Μια όμορφη μέρα στο Μέγαρο Μουσικής

Την Παρασκευή, 2 Δεκεμβρίου 2005, διοργανώθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών από το σωματείο 'Ελληνική Γλωσσική Κληρονομιά' (=ΕΓΚ) η 3η Ημερίδα για τη διαχρονικότητα (sic!) της ελληνικής γλώσσας (Θέμα της ημερίδας: 'Από τους ελληνιστικούς χρόνους έως την ύστερη βυζαντινή περίοδο'), και μάλιστα υπό την αιγίδα του Πρόεδρου της ελληνικής Δημοκρατίας (Φυσιολογικό γεγονός μιας και ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος του εν λόγω 'εθνοσωτήριου' σωματείου...). Δύο από τα μέλη των 'Ανορθογραφιών', οπλισμένα με αρκετή υπομονή και ...κουράγιο, παρακολούθησαν αυτή τη 'μυσταγωγική' τελετή καθαγίασης του 'ύψιστου εθνικού αγαθού', της 'καλύτερης' και' σημαντικότερης γλώσσας του κόσμου', που αποτελεί για τα μέλη αυτού του σωματείου και τους ομοϊδεάτες τους η ελληνική γλώσσα (!!!) Πράγματι, η συντριπτική πλειοψηφία των παρευρισκόμενων στην αίθουσα Δ. Μητρόπουλου αυτή την άποψη ενστερνίζονται, άλλοι με μεγαλύτερο και άλλοι με μικρότερο φανατισμό. Και δυστυχώς, αν και τα περισσότερα άτομα στην εκδήλωση αυτή ήταν προχωρημένης ηλικίας, υπήρχαν και αρκετοί νέοι (υποθέτουμε φοιτητές κυρίως, των διάφορων καθηγητών που είναι μέλη της ΕΓΚ...). Το πραγματικό σκάνδαλο όμως αποτελεί το γεγονός ότι τα μέλη της ΕΓΚ και οι συνοδοιπόροι τους είναι εξέχοντα στελέχη του ακαδημαϊκού-πανεπιστημιακού και πολιτικού κατεστημένου της χώρας: καθηγητές πανεπιστημίων, μέλη της Ακαδημίας Αθηνών, βουλευτές απ' όλα τα κόμματα της Βουλής(!), δημοσιογράφοι κλπ. Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά και το ποιοι υπήρξαν χορηγοί αυτής της εκδήλωσης, τότε η κατάσταση γίνεται πραγματικά απελπιστική· σε ένα πολυτελές έντυπο η ΕΓΚ ευχαριστεί θερμότατα κατά σειρά τους: το Υ.Π.Ε.Π.Θ, το Υπουργείο Πολιτισμού, την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, την Alpha Bank, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών και τον Όμιλο Εταιρειών Ασπίς-Πρόνοια.

Δεν τα αναφέρουμε όλα αυτά από εμπάθεια ή ζήλεια (γιατί δεν μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τέτοιες πλουσιοπάροχες εκδηλώσεις με τόσο υψηλούς προσκεκλημένου...), αλλά προσπαθούμε να καταγράψουμε αντικειμενικά τις πραγματικές διαστάσεις που έχει προσλάβει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα ο 'γλωσσαμυντορισμός-νεοκαθαρευουσιανισμός' και ιδίως στην ακραία εθνικιστική εκδοχή του, ο οποίος εκτείνεται σε όλο το πολιτικό φάσμα πια (από τον προνομιακό χώρο γέννησης και ανάπτυξής του που είναι η ακροδεξία, ως τα δύο κόμματα της κοινοβουλευτικής αριστεράς)

Σε αυτό το πλαίσιο, νομίζουμε ότι αυτό που είχε κυρίως σημασία σε αυτή την εκδήλωση ήταν οι ομιλίες των εκπροσώπων της κυβέρνησης και των πολιτικών κομμάτων και ελάχιστα ως καθόλου το κύριο μέρος της ημερίδας, δηλαδή οι ανακοινώσεις των διάφορων καθηγητών (κλασικών φιλόλογων κυρίως) που υποστήριξαν τη διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας, μέσα από αναφορές τους στην περίοδο από τους ελληνιστικούς χρόνους ως τα ύστερα βυζαντινά χρόνια (ανακοινώσεις με ελάχιστες επιστημονικές αξιώσεις, χωρίς γλωσσολογικά τεκμήρια και αντίστοιχη μεθοδολογία - Επιτρέψτε μας την 'προοδευτικάρια' επισήμανση, αλλά δεν υπήρξε και κάποιος εξειδικευμένος γλωσσολόγος ανάμεσα στους ομιλητές. Δεν υπερασπιζόμαστε το γλωσσολογικό σινάφι, αλλά γιατί ποτέ η ΕΓΚ δεν προσκαλεί στις εκδηλώσεις τις και γλωσσολόγους;) Και για όποιον αναρωτιέται για αυτό, πρέπει να πούμε ότι αυτό που μας ενδιαφέρει βασικά ως 'Ανορθογραφίες' είναι η ανάδειξη όλων των πτυχών και συνεπειών που έχει για την νεοελληνική κοινωνία το 'γλωσσικό ζήτημα' και ιδίως το πώς η συνεχής συντηρητικοποίηση της κοινωνίας εκτρέφει τον εθνικιστικό γλωσσαμυντορισμό, προβάλλοντας και επιβάλλοντας την 'ανωτερότητα' της αρχαίας ελληνικής έναντι της δημοτικής γλώσσας. Έτσι, θεωρώντας ξεκάθαρα ότι η γλώσσα είναι πολιτικό ζήτημα, θεωρούμε πιο σημαντικό να καταγράψουμε και να παρουσιάσουμε τις απόψεις των πολιτικών προσώπων που συμμετέχουν σε τέτοιες εκδηλώσεις.

Η εκδήλωση άνοιξε με την αναγόρευση του Κ. Παπούλια σε επίτιμο πρόεδρο της ΕΓΚ, αφού προσφώνησαν τον τυχερό 'τιμώμενο' οι ακαδημαϊκοί Σκαλκέας και Κουνάδης, χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες για την περίσταση μεγαλόστομες και επαινετικές εκφράσεις. Ο Κ. Παπούλιας κήρυξε την έναρξη των εργασιών και έφτασε μοιραία η ώρα των χαιρετισμών των πολιτικών εκπροσώπων. Προτού όμως ανέβει στο βήμα η υπουργός Παιδείας Μαριέττα Γιαννάκου, έκανε την κατάλληλη προσφώνηση της ο συνήθης ύποπτος, ο εχθρός και κυνηγός των απανταχού 'προοδευτικάριων', ο κοινωνιολόγος - θεωρητικός του ιερού αγώνα του σωματείου, ο Β. Φίλιας, πρώην Πρύτανης του Παντείου. Αφού χαρακτήρισε το θέμα της ελληνικής γλώσσας και της διατήρησης της μέσω της ενίσχυσης των αρχαίων ελληνικών ως 'πρόβλημα επιβίωσης του έθνους' (!!!), τοποθετώντας το στην ίδια θέση με ζητήματα όπως η γενικότερη παιδεία, η άμυνα και η εξωτερική πολιτική, δήλωσε ότι η υπουργός Παιδείας πρωτοστατεί στον αγώνα αυτό ενδυνάμωσης και διατήρησης των ελληνικών (προφανείς οι ευχαριστίες του ΕΓΚ στην υπουργό για την νέα αύξηση των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών σε γυμνάσιο και λύκειο). Ο Φίλιας χαρακτήρισε το όλο ζήτημα κολοσσιαία προσπάθεια και ιστορικό έργο και ξαναευχαρίστησε την υπουργό για το γεγονός ότι βρίσκεται αναφανδόν στο πλευρό της ΕΓΚ.

Η υπουργός Παιδείας, αφού δήλωσε μέλος του σωματείου, το οποίο επανέφερε σε 'ορθολογική βάση' (!!!) το ζήτημα της ελληνικής γλώσσας και της επιβίωσής της και προχώρησε στο σύνηθες υμνολόγιο της ελληνικής με χαρακτηρισμούς όπως 'καταπληκτικό εργαλείο διεθνούς χρήσης' το 'οποίο έχει τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην επιστημονική ορολογία των βασικότερων γλωσσών' (το μόνιμο ανιστόρητο επιχείρημα πια των θιασωτών της υπεροχής της ελληνικής γλώσσας...). Η υπουργός θεώρησε ως κλειδί της όλης συζήτησης τη 'διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας' και χαρακτήρισε επιτακτική ανάγκη 'να λανσάρουμε τη γλώσσα στα μέτρα της', αφού 'η λεξιπενία των νέων αυξάνεται συνεχώς' (με ποιο τρόπο άραγε; Περαιτέρω αύξηση των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών;)

Την υπουργό ακολούθησε στο βήμα ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος, ο περιβόητος γλωσσαμύντορας, ο ζηλωτής του πολυτονικού, ο Βύρωνας Πολύδωρας. Και ποια κενολογία δεν άφησε χωρίς να την αναφέρει ο περίφημος αυτός ρήτορας: χαρακτήρισε το έργο της ΕΓΚ ως 'διακοπή του κατήφορου στον οποίον έχουν περιπέσει τα ελληνικά γλωσσικά πράγματα'. Την ελληνική γλώσσας την χαρακτήρισε 'περίφημο εθνικό εργαλείο', 'μοναδικό παγκοσμίως φορέα διανοήματος' και 'μοναδικό σύστημα σκέψεως με τις καταπληκτικές αλγοριθμικές ιδιότητές του' (sic!). Προτιμούμε να αφήσουμε ασχολίαστες τις δοξασίες του κυρίου αυτού, που αποθεώνουν έναν στείρο αντεπιστημονικό γλωσσικό φορμαλισμό του χειρίστου είδους. Πως και δεν μας ανέφερε ο κύριος Πολύδωρας ότι είναι και μαγική η ελληνική γλώσσα; Βεβαίως, πρέπει να πούμε ότι κατά βάση αναφέρεται αυτός στην αρχαία ελληνική ή μάλλον στην καθαρεύουσα, πράγμα που κάνει ακόμη πιο επικίνδυνη και θλιβερή την κατάσταση των γλωσσαμύντορων-νεοκαθαρευουσιάνων. Ο βουλευτής δήλωσε επίσης ότι είναι 'παγκόσμια υποχρέωση η διατήρηση' της ελληνικής και μετά μπήκε στο... ψητό, το οποίο αποτελεί για αυτόν το θέμα του πολυτονικού. Μετά τα γνωστά περί 'αρμονίας' που προσέφεραν οι τόνοι και τα πνεύματα,' οι μοναδικοί αυτοί φορείς νοήματος' και αφού θρηνολόγησε για την έλλειψη της δασείας από την νέα ελληνική, μας ...αποτελείωσε με το περίφημο πια 'Κάθε λέξη που χάνεται, ισοδυναμεί με την απώλεια μιας μεραρχίας στρατού' (ώστε πρόκειται λοιπόν για πόλεμο;). Βέβαια, ο κύριος βουλευτής έκλεισε την ομιλία του λέγοντας ότι στην επίλυση των γλωσσικών ζητημάτων της χώρας μας δεν πρέπει να 'βρεθούμε σε εγγύτητα με λυπηρά γεγονότα όπως τα Ορεστειακά και τα Ευαγγελικά' (άλλη μια εκδήλωση νομιμοφροσύνης του βουλευτή στο όραμα του Πρωθυπουργού για προσεταιρισμό του 'μεσαίου χώρου', ήτοι 'ας είμαι διαλλακτικός και φιλελεύθερος για να πάρω το πολυπόθητο υπουργείο στον επικείμενο ανασχηματισμό...')

Πιο μετριοπαθής εμφανίστηκε στο βήμα των ομιλητών ο βουλευτής του Πασόκ, ο Τηλέμαχος Χυτήρης, ο οποίος τυχγάνει και ποιητής. Αφού έδωσε και αυτός συγχαρητήρια στην ΕΓΚ για την προσφορά και το έργο που επιτελεί, είπε κάποια ωραία λόγια για την κατάδηλη συνέχεια της ελληνικής μέσα στους αιώνες, η οποία 'άντεξε' και 'νίκησε μέσα από αυτό το γοητευτικό ταξίδι της στην ιστορία, το οποίο μας έκανα ψυχικά πιο συνετούς'. Ο ευαίσθητος βουλευτής φρόντισε να χρυσώσει και σε εμάς το χάπι, λέγοντας ότι' αποδίδει και η δημοτική υψηλούς καρπούς' και ότι 'μέσα στο μακραίωνο ταξίδι της επηρεάστηκε αλλά και ενσωμάτωσε στοιχεία και από άλλες γλώσσες με τις οποίες ήρθε σε επαφή'. Αλλά, έριξε και αυτός το ανάθεμα για την κακοποίηση της γλώσσας στο 'φωτεινό κουτί, την τηλεόραση' και τόνισε ότι 'είναι στο κόμμα του απολύτως σύμφωνοι με τις περισσότερες ώρες αρχαίων ελληνικών στα σχολεία', αλλά 'χρειαζόμαστε και κατάλληλους δασκάλους (δει διδασκάλων)'. Σαν να αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά σιγά σιγά το όραμα της καραμανλικής δεξιάς για εθνική ομοψυχία - έστω και στο γλωσσικό ζήτημα...

Η επόμενη ομιλία είναι και αυτή που απέσπασε τα περισσότερα και πιο θερμά χειροκροτήματα από το συγκινημένο ακροατήριο. Πρόκειται για την ομιλία της πληθωρικής και διαπρύσιας 'κομμουνίστριας', της βουλευτίνας του ΚΚΕ Λιάνας Κανέλλη. Αφού μας ενημέρωσε γεμάτη περηφάνια ότι υπήρξε και αυτή ιδρυτικό μέλος της ΕΓΚ, δήλωσε ότι το ΚΚΕ προσπαθεί και ευελπιστεί να καταστεί αυτό το σωματείο ''σώμα'' για όλους τους Έλληνες' - και βροχή φυσικά τα χειροκροτήματα... Εύλογη εδώ η απορία μας για το πότε ξανά είχαν βρεθεί τόσοι 'κομμουνιστές' μαζεμένοι σε μια αίθουσα ενός κατεξοχήν αστικοκαπιταλιστικού εμβληματικού μνημείου, όπως το μέγαρο μουσικής... Η βουλευτής κατέκρινε στη συνέχεια τα ΜΜΕ γιατί 'απουσιάζουν από τόσο σημαντικές εκδηλώσεις' και μέσα από ένα όμορφα περιτυλιγμένο εθνικιστικό παραλήρημα για τη μοναδικότητα της ελληνικής γλώσσας, αποκάλεσε 'οικονομοπολιτική αυτοκτονία του ελληνικού λαού την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος' (Μάλιστα... για τα δεινά λοιπόν του ελληνικού λαού ευθύνεται και η καθιέρωση του μονοτονικού. Αλήθεια, τι λέει άραγε για αυτήν την ανάλυση η γενική γραμματέας του ΚΚΕ; Στο δρόμο για την οικοδόμηση της αταξικής κοινωνίας χρειάζεται και η συνεισφορά του πολυτονικού; Σίγουρα οι πρωτοπόροι του ιστορικού δημοτικισμού του ΕΑΜ και του πρώιμου ΚΚΕ δεν θα κοιμούνται ήσυχα στους τάφους τους με όλα αυτά...). Η μαχητική Λιάνα Κανέλλη συνέχισε λέγοντας ότι 'είναι δικαίωμα του λαού η επιλογή ανάμεσα στα δύο συστήματα τονισμού' (χωρίς σχόλιο, αλλά έτσι ανοίγει δυστυχώς η κερκόπορτα για την επανακαθιέρωση της υποχρεωτικής χρήση του πολυτονικού). Και αυτή η χειμαρρώδης ομιλία έκλεισε εν μέσω χειροκροτημάτων με τη γνωστή προσφυγή όλων των γλωσσαμύντορων στο ανεξάντλητο σχετικό οπλοστάσιο ενός από τους εθνικούς μας ποιητές, του Οδυσσέα Ελύτη, ο οποίος έλεγε ότι 'Δεν ανέχομαι τις ανορθογραφίες, με ταράζουν...'. Ως 'Ανορθογραφίες' είμαστε λοιπόν υπερήφανοι και εμείς για τη μνεία αυτή (έστω και αρνητική) από το νομπελίστα μας, τον τόσο λάγνο με την ελληνικότητα (αλλά αυτό είναι θέμα άλλης συζήτησης...)

Τελευταίος πολιτικός που μίλησε στην εκδήλωση ήταν το εν ενεργεία μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΓΚ, ο βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Φώτης Κουβέλης. Το στέλεχος της 'ανανεωτικής' αριστεράς υποστήριξε με ανύπαρκτη επιχειρηματολογία ότι 'δεν αποτελεί εκδήλωση ελληνοκεντρισμού η υποστήριξη της υπεροχής της ελληνικής γλώσσας' (πράγματι, έξοχο δείγμα ανάλυσης στη βάση των αρχών του διαλεκτικού υλισμού...). Επίσης, τόνισε ότι 'είναι ανάγκη η πολιτεία να πράξει πολλά για τη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας, χωρίς όμως να προχωρήσει σε πλήρη κηδεμόνευση στα γλωσσικά πράγματα' (φανερή η αγωνιώδης προσπάθεια του Κουβέλη την ύστατη στιγμή να διασωθεί ο ανανεωτικός και λαϊκός κατ' επίφαση χαρακτήρας του κόμματος του...)

Όπως είπαμε και παραπάνω, δεν πρόκειται να σχολιάσουμε το καθαρά 'επιστημονικό' μέρος αυτής της ημερίδας - εξάλλου δεν κομίστηκε τίποτα απολύτως καινούριο και ωφέλιμο στη γλωσσολογική συζήτηση για τα θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας. Αντί για αυτό, μένει να βγάλουμε μόνο το ολοφάνερα ανησυχητικό συμπέρασμα ότι το γλωσσικό ζήτημα στην Ελλάδα λαμβάνει πλέον τρομακτικές διαστάσεις. Η ενδυνάμωση και απεριόριστη προβολή του 'έργου' τέτοιων σωματείων, μέσω τέτοιων εκδηλώσεων όπου δηλώνεται απερίφραστα η εθνική ομοψυχία για τη 'διάσωση' της ελληνικής γλώσσας (χωρίς βέβαια να υπάρχει κάποιος αντίστοιχος κίνδυνος, αν το δούμε από την ελάχιστη καθαρά γλωσσολογική άποψη) και η 'άμεση ανάγκη' για πλήρη επαναφορά των αρχαίων ελληνικών στην εκπαίδευση και την παλινόρθωση του πολυτονικού, δείχνει την απειλητική γιγάντωση του εθνικιστικού γλωσσαμυντορισμού στη χώρα, τη στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα, ως χώρα υποδοχής μεταναστών, καλείται να (ανα)δείξει έναν ξεκάθαρα πολυπολιτισμικό χαρακτήρα ώστε να φιλοξενήσει και να ενσωματώσει ειρηνικά και χωρίς προβλήματα στην κοινωνία της, όλους αυτούς τους ανθρώπους που προέρχονται από τόσες πολλές και τόσο διαφορετικές γλωσσικές κοινότητες και παραδόσεις. Η εθνικιστική περιχαράκωση γύρω από το στρατόπεδο της καθαρεύουσας και του πολυτονικού, όπως αναδεικνύεται μέσα από τέτοιες εκδηλώσεις, στις οποίες, πρέπει να σημειωθεί, δεν δίνεται το βήμα για κάποιον αντίλογο, δεν βοηθά καθόλου ούτε στην ουσιαστική εκπαίδευση των μαθητών, της νέας γενιάς δηλαδή, ούτε όμως και στην ειρηνική συνύπαρξη με τις άλλες εθνικές, γλωσσικές και θρησκευτικές ομάδες που προσπαθούν να ζήσουν μαζί μας στην νεοελληνική κοινωνία.

Οι 'Ανορθόγραφοι' θα προσπαθούμε συνεχώς να συλλέγουμε στοιχεία για τέτοια σημαντικά γλωσσικά ζητήματα και να τα προβάλουμε με νηφαλιότητα και αντικειμενικότητα μέσα από αυτή την ιστοσελίδα, όπως προσπαθήσαμε να κάνουμε και με το εντελώς ερασιτεχνικό αυτό ρεπορτάζ από την εκδήλωση της ΕΓΚ. Ελπίζουμε να καταδείξαμε ως ένα βαθμό το πρόβλημα του επίσημου γλωσσαμυντορισμού και τις ανησυχητικές διαστάσεις που προσλαμβάνει συνεχώς. Κάθε παρατήρηση, σχόλιο και συνεισφορά σε απόψεις και ιδέες των φίλων που μας διαβάζουν, νομίζουμε ότι είναι σημαντικά στην προσπάθεια που κάνουμε.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και μια ανθρώπινη ζωή είναι απείρως και χωρίς καμία συζήτηση σημαντικότερη από το αν πρέπει να βάλουμε μια ωραία περισπωμένη στο κύμα ή στο μήλο...

Βαγγέλης Τόλης για τις 'Ανορθογραφίες'

δείτε επίσης το ρεπορτάζ του in.gr

για τις προηγούμενες εκδηλώσεις της 'Ελληνικής Γλωσσικής Κληρονομιάς' δείτε και το 'Αφήστε το Κεφάλαιο και πιάστε τη γραμματική;' από άλλον 'ανορθόγραφο'