας. Όμως και σήμερα η ισχύς της φαίνεται στην ρητορική εναντίον των νέων, οι οποίοι δεν μπορούν να καταλάβουν «παλαιότερες μορφές της γλώσσας μας» (της ίδιας, ενιαίας Ελληνικής βέβαια), και έχουν απίστευτη ένδεια λεξιλογικού πλούτου, αφού δεν αξιοποιούν τον θησαυρό της Ελληνικής (υπονοώντας, βέβαια, τις λέξεις της Αρχαίας, που ανήκουν στην ίδια, ενιαία γλώσσα). Και φυσικά, αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επαναφορά της διδασκαλίας αρχικά προγενέστερων μορφών της Ελληνικής από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο, και στη συνέχεια αποκλειστικά της Αρχαίας (δηλαδή της Αττικής του 5ου αι.), για να φανεί ξεκάθαρα ότι το ζήτημα είναι η σύνδεσή μας με την αρχαιότητα και όχι με την «παρηκμασμένη» ελληνιστική.<br /><br /> Υπάρχουν, όμως, επιχειρήματα που πιστοποιούν τον ενιαίο χαρακτήρα της Ελληνικής; Ας το εξετάσουμε από τρεις διαφορετικές απόψεις: επικοινωνιακά, δομικά και αμιγώς λεξιλογικά. Ως προς την επικοινωνιακή διάσταση του θέματος, στο ερώτημα αν η Αρχαία και η ΚΝΕ είναι αμοιβαία κατανοητές δεν μπορεί φυσικά να υπάρξει απάντηση, μια και δεν έχουμε φυσικούς ομιλητές της Αρχαίας. Αλλά και μόνο για τους ομιλητές της ΚΝΕ είναι σαφές ότι η Αρχαία δεν είναι κατανοητή χωρίς συστηματική διδασκαλία και μελέτη. Και φυσικά, το επιχείρημα πολλών, ότι δηλαδή πολλές λέξεις είναι ίδιες ή παρόμοιες δεν καθιστά την Αρχαία κατανοητή, καθώς η αναγνώριση σποραδικών λέξεων μέσα σε προτάσεις δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση κατανόηση του νοήματος των προτάσεων. Επομένως, από «επικοινωνιακή» άποψη, δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η Αρχαία και η ΚΝΕ είναι η ίδια γλώσσα. Η κατάσταση είναι ελαφρά διαφορετική για τις μετακλασικές μορφές της Ελληνικής, όπως είναι αναμενόμενο λόγω των γλωσσικών αλλαγών που σταδιακά οδήγησαν στην ΚΝΕ. Όμως ούτε η ελληνιστική κοινή αποτελεί μορφή της ΚΝΕ, ενώ ακόμα και κείμενα τα οποία θεωρητικά ανήκουν στη «Νεοελληνική» λογοτεχνία, όπως ο «Κατζούρμπος» του Χορτάτζη (17ος αι.), προκαλούν σοβαρές δυσκολίες στη κατανόηση σε όσους δεν έχουν ιδιαίτερη εξοικείωση με τη Μεσαιωνική ελληνική (δηλαδή, στη συντριπτική πλειονότητα των ομιλητών της ΚΝΕ). Όσο για νομικά κείμενα από την Βενετοκρατούμενη Ελλάδα (π.χ. Κρήτη), πολλές φορές είναι αμφιλεγόμενο αν είναι γραμμένα στην ελληνική ή σε ένα μίγμα ελληνικής και ιταλικής. Αυτό υποδεικνύει ότι μάλλον καταχρηστικά (αν όχι τελείως λανθασμένα) συμπεριλαμβάνονται έργα σαν τον Κατζούρμπο στα μνημεία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας, μια και ούτε από άποψη γλώσσας ούτε από άποψη κοινωνίας ανήκουν στη νέα ελληνική πραγματικότητα.<br /><br /> Ένα άλλο κριτήριο που επικαλούνται πολλοί για να αποδείξουν την ενότητα της Ελληνικής είναι δομικό, δηλαδή ότι λίγες μορφο-συντακτικές αλλαγές έχουν γίνει από την Αρχαία μέχρι τη ΚΝΕ. Ωστόσο, το επιχείρημα αυτό δεν μπορεί να σταθεί ούτε να εκληφθεί σοβαρά, μια και στη διάρκεια αυτών των αιώνων (για να μην αναφερθούμε φυσικά στις προ-κλασικές φάσεις της Ελληνικής) έχουν σημειωθεί ριζικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα: α) στο μορφολογικό (σαρωτικές αλλαγές στο ονοματικό αλλά και στο ρηματικό σύστημα: εξαφάνιση παραδειγμάτων κλίσης, μεταπλασμός ονομάτων και ρημάτων, δημιουργία νέων παραγωγικών καταλήξεων, αλλαγές στο γένος των ονομάτων, εμφάνιση πολλών περιφραστικών χρόνων του ρήματος και εξαφάνιση παλαιών μορφολογικών τύπων, όπως ο στιγμιαίος Μέλλοντας κ.λ.π.), β) στο φωνολογικό (το σύστημα της ΚΝΕ είχε διαμορφωθεί περίπου από τον 10ο αι. μ.Χ.) και γ) στο συντακτικό (αλλαγές στις επιτρεπτές σειρές των όρων της πρότασης, ανάπτυξη συμπληρωματικών προτάσεων στη θέση του Απαρεμφάτου κ.λ.π.). Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι οι περισσότερες από τις παραπάνω αλλαγές πραγματοποιήθηκαν σε μια μεγάλη διάρκεια από την ελληνιστική εποχή και εξής, και ότι η ΚΝΕ πήρε την σημερινή της μορφή μόλις τον 20ο αι.<br /><br /> Τέλος, ακόμα και η σημερινή μορφή της ΚΝΕ έχει τροποποιηθεί προς το λογιότερο σε σχέση με τις Μεσαιωνικές και τις Νέες ελληνικές διαλέκτους, κυρίως ως προς το επίπεδο του λεξιλογίου, με την αθρόα χρήση αρχαίων λέξεων και ριζών για την δημιουργία νέων λέξεων από τον 19ο και εξής. Η σχετική λεξιλογική και μορφολογική ομοιότητα της ΚΝΕ με προγενέστερες φάσεις της Ελληνικής (και κυρίως με την προ-μεσαιωνική ελληνική) οφείλεται εν μέρει και στον καθαρευουσιανισμό και την τάση «εξυγίανσης» της γλώσσας από διάφορα «ξένα» και «λαϊκά» στοιχεία. Αλλά ακόμα και αυτή η λεξιλογική συνάφεια της ΚΝΕ με την Αρχαία δεν είναι ικανή να υποστηρίξει τον ενιαίο και αδιαίρετο χαρακτήρα της γλώσσας, σε αντίθεση με όσα συχνά αναφέρονται, ότι εφόσον υπάρχουν τόσες πολλές ίδιες λέξεις, τότε πρόκειται για την ίδια γλώσσα. Όπως ήδη επισημάναμε, η κατανόηση λέξεων δεν σημαίνει και την κατανόηση της γλώσσας: Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί και η Ιταλική, η οποία αντλεί σε συντριπτικό ποσοστό τον λεξιλογικό της πλούτο από την Λατινική, αλλά αυτό δεν οδηγεί τους Ιταλούς να υποστηρίξουν ότι η Ιταλική και η Λατινική είναι μία γλώσσα ή ότι μπορούν να καταλάβουν εύκολα Λατινικά. <br /><br /> Συμπερασματικά, όλα τα γλωσσικά κριτήρια συνηγορούν στο ότι η ΚΝΕ είναι «απόγονος» της Αρχαίας, αλλά κανένα γλωσσικό κριτήριο δεν στηρίζει την άποψη ότι η Αρχαία και η ΚΝΕ αποτελούν μορφές της ίδιας γλώσσας, δηλαδή ο μύθος της ενιαίας Ελληνικής είναι εξω-γλωσσολογικός, άρα γλωσσικός-πολιτικός.<br /><br /><i>Γ. Ενιαία Ελληνική-ενιαίος Ελληνισμός</i><br /><br /> Είναι, μάλλον, προφανές ότι ο μύθος της ενιαίας Ελληνικής τροφοδοτεί και τροφοδοτείται από τον μύθο περί πολιτισμικής (και για κάποιους ακραίους εθνικιστές φυλετικής) ενότητας και συνέχειας του Ελληνισμού. Η ελληνική γλώσσα, που θεωρήθηκε πρωταρχικό στοιχείο πολιτισμού και ταυτότητας κάθε γλωσσικής ομάδας, έπρεπε οπωσδήποτε να αναχθεί στην αρχαιότητα τον 19ο αι., σε αντιστοιχία με τους Έλληνες, οι οποίοι έπρεπε οπωσδήποτε να «αναχθούν» πολιτισμικά στην ένδοξη αρχαιότητα. Η συνέχεια του «Ελληνισμού» προϋπόθετε και προϋποθέτει, φυσικά, και την συνέχεια της Ελληνικής, όχι με την έννοια της διαδοχικής διαφοροποίησης μίας γλώσσας που κατάγεται από την Αρχαία, αλλά με την έννοια της αδιαίρετης γλώσσας η οποία διαθέτει μία ιστορία 3.500 χρόνων. Είναι, ασφαλώς, περίεργο πώς όλος ο πλούτος αυτής της ενιαίας Ελληνικής δεν είναι καταγεγραμμένος στο DNA των ομιλητών της ΚΝΕ... Όμως όσο ενιαία είναι η Ελληνική, άλλο τόσο ενιαίος και συνεχής είναι και ο «Ελληνισμός». Και επειδή η «πολιτισμική συνάφεια» είναι ίσως πιο δύσκολο να υποστηριχθεί, η «ενιαία Ελληνική» αποτελεί μάλλον προπύργιο της συγκεκριμένης αντίληψης, αφού υπάρχουν κάποιες λέξεις κοινές, χωρίς αμφιβολία...<br /><br /> Αυτή η πολιτική αντίληψη διαφοροποιεί την περίπτωση της Ελληνικής από αυτή λ.χ. της Αγγλικής. Και στη τελευταία δεν συντρέχει κάποιος γλωσσολογικός λόγος για να αποκαλέσουμε την Αρχαία Αγγλική μορφή της Αγγλικής, όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση το όνομα «Αρχαία Αγγλική» υποδεικνύει ίσως μία προσπάθεια αναγωγής της Αγγλικής σε κάποιο μακρινό παρελθόν (και, πάντως, πιο μακρινό από τον 15ο αι. και τον Σέξπιρ), ωστόσο δεν δίνει λαβή για καμία συζήτηση περί ενιαίας Αγγλικής και λεξιλογικού πλούτου του οποίου κοινωνοί πρέπει να γίνουν όλοι οι ομιλητές της Αγγλικής. Και αυτό γίνεται φανερό με μία επίσκεψη σε ένα χώρο θεσμικής, καθεστωτικής έκφρασης της ιστορίας όπως είναι τα Μουσεία Ιστορίας: εκεί οι ομιλητές της Αρχαίας Αγγλικής αναφέρονται ως Αγγλο-Σάξονες (Anglo-Saxons) και όχι ως Άγγλοι ή Βρετανοί (English / British). Και, βέβαια, καμία γλώσσα- απόγονος της Λατινικής δεν διεκδικεί το όνομα της Νέας Λατινικής...<br /><br /> Συμπερασματικά, «η ενιαία Ελληνική» αποτελεί έναν ακόμα γλωσσικό-πολιτικό μύθο με συγκεκριμένες αρνητικές επιπτώσεις, ειδικά στο εκπαιδευτικό σύστημα, με την άκρατη και ανούσια διδασκαλία της Αρχαίας ήδη από το Γυμνάσιο. Η ΚΝΕ προέρχεται από την Αρχαία, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να μιλάμε για ενιαία Ελληνική, όπως δεν μπορούμε να μιλάμε και για ενιαίο «Ελληνισμό». Άλλωστε, όλες οι γλώσσες τοποθετούνται κάπου σε ένα ιστορικό συνεχές, διαθέτουν δηλαδή κάποια άλλη γλώσσα καταγωγής, η οποία για τα Ελληνικά είναι η Ινδο-Ευρωπαϊκή. Ακολουθώντας την λογική περί ενιαίας Ελληνικής, δεν έχουμε λόγο να σταματήσουμε στην Γραμμική Β, αλλά μπορούμε να πάμε ακόμα πιο πίσω, καθώς όλοι είμαστε Ινδο-Ευρωπαίοι. Γιατί όχι μία ενιαία Ινδο-ευρωπαϊκή; Μπορεί να το δούμε κι αυτό, αν ανακαλυφθούν μνημεία «μεγαλείου» των Ινδο-Ευρωπαίων, που φυσικά δεν θα μπορούσαν να είχαν γίνει χωρίς την ουσιώδη και αναμφισβήτητη βοήθεια των Ελλήνων, οι οποίοι τότε θα ήταν «εκκολαπτόμενοι» ως εθνότητα...<br /><br />10.12.06<br />Θοδωρής Μαρκόπουλος<br /></span>ανορθογραφίεςhttp://www.blogger.com/profile/07805323093030525923noreply@blogger.com48